ထာဝရဘုရားနဲ့ မသက်ဆိုင်ဘူး၊ ဘာသာရေးနဲ့ မဆိုင်ဘူးဆိုတဲ့ သဘောတရားက ကျုပ်အတွက်တော့ ကြောက်စရာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီသဘောတရားကို ပြောလိုက်တော့ အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံ ဥပဒေ ရေးဆွဲရာမှာ အရေးပါခဲ့ကြတဲ့ ဒေါက်တာ အမ်ဘေဒကာတို့ ဒေါက်တာ ရာဇိန္ဒြတို့ကို အမှတ်ရမိပါတယ်။ သူတို့ဟာ အမျိုးမျိုး ကွဲပြားနေကြတဲ့ ဘာသာတရားတွေကို ပေါင်းစည်းချင်ကြသူတွေပါ။ ဘာသာရေးကို ငြင်းပယ်ခဲ့ကြသူတွေ မဟုတ်ပါဘူး။ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ အပေါ်မှာ ဩဇာကြီးမားခဲ့တဲ့ မဟတ္တမဂန္ဒီ ဆိုရင်လည်း အင်မတန်ပဲ ဘာသာတရား ကိုင်းရှိုင်းသူ ဖြစ်ပါတယ်။ ထင်ရှားတဲ့ ဘာသာတရားတွေရဲ့ ဝတ်ပြုဆုတောင်းခြင်းတွေကို သူ့ရဲ့ နေ့စဉ်ဘုရားစာ ရွတ်ဖတ်ပူဇော်မှုထဲမှာ ထည့်သွင်းပူဇော်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီနေ့ခေတ် ပြုလုပ်ကြတဲ့ ပွဲလမ်းသဘင်တွေမှာ သူ့နည်းကို ကျင့်သုံးနေကြပါတယ်။
အိန္ဒိယမှာ ဘာသာတရားချင်း နာလည်မှု အရေးပါလာတာ နှစ်ပေါင်း နှစ်ထောင်ကျော်ပါပြီ။ ဥပမာ ပြရရင် တိုင်းသူပြည်သားတွေ ဘာသာတရား အားလုံးအပေါ်မှာ လေးစားကြဖို့ အင်ပါယာဘုရင် အသောက မင်းကြီးက အမိန့်ကြော်ငြာစာတွေ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ မတူတဲ့ ဘာသာရေး အယူအမြင်တွေ ဆွေးနွေးကြတဲ့ ဘာသာရေးသမားတွေရဲ့ အစဉ်အလာကို ရှေးဟောင်း အိန္ဒိယ ကျမ်းစာတွေမှာ တွေ့နိုင်ပါတယ်။ ဘာသာမဲ့သူတွေ၊ နောက်ဘဝကို မယုံကြည်သူတွေနဲ့ ဆွေးနွေးတာတွေလည်း ရှိပါခဲ့ပါတယ်။ မွတ်ဆလင် အင်ပါယာဘုရင် အပ်ကဘာတို့လို အုပ်ချုပ်သူတွေဟာ မတူကွဲပြားတဲ့ ဘာသာရေးသမားတွေနဲ့ ပြောဆိုဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။ တစ်ဘက်သားရဲ့ ယုံကြည်မှုကို လေးစားခဲ့ကြပါတယ်။
အိန္ဒိယရဲ့ ဒုဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း အက်ဒဝါနီနဲ့ စကားပြောဖူးပါတယ်။ ဘာသာရေးနဲ့ မသက်ဆိုင်တဲ့ အိန္ဒိယရဲ့ ဒီမိုကရေစီစနစ် အောင်မြင်တာဟာ နားလည်သည်းခံနိုင်မှု အလေ့အကျင့်၊ မတူကွဲပြားမှုနဲ့ ပြောဆိုဆွေးနွေး ငြင်းခုံမှုတွေကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ ဒုဝန်ကြီးချုပ်က ယုံကြည်ပါတယ်။ လက်ရှိ အိန္ဒိယ နိုင်ငံသား အများစုဟာ ဟိန္ဒူဘာသာဝင်တွေပါ။ ဟိန္ဒူတွေကြားမှာ မွတ်ဆလင်တွေလည်း ရှိနေပါတယ်။ အိန္ဒိယဟာ ကမ္ဘာမှာ မွတ်ဆလင် ဘာသာဝင် ဒုတိယ အများဆုံး ရှိနေတဲ့ နိုင်ငံပါ။ ဆစ်ခ်ဘာသာဝင်တွေ၊ ခရစ်ယန်ဘာသာဝင်တွေ၊ ဂျိန်းဘာသာဝင်တွေ၊ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေ၊ ဇိုရိုအက်စတားဘာသာဝင်တွေ၊ ဂျူးဘာသာဝင်တွေလည်း သန်းပေါင်းများစွာ ရှိနေပါတယ်။ ဟိန္ဒူဘုရားကျောင်းနဲ့ မွတ်ဆလင်ဗလီတွေ ဘေးချင်းကပ်လျက်သား ရှိနေတဲ့ မြင်ကွင်းဟာ အိန္ဒိယမှာ မထူးဆန်းပါဘူး။ တောရွာငယ်လေးတွေမှာတောင် ဒါမျိုးတွေ ရှိပါတယ်။
ရာဂျစတန် ပြည်နယ်ထဲက မွတ်ဆလင် အများစု နေထိုင်တဲ့ ကျေးရွာတစ်ရွာကို ရိုမေးနီးယားက သုတေသီတစ်ယောက် သွားခဲ့ဖူးပါတယ်။ အဲဒီရွာက လူနည်းစုဖြစ်တဲ့ ဟိန္ဒူဘာသာဝင်တွေ အေးအေးချမ်းချမ်း နေထိုင်နိုင်ကြတာကို တွေ့ရတဲ့အတွက် သူ အံ့ဩရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အနောက်နိုင်ငံက မီဒီယာတွေမှာ အဆိုးဘက်က ရေးသားကြတဲ့ အိန္ဒိယရဲ့ လူမှုရေး ပဋိပက္ခတွေကိုပဲ သူဖတ်ဖူးခဲ့တာကိုး။ လူမှုရေး ကဏ္ဍမှာ အကြမ်းဖက်မှုတွေ မလွှဲသာ မရှောင်သာ ရှိတတ်ပေမယ့် အများစုကတော့ ငြိမ်းငြိမ်းချမ်းချမ်း ရှိနေပါတယ်။ ဘာသာရေး၊ လူမျိုးရေး မတူကွဲပြားမှုတွေကြားမှာ အပြန်အလှန် နားလည်မှုနဲ့ ငြိမ်းချမ်းနေတာပါ။ အကြမ်းမဖက်ခြင်း အဟိံသတရားကို အိန္ဒိယရဲ့ ဘာသာတရား အားလုံးက လက်ခံကြပါတယ်။ ကမ္ဘာက လေ့လာသင်ယူနိုင်တဲ့ အချက် ပါပဲ။
( ဆက်ရန် . . . . . )
အနှစ်ချုပ် မြန်မာပြန် -
BEYOND RELIGION: Ethics for a Whole World
by His Holiness the Dalai Lama
