သိမ္ေမြ႔ေသာလမ္း (၉)

(. . . . . မွ အဆက္)

စတုတၳေန႔ - အာနာပါနသတိပ႒ာန္

(ေဟာင္ေကာင္၊ ၉ ေအာက္တိုဘာ ၁၉၉၇)

ဆရာႀကီး။  ။ ဒီေန႔ ေတြ႕ၾကျပန္ပါၿပီ္။ ဒီေန႔ညေန ေဟာေျပာမယ့္ အေၾကာင္းအရာကေတာ့ ေလကို႐ႉသြင္းျခင္း၊ ေလကို႐ႈိက္ထုတ္လိုက္ျခင္းအေပၚမွာ အာ႐ံုစူးစိုက္ထားျခင္းအေၾကာင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ဗုဒၶဘာသာ အစဥ္အလာ အားလံုးမွာ အသိမ်ားတဲ့ ထင္ရွားတဲ့ ဘာ၀နာ ကမၼ႒ာန္း ႐ႈမွတ္နည္းတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီနည္းကို က်င့္သံုးၿပီးေတာ့ ဘုရားရွင္ သဗၺညဳတ ဉာဏ္အလင္း ေပါက္ေျမာက္ခဲ့တယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။ ဒီနည္းဟာ ဘာေၾကာင့္ ဒီေလာက္ထိ အေရးပါေနရသလဲ . . . ၾကည့္ၾကရေအာင္။

ျဖစ္သမွ်ကို သိပါ

ဒီ ကမၼ႒ာန္းနည္းမွာ ႏိုးၾကားမႈနဲ႔ သတိကို ဖြံ႔ၿဖိဳးေအာင္လုပ္ဖို႔ပဲ အေလးေပးထားပါတယ္။ အားလံုး သိၾကတဲ့အတိုင္း အသက္႐ႉမႈဟာ အလိုလို ျဖစ္ေပၚေနတာပါ။ အလိုလို ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အသက္႐ႉမႈ အေပၚမွာ အသိနဲ႔ သတိကို ဖြံ႔ၿဖိဳးေအာင္ ႀကိဳးစားေနၾကတာပါ။ သတိရွိမႈကို အေလးေပးထားတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ဒီနည္းကို က်င့္သံုးၿပီဆိုရင္ ကိုယ္ထဲမွာ စိတ္ထဲမွာ ဘာပဲျဖစ္ေနျဖစ္ေန ျဖစ္သမွ်ကို သိေနဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ျဖစ္ေပၚေနသမွ်ကို သိဖို႔၊ သတိထားဖို႔၊ အာ႐ံုစိုက္ဖို႔ပဲ ေလ့က်င့္ရပါမယ္။

ဒါေၾကာင့္ အေတြးအၾကံေတြ ျဖစ္ေပၚလာရင္ သူတို႔ အေႏွာင့္အယွက္ေတြ အဟန္႔အတားေတြလို႔ သေဘာမထားပါနဲ႔။ ေတြးေနတာကိုပဲ သိလိုက္ပါ။ အသံၾကားရင္ ၾကားတယ္လို႔ပဲ သိပါ။ ခႏၶာကိုယ္မွာ ခံစားမႈ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေတြ႔ၾကံဳခံစားရတယ္ဆိုရင္ ေတြ႔ၾကံဳခံစားရတယ္လို႔ပဲ သိပါ။ ျဖစ္ေပၚေနတာေတြကို သိပါ။ ျဖစ္ေပၚေနတာေတြကို သိမွတ္လိုက္ၿပီးရင္ အသက္႐ႉမႈဆီ ျပန္လာပါ။

