သိမ္ေမြ႔ေသာလမ္း (၁၅)

(. . . . . မွ အဆက္)

ဆ႒မေန႔ - ဘာ၀နာကမၼ႒ာန္းႏွင့္ စိတ္ခံစားမႈ

(ေဟာင္ေကာင္၊ ၁၁ ေအာက္တိုဘာ၊ ၁၉၉၇)

ဆရာႀကီး။  ။ တစ္ခါ ေတြ႔ၾကျပန္ပါၿပီ။ ဒီေန႔ ေဟာေျပာမယ့္ အေၾကာင္းအရာက စိတ္ခံစားမႈအေၾကာင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဆင္းရဲဒုကၡ ဖန္တီးတဲ့ မႏွစ္သက္စရာ စိတ္ခံစားမႈေတြက ဘာေတြလဲ။ ဥပမာ . . . ေဒါသ၊ ေၾကာက္ရြံ႕မႈ၊ စိုးရိမ္မႈ၊ ၀မ္းနည္းမႈ၊ အထီးက်န္မႈ၊ ၀န္တိုမႈ၊ လိပ္ျပာမလံုမႈေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြကို လူတိုင္း နားလည္ႏိုင္မယ္ ထင္ပါတယ္။ ဒါေတြကို မခံစားဖူးတဲ့သူ မရွိပါဘူး။ ဒီ စိတ္လႈပ္ရွား ခံစားမႈေတြကို တစ္ကမၻာလံုးကလူေတြ ေတြ႔ၾကံဳခံစားဖူးမယ္ ထင္ပါတယ္။

ဒီ စိတ္ခံစားမႈေတြက ဆင္းရဲဒုကၡေတြ ဖန္တီးပါတယ္။ ျပႆနာ အၾကပ္အတည္းေတြ ဖန္တီးပါတယ္။ ဒီ စိတ္ခံစားမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘာ၀နာ ကမၼ႒ာန္းက ဘယ္လို အကူအညီ ေပးႏိုင္သလဲ အေျဖရွာဖို႔ လိုပါတယ္။ နည္းလမ္းတစ္ခ်ိဳ႕ တင္ျပပါ့မယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕နည္းလမ္းေတြကို အရင္က ၾကားနာခဲ့ဖူးၿပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။

ပြင့္လင္းမႈ

ပထမဆံုး နည္းလမ္းက ဘာလဲ။ ဟိုတေလာက ကၽြန္ေတာ္ ေျပာဖူးပါတယ္။ မႏွစ္သက္စရာ ခံစားမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ျဖစ္ႏိုင္ေအာင္ ေလ့က်င့္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ ပထမနည္းက ခက္ေတာ့ ခက္ပါတယ္။ အေျခအေနက မႏွစ္သက္စရာပါ။ မုန္းတီးစရာ၊ ဘ၀င္မက်စရာပါ။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့  ေတြ႔ၾကံဳရတာေတြက မလိုလားစရာ အဆိုးေတြ ျဖစ္ေနလို႔ပါပဲ။ ၾကံဳရတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ျဖစ္ႏိုင္ေအာင္၊ အကၽြမ္းတ၀င္ ျဖစ္ႏိုင္ေအာင္ ေလ့က်င့္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။

ေလ့လာမႈ

ေနာက္တစ္ခုက ဒီလို ခံစားရတာေတြကို ေဖြရွာတတ္ေအာင္၊ စံုးစမ္းစစ္ေဆးတတ္ေအာင္၊  ေဖာ္ထုတ္တတ္ေအာင္ ေလ့က်င့္ဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ေလ့ေလႏိုင္ေအာင္ အားစိုက္ထုတ္ဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ကို မႀကိဳက္ႏွစ္သက္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္၊ သူတို႔ကို မုန္းတီးတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ သူတို႔ကို ေလ့လာဖို႔၊ သူတို႔ကို ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ အားစိုက္မထုတ္ၾကပါဘူး။ တကယ္ေတာ့ ဒီလို ခံစားရတာေတြကေန အမ်ားႀကီး ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေလ့လာႏိုင္တာ တစ္ခုက . . . အေတြးေတြနဲ႔ ခံစားရတာေတြ ၾကားထဲက ဆက္သြယ္မႈကို ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ခံစားမႈေတြကို ဘယ္လို ဖန္းတီးမိတယ္ဆိုတာ ျမင္ေအာင္ၾကည့္ပါ။ ခံစားမႈေတြကို ဘယ္လို ဖန္းတီးမိတယ္ဆိုတာ ပိုင္ပိုင္ႏိုင္ႏိုင္ နားလည္တယ္၊ သိျမင္တယ္ဆိုရင္ ခံစားမႈေတြ ရွိေနလည္း အဆင္ေျပပါတယ္။ သူတို႔ကို ကိုင္တြယ္ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို ခံစားမႈေတြကို ေလ့လာဖို႔၊ သူတို႔ကို ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ ျပင္ဆင္တဲ့ အေနနဲ႔ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ျဖစ္ေအာင္ ေလ့က်င့္ပါ။

