ဘာ၀နာလမ္း (၁)

(က) ဘာ့ေၾကာင့္ ဘာ၀နာအလုပ္ကို  လူႀကိဳက္မ်ားလာရသလဲ?

ပထမဆံုး အေနနဲ႔ အားလံုးကို ႀကိဳဆိုႏႈတ္ခြန္းဆက္ခ်င္ပါတယ္။ ဒီကို တစ္ေခါက္ျပန္ေရာက္လာၿပီး မိတ္ေဆြေဟာင္းေတြ ေတြ႔ရတာ အရမ္းေပ်ာ္ပါတယ္။  မ်က္ႏွာသစ္ေတြ ေတြ႔ရတာလည္း ေကာင္းပါတယ္။ နည္းနည္း ေဟာေျပာၿပီး ေမးခြန္းေမးခ်ိန္ လာပါမယ္။ အဲ့ဒီေနာက္မွာ အတူတူ တရားထိုင္ၾကမယ္။ ပါဠိလိုေရာ တ႐ုတ္လိုပါ ရြတ္ဖတ္ၿပီး အဆံုးသတ္ပါမယ္။ 

အခုတစ္တစ္ေခါက္ ဒီကိုေရာက္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္မိတ္ေဆြက ေျပာပါတယ္။ ဒီႏိုင္ငံမွာ ဘာ၀နာအလုပ္ကို ပိုၿပီး စိတ္၀င္စားလာၾကတယ္၊ တရားျပတဲ့ ဆရာသမားေတြလည္း ဒီႏိုင္ငံကို လာၾကတယ္တဲ့။ ၾကားရတာ ၀မ္းသာပါတယ္။ ဒါကို ကၽြန္ေတာ္ မအံ့ၾသပါဘူး။ ကမၻာ့ေနရာအႏွံ႔မွာ၊ အထူးသျဖင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာ ဘာ၀နာ အလုပ္ကို ပိုပိုၿပီး စိတ္၀င္စားလာၾကတယ္ ဆိုတာကို ကၽြန္ေတာ္ သိထားလို႔ပါ။ ဒီေတာ့ ေမးခြန္းထုတ္စရာ ရွိလာပါတယ္။ ဒီေန႔ကမၻာမွာ အခုလို ဘာ၀နာ အလုပ္ကို စိတ္၀င္စားၾကတာ ဘာေၾကာင့္လဲ။ အေၾကာင္းျပခ်က္ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို စဥ္းစားႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေယဘုယ် အေၾကာင္းျပခ်က္ကေတာ့ ဒီကမၻာမွာ ဆင္းရဲဒုကၡေတြ ပိုပိုမ်ားလာတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ ထင္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ လူသားေတြဟာ၊ ေအာက္ထစ္ဆံုးအားျဖင့္ လူတစ္ခ်ိဳ႕ဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကို၊ ဒုကၡလြတ္လမ္းကို ရွာေဖြေနၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈေတြ ပိုမိုခံစားႏုိင္ဖို႔၊ ဒုကၡလြတ္လမ္း ရွာေတြ႔ဖို႔ အေထာက္အကူ ျပဳေပးမယ့္ ဘာ၀နာအလုပ္ရဲ့ သေဘာတရား တစ္ခ်ိဳ႕ကို ကၽြန္ေတာ္ တင္ျပပါမယ္။ 

ယႏၲရားဆန္ျခင္း

ေခတ္သစ္ကမၻာမွာ စက္မႈထြန္းကားၿပီး စက္႐ံုေတြ တိုးပြားလာျခင္းရဲ့ အက်ိဳးဆက္ တစ္ခုကေတာ့ လူသားေတြ စက္႐ုပ္ဆန္လာတာ၊ ပံုစံက် လည္ပတ္လႈပ္ရွားေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘာ၀နာ လုပ္ငန္းကေနၿပီး အေရးႀကီးတဲ့ အေျဖႏွစ္ခု ေပးပါတယ္။

တစ္အခ်က္က . . . လူသားေတြဟာ ပိုပိုၿပီး စက္႐ုပ္ဆန္လာၾကပါတယ္။ လူေတြက စက္ယႏၲရားကိုလည္း ႀကိဳက္ၾကပါတယ္။ ခံစားခ်က္ မရွိေတာ့သလိုပါပဲ။ ခံစားခ်က္ ကင္းမဲ့တဲ့ လကၡဏာ တစ္ခုကေတာ့ လူေတြဟာ ပိုပိုၿပီး ၾကမ္းတမ္းလာၾကပါတယ္။ အဇၥ်တၱ ၾကမ္းတမ္းမႈေတြ၊ သူတစ္ပါးအေပၚ ၾကမ္းတမ္းမႈေတြ ပိုမ်ားလာပါတယ္။ သူေနထိုင္ရွင္သန္တဲ့ သူ႔အသိုက္အ၀န္း၊ သူ႔ပတ