ဒီ ကမၼ႒ာန္းနည္းကို က်င့္သံုးေနတဲ့ အခိုက္အတန္႔မွာ တိုက္ပြဲေတြ ဆင္ႏႊဲစရာ မလိုပါဘူး။ ဘ၀တိုက္ပြဲေတြ လံုေလာက္ပါၿပီ၊ ကမၼ႒ာန္းခြင္မွာ တိုက္ပြဲမဆင္ပါနဲ႔လို႔ ကၽြန္ေတာ္ ေျပာေလ့ရွိပါတယ္။ ဘာ၀နာ ကမၼ႒ာန္းဟာ လြတ္ေျမာက္မႈကို ေတြ႔ၾကံဳခံစားဖို႔၊ ေက်နပ္ေပ်ာ္ရႊင္ဖို႔၊ လြတ္လပ္ေပါ့ပါးမႈကို ခံစားဖို႔၊ ဆင္းရဲဒုကၡက လြတ္ေျမာက္ဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၼ႒ာန္း လုပ္ငန္းခြင္ကို စစ္ေျမျပင္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္လုိက္မယ္ဆိုရင္ ကမၼ႒ာန္းဟာ ဆင္းရဲဒုကၡရဲ့ အေၾကာင္းရင္း ျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္။ ဒီကမၼ႒ာန္းနည္းမွာ ျဖစ္ေပၚေနတာကို သိေနဖို႔၊ သတိရွိေနဖို႔၊ အာ႐ံုစိုက္မိေနဖို႔ကိုပဲ အေလးေပးထားတယ္ဆိုတာကို သတိရပါ။ ဒါကို သေဘာက္ေပါက္ပါ။ တိုက္ပြဲ မပါဘဲ အသက္႐ႉမႈနဲ႔ပဲ အခ်ိန္ကုန္ရမယ္ဆိုတာ နားလည္ထားပါ။

ပစၥဳပၸန္ အေတြ႔အၾကံဳ

ေနာက္တစ္ခု ဒီကမၼ႒ာန္းနည္းမွာ အေရးႀကီးတာက မိနစ္အနည္းငယ္ပဲ ျဖစ္အံုးေတာ့ ပစၥဳပၸန္ အခိုက္အတန္႔ကို ေတြ႔ၾကံဳခံစားႏိုင္ေအာင္ ပံ့ပိုးေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အက္႐ႉမႈဟာ အျမဲတမ္း ျဖစ္ေပၚေနတာပဲ။ ေလာေလာဆယ္ ျဖစ္ေပၚေနတာပဲ။ ဒီေတာ့ မိနစ္ အနည္းငယ္ပဲျဖစ္ျဖစ္ အသက္႐ႉမႈကို သတိစိုက္မယ္ သိမွတ္မယ္ဆိုရင္ အခုေလာေလာဆယ္ ျဖစ္ေပၚေနတာ၊ ပစၥဳပၸန္ အခိုက္အတန္႔မွာ ရွိေနတာကို ေတြ႔ၾကံဳခံစားႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုမွ မဟုတ္ရင္ေတာ့ အမ်ားအားျဖင့္ အတိတ္မွာ လြင့္ေမ်ာေနတာ၊ အနာဂတ္မွာ ေပ်ာက္ဆံုးေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အတိတ္ေရာက္ေနတာလား၊ အနာဂတ္ေရာက္ေနတာလား မသိႏိုင္တဲ့ အခါေတာင္ ရွိပါတယ္။ ဒီ ကမၼ႒ာန္းနည္းကေတာ့ ပစၥဳပၸန္မွာ ရွိေနႏိုင္ေအာင္ ေထာက္ပံ့ေပးပါတယ္။ မိနစ္ အနည္းငယ္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ေပါ့။

၀င္ေလထြက္ေလ မိတ္ေဆြ

ေနာက္တစ္ခု အေရးႀကီးတာက အသက္႐ႈမႈနဲ႔ အဆက္အသြယ္ ရွိေနဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ့္အသက္႐ႉမႈနဲ႔ကိုယ္ ဆက္သြယ္မိမယ့္ နည္းလမ္းကေတာ့ အသက္႐ႉမႈကို မိတ္ေဆြအျဖစ္ ႐ႈျမင္လိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အသက္႐ႉမႈက ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ့ မိတ္ေဆြ ျဖစ္ေနပံုကို ၾကည့္ရေအာင္။ အသက္႐ႉမႈဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔နဲ႔ အျမဲတမ္း အတူရွိေနတဲ့ မိတ္ေဆြပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔နဲ႔ အျမဲတမ္း အတူရွိေနႏိုင္တဲ့ တစ္ျခားမိတ္ေဆြ မရွိဘူး ထင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ . . . အသက္႐ႉမႈဟာ အခ်ိန္တိုင္းမွာ အျမဲတမ္း ကၽြန္ေတာ္တို႔နဲ႔ အတူရွိေနတဲ့ မိတ္ေဆြပါ။ ေနာက္တစ္ခုက ဒီမိတ္ေဆြဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အိပ္ေပ်ာ္ေနတဲ့ အခါမွာေတာင္မွာ ႏိုးထေနပါတယ္။ ကိုယ္ အိပ္ေပ်ာ္ေနတုန္း ကိုယ္နဲ႔အတူေနတဲ့ တစ္ျခားမိတ္ေဆြမ်ား ရွိပါသလား။ အသက္႐ႉမႈကေတာ့ ကိုယ္ အိပ္ေပ်ာ္ေနတာပဲျဖစ္ျဖစ္ ႏိုးထေနတာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ္နဲ႔အတူ ရွိေနႏိုင္တဲ့ မိတ္ေဆြ ျဖစ္ပါတယ္။