ဖိတ္ေခၚျခင္း

ေနာက္တစ္ခု စိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းတာက . . . ဒီလို ခံစားရတာေတြ မရွိဘူးဆိုရင္ သူတို႔ကို ဖိတ္ေခၚတာ၊ သူတို႔ကို ျဖစ္ေပၚခြင့္ေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ မရွိတဲ့ အခါမွာ သူတို႔ကို ဖိတ္ေခၚတယ္ ဆိုတာဟာ ေတာ္ေတာ္ စိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔ သူတို႔ကို ဖိတ္ေခၚရတာလဲ။ သူတို႔ကို ေၾကာက္ေနတဲ့အခါ၊ သူတို႔ကို မႏွစ္မ်ိဳ႕တဲ့ အခါမွာ သူတို႔ကို အားေပးရာ ေရာက္ပါတယ္။ စြမ္းအား ျဖည့္ေပးရာ ေရာက္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းနဲ႔ သူတို႔ကုိ ဖိတ္ေခၚလိုက္တဲ့ အခါမွာ သူတို႔ အားေလ်ာ့သြားပါတယ္။ စြမ္းအင္ေတြ က်ဆင္းသြားပါတယ္။ ဒီေန႔ တရားအားထုတ္တဲ့ အခါမွာ ဘီလူးသဘက္လို ခံစားမႈေတြကို ဖိတ္ေခၚႏိုင္ပါတယ္။

ကင္းမဲ့ခ်ိန္

ေနာက္တစ္ခု အေရးႀကီးတာက . . . ဒီလို မႏွစ္သက္စရာ စိတ္လႈပ္ရွား ခံစားမႈေတြ မရွိခ်ိန္မွာ သူတို႔ မရွိဘူးလို႔ သိမိဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ကို မႏွစ္သက္တဲ့ အခါမွာ ဘာျဖစ္သလဲဆိုေတာ့ . . . ကၽြန္ေတာ္တို႔က သူတို႔ကို ေၾကာက္ေနၾကတာဆိုေတာ့ သူတို႔ မရွိခ်ိန္မွာ မရွိဘူးလို႔ သိႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔ မရွိတာကို သိလိုက္ျခင္းအားျဖင့္ ပိုၿပီးေတာ့ အျပဳသေဘာ ေဆာင္လာေအာင္ ေလ့က်င့္သင္ၾကားရာ ေရာက္ပါတယ္။

လက္ေတြ႔ ဥပမာ ျပရရင္ . . . ကၽြန္ေတာ္တို႔ သြားကိုက္တဲ့ အခါမွာ တကယ့္ကို ဆင္းရဲပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သြားမကိုက္တဲ့ အခါက်ေတာ့ ငါ သြားမကိုက္ဘူးလို႔ ေျပာေနပါေသးသလား။ သြားမကိုက္တဲ့ အခါမွာေတာင္မွ ေနာက္ေန႔ သြားကိုက္ႏိုင္တယ္လို႔ စဥ္းစားၾကည့္ပါ။ ေၾကာက္စရာ ခံစားခ်က္ဆိုးေတြ ကင္းေပ်ာက္ေနႏိုင္တယ္လို႔ ယံုၾကည္ထားတာ အလြန္ေကာင္းပါတယ္။ ဒီနည္းကို တကယ္ပဲ အားေပးခ်င္ပါတယ္။ မႏွစ္သက္စရာ ခံစားမႈေတြ ရွိမေနရင္ မရွိဘူးလို႔သာ သိပါ။ အခု ေလာေလာဆယ္ ခင္ဗ်ားတို႔မွာ ဒီခံစားခ်က္ဆိုးေတြ ရွိမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီေတာ့ မရွိဘူးလို႔သာ သိမွတ္လိုက္ပါ။