ကူကယ္တဲ့ မိတ္ေဆြ

ဘာေၾကာင့္ အေကာင္းဆံုးမိတ္ေဆြ ျဖစ္ရသလဲ။ ေစာေစာက ေျပာခဲ့တဲ့အတိုင္း ပစၥဳပၸန္ အခိုက္အတန္႔ကို ေတြ႔ၾကံဳခံစားႏိုင္ေအာင္ ကူပံ့ေပးတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ပစၥဳပၸန္ အခိုက္အတန္႔ကို ေတြ႔ၾကံဳခံစားေနခ်ိန္ဟာ လြတ္ေျမာက္ေနခ်ိန္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတာတစ္ခု ရွိပါတယ္။ စိတ္လႈပ္ရွား ခံစားမႈ ျဖစ္တဲ့အခါ ၀င္ေလထြက္ေလ မိတ္ေဆြကို သတိရလိုက္တယ္ဆိုရင္ စိတ္လႈပ္ရွားမႈကေန ခ်က္ခ်င္းလြတ္ေျမာက္ပါတယ္။ ပစၥဳပၸန္ဆီ ျပန္လာတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ စိတ္လႈပ္ရွားမႈ ကင္းမဲ့တဲ့ ၾကားကာလကို ေတြ႔ၾကံဳခံစားႏိုင္ပါတယ္။ ဒါကို စမ္းၾကည့္ပါ။

မေန႔တုန္းက ကၽြန္ေတာ့္မိတ္ေဆြက ေျပာပါတယ္။ မီးပိြဳင့္မွာ ေစာင့္ေနရင္း သည္းမခံႏိုင္ေအာင္ ျဖစ္ခဲ့ရတယ္တဲ့။ ဒါကို အားလံုး သေဘာေပါက္ၾကမယ္ ထင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ခင္ဗ်ားတို႔ ခ်ိန္းဆိုမႈ တစ္ခုအတြက္ ေနာက္က်ေနပါတယ္ဆိုေနမွ မီးပြိဳင့္ နီေနတာ ၾကံဳဖူးၾကမွာပါ။ ေတာ္ေတာ္ဆိုးတဲ့ မီးနီပဲ။ မီးနီတာကို စိတ္ဆိုးႏိုင္ပါတယ္။ မီးနီတာကို သည္းမခံႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ဒီ အေျခအေနက ခင္ဗ်ားတို႔အတြက္ ဆင္းရဲဒုကၡ ဖန္တီးေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ့္ မိတ္ေဆြကို ေျပာလိုက္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ ဒါမ်ိဳး ၾကံဳရရင္ ေျဖေလွ်ာ့ခ်လိုက္ပါ၊ အသက္႐ႉမႈနဲ႔အတူ ရွိေနလိုက္ပါလို႔ ေျပာလိုက္ပါတယ္။ ေစာေစာက မီးပြိဳင့္ နီတာကို မုန္းတီးေနတယ္။ အခု မီးပိြဳင့္နီတာကို ေက်းဇူးတင္ရမယ္။ သူ႔ေက်းဇူးေၾကာင့္ ကိုယ့္ရဲ့ ၀င္ေလထြက္ေလ မိတ္ေဆြနဲ႔ အတူ ရွိေနႏိုင္တာကိုး။