မပိုင္မဆိုင္

ေနာက္ထပ္ ေလးနက္တာ တစ္ခုက . . . ဒီခံစားခ်က္ေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ မပိုင္ဆိုင္ပါဘူး။ ဒီလို ခံစားခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာင္မွ ငါပိုင္တယ္ဆိုတဲ့ အျမင္ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စိတ္ဆိုးတဲ့ အခါမွာ ငါ့ေဒါသလို႔ ယူဆတာေပါ့။ ေၾကာက္လန္႔မႈ ျဖစ္တဲ့အခါမွာ ငါ့အေၾကာက္တရားလို႔ ယူဆတာေပါ့။ အားလံုး သိၾကတဲ့အတိုင္း . . . ငါပိုင္ ငါ့ဥစၥာလို႔ ထင္မွတ္ထားတာေတြကို မစြန္႔လႊတ္ခ်င္ၾကပါဘူး။

ဒီအခ်က္ကို တရားဓမၼ အက်င့္နည္းမွာ ေဖာ္ျပထားပံုက စိတ္၀င္စားစရာပါ။ ဒီခံစားခ်က္ေတြကို ကိုယ့္ဆီ အလည္လာတဲ့ ဧည့္သည္လို ဆက္ဆံဖို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဖာ္ေရြဖို႔ လိုပါတယ္။ အိမ္ရွင္ေကာင္း ပီသဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီလိုဆိုရင္ ကိုယ့္ဆီလာတဲ့ ဧည့္သည္ေတြဆီကေန တကယ္ပဲ ေလ့လာသင္ယူႏိုင္ပါတယ္။ ဒီဧည့္သည္ေတြ ေရာက္လာၾကတယ္၊ ခဏ ေနၾကတယ္၊ ၿပီးေတာ့ ျပန္သြားၾကတယ္လို႔ သေဘာေပါက္ထားသင့္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ ေရာက္လာရင္ ႀကိဳဆိုပါတယ္၊ လာပါ၊ ေတြ႔ရတာ ၀မ္းသာပါတယ္လို႔ ေျပာရပါမယ္။ ဘယ္ေလာက္ၾကာေအာင္ ေနမွာလဲလို႔ ေမးလို္က္ပါ။ ဘယ္ေလာက္ၾကာေအာင္ ေနမယ္ဆိုတာ စိတ္၀င္စားမိပါတယ္လို႔ ေျပာလိုက္ပါ။ သူတို႔ ျပန္သြားတဲ့အခါမွာ ႏႈတ္ဆက္လိုက္ပါ။ ေနာက္တစ္ေခါက္ ျပန္လာဖို႔ ဖိတ္ေခၚလိုက္ပါ။ သိပ္လွတဲ့ ဧည့္ခံနည္း မဟုတ္ဘူးလား။ ခံစားခ်က္ဆိုးေတြကို ဒီလိုနည္းနဲ႔ ဆက္ဆံႏိုင္တယ္ဆိုရင္ အေပ်ာ္တမ္း ကစားရသလိုပါပဲ။ ႏွလံုးသား ေပါ့ပါးပါတယ္။ ေက်နပ္စရာ ေကာင္းပါတယ္။

ေတြ႔ၾကံဳခံစားျခင္း

ေနာက္တစ္ခုက . . . ခံစားမႈေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ ၾကံဳေတြ႔ရတဲ့ အခါမွာ ခံစားမႈေတြကို နာမည္တပ္ၾကပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ခါမွာ နာမည္ေတြရဲ့ သက္ေရာက္မႈကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ခံယူၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ခံစားမႈေတြ ေပၚလာရင္ သူတို႔ကို နာမည္မတပ္ဘဲ ဆက္ဆံပါ။ ေတြ႔ၾကံဳခံစားပါ။ နာမည္ေတြကို ဖယ္ထုတ္လိုက္ၿပီး တကယ္ ေတြ႔ၾကံဳခံစားေနရတာကိုပဲ သိပါ။ နာမည္ေပးတယ္ဆိုတာဟာ အတိတ္နဲ႔ ဆိုင္ပါတယ္။ နာမည္ေတြ ဖယ္လိုက္ေတာ့ ပစၥဳပၸန္ အခိုက္အတန္႔မွာ ေတြ႔ၾကံဳခံစားေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ခံစားမႈနဲ႔အတူ ပစၥဳပၸန္မွာ ရွိေနတာပါ။

အႏွစ္ခ်ဳပ္

ေျပာခဲ့တဲ့ နည္းေတြကို ျပန္ခ်ဳပ္ပါမယ္။ ပထမဆံုးက . . . မႏွစ္သက္စရာ ခံစားမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းရွိဖို႔ပါ။ ေနာက္တစ္ခုက ခံစားမႈေတြကို ေလ့လာႏိုင္ေအာင္၊ စမ္းသပ္စစ္ေဆးႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားဖို႔ပါ။ ေနာက္တစ္ခုက သူတို႔ မရွိတဲ့ အခါမွာ သူတို႔ကို ဖိတ္ေခၚဖို႔ပါ။ ေနာက္တစ္ခုက သူတို႔ မရွိတဲ့ အခိုက္မွာ မရွိဘူးလို႔ သိဖို႔ပါ။ ေနာက္တစ္ခုက သူတို႔ ပိုင္ဆိုင္တယ္လို႔ သေဘာမထားဘဲ လာၿပီး ျပန္သြားတဲ့ ဧည့္သည္ေတြလို႔ သေဘာထားဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက နာမည္ေတြ ဖယ္ထားၿပီး တကယ္ေတြ႔ၾကံဳ ခံစားေနရတာကိုပဲ သိဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈ

အခု ဒီနည္းေတြကို သိရၿပီဆိုေတာ့ . . . ဒီနည္းေတြ တကယ္အလုပ္ျဖစ္မွန္း သိရတဲ့ အခါမွာ အေရးႀကီးတာက . . . ဒီခံစားခ်က္ေတြကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းရာမွာ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈ ဖြံ႔ၿဖိဳးေအာင္လုပ္ဖို႔ အမ်ားႀကီး လိုအပ္ပါတယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈ မရွိျခင္းဟာ အႀကီးမားဆံုး ျပႆနာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈ မရွိရင္ ႐ႈံးနိမ့္ၿပီးသား ျဖစ္သြားပါတယ္။ အလိုလိုေနရင္း သားေကာင္ ျဖစ္သြားပါတယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈ ရွိတဲ့အခါမွာ ခံစားမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ရွိလာပါတယ္။ ဒီစားခ်က္ေတြ ရွိရွိ မရွိရွိ ဘာမွ မထူးျခားေတာ့တဲ့ အေျခအေန ေရာက္သြားပါတယ္။

အရွိအတိုင္း သိျမင္မႈ

တစ္ခု ရွိတာက . . . ႏွစ္သက္စရာ စိတ္ခံစားမႈေတြ ျဖစ္ေပၚတယ္ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ခံစားမႈေတြကို ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ၾကပါတယ္။ အေပါင္းလကၡဏာႀကီးေတြ ေပးလိုက္ၾကပါတယ္။ ေကာင္းတဲ့ ခံစားမႈေတြကို ဆုတ္တြယ္ထားဖို႔ ႀကိဳးစားၾကပါတယ္။ မတတ္ႏိုင္ေတာ့ ဒုကၡေရာက္ၾကရျပန္ပါတယ္။ မႏွစ္သက္စရာ ခံစားမႈေတြ ေပၚလာရင္ မႀကိဳက္ၾကေတာ့ဘူး။ အႏႈတ္လကၡဏာေတြ ထည့္လိုက္ၾကတယ္။ စိတ္ခံစားမႈ အားလံုးကို အေပါင္းေတြ အႏႈတ္ေတြ မတပ္ဘဲ အရွိကို အရွိအတိုင္း ျမင္ႏိုင္ေအာင္ ေလ့က်င္ေနၾကတာ ဟုတ္ပါရဲ့လား။

ကဲ . . . အခု ေမးစရာရွိရင္ ေမးၾကပါ။ အထူးသျဖင့္ စိတ္ခံစားမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အသံုးျပဳႏိုင္မယ့္ နည္းေတြနဲ႔ဆိုင္တဲ့၊ လက္ေတြ႔က်တဲ့ ေမးခြန္းေတြေပါ့။ ကိုယ္ပိုင္ အေတြ႔အၾကံဳေတြ ျဖစ္ျဖစ္ေပါ့။

(ဆက္ရန္ . . . . .)

:)

ရွင္အာစာရ

-----

Godwin Samararatne ရဲ့ "The GENTLE WAY of Buddhist Meditation"ကို

နားလည္သလို ဘာသာျပန္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

Ref:

"The GENTLE WAY of Buddhist Meditation", Godwin Samararatne

A re-presentation of Godwin's Retrat Talks in Hong Kong, Jeanne Mynott, 1997

Revised Edition, Jeanne Mynett, 2005

Inward Path Publisher, Penang, Malaysia, 2007

for Free Distribution Only and NOT for sale