ထပ္ေျပာလိုက္ပါဦးမယ္။ စိတ္ဖိစီးမႈပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေဒါသပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အေၾကာက္တရားပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အျပစ္ရွိတယ္လို႔ ခံစားရတာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ဆင္းရဲဒုကၡကို ဖန္းတီးတဲ့ မႏွစ္သက္စရာ စိတ္ခံစားမႈ မွန္သမွ် ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အခါတိုင္း ၀င္ေလထြက္ေလ မိတ္ေဆြေကာင္းကို သတိရလိုက္ပါ။ မိတ္ေဆြေကာင္းကို သတိရလိုက္တာနဲ႔၊ ၀င္ေလထြက္ေလနဲ႔အတူ ရွိေနလိုက္တာနဲ႔ မႏွစ္သက္စရာ စိတ္ခံစားမႈ ဘယ္လို ျဖစ္သြားပါသလဲ။ ဒီလို အေျခအေနမ်ိဳးမွာ ဘာေၾကာင့္ သက္သာရာ ရႏိုင္တာလဲ။ အေၾကာင္းက ရွင္းရွင္းေလးပါ။ ဒီလိုပါ။ စိတ္ခံစားမႈ တစ္ခုခု ျဖစ္ေပၚလာၿပီဆိုရင္း အဲဒီ ခံစားမႈကို ပိုႀကီးလာေအာင္၊ ပိုဆိုးလာေအာင္ လုပ္တာက ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ့ အေတြးေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္ခံစားမႈ တစ္ခုခု ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အခါမွာ ၀င္ေလထြက္ေလ မိတ္ေဆြနဲ႔ အတူရွိေနလိုက္ႏိုင္တယ္ဆိုရင္ အေတြးေတြ ၀င္မလာႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ မႏွစ္သက္စရာ စိတ္ခံစားမႈ ခ်က္ခ်င္း ေလ်ာ့သြားပါတယ္။

ေသးေရးရွင္ေရး ကယ္တင္ေပး

ေနာက္တစ္ခု . . . ကၽြန္ေတာ္တို႔ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းေတြ ကူညီႏိုင္တဲ့ အေရးႀကီးတဲ့ အခ်ိန္ဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေသလုေမ်ာပါး ျဖစ္ေနခ်ိန္ပါ။ ဗုဒၶစာေပမွာ ဆိုထားတာ ရွိပါတယ္။ ဒီကမၼ႒ာန္းနည္းကို က်င့္သံုးတယ္ဆိုရင္၊ အသက္႐ႉမႈနဲ႔ အတူေနႏိုင္ေအာင္ ေလ့က်င့္တယ္ဆိုရင္၊ ေသလုေမ်ာပါး ျဖစ္ေနခ်ိန္မွာ အသိသတိ ရွိေနမယ္ဆိုရင္ အသက္႐ႉမႈကို ခ်က္ခ်င္းပဲ အာ႐ံုစိုက္လိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ ကြယ္လြန္ေတာ့မယ့္လူ ေအးေအးေဆးေဆး ဘ၀ကူးႏိုင္ေအာင္ ကူညီေပးေနၾကတာကို ေတာ္ေတာ္ေလး စိတ္၀င္စားမိပါတယ္။ ေသလူကို ကူညီတဲ့ နည္းတစ္ခုက အသက္႐ႉမႈကို အာ႐ံုစိုက္ခိုင္းတာ ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္၀င္စားစရာပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ မိတ္ေဆြ ၀င္ေလထြက္ေလက ကၽြန္ေတာ္တို႔ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းေနႏိုင္ေအာင္၊ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း ေသႏိုင္ေအာင္ ကူပံ့ေပးပါတယ္။ တကယ့္ကို တန္ဖိုးမရွိလိုက္ဘူးလား။

(ဆက္ရန္ . . . . .)

:)

ရွင္အာစာရ

-----

Godwin Samararatne ရဲ့ "The GENTLE WAY of Buddhist Meditation"ကို

နားလည္သလို ဘာသာျပန္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

Ref:

"The GENTLE WAY of Buddhist Meditation", Godwin Samararatne

A re-presentation of Godwin's Retrat Talks in Hong Kong, Jeanne Mynott, 1997

Revised Edition, Jeanne Mynett, 2005

Inward Path Publisher, Penang, Malaysia, 2007

for Free Distribution Only and NOT for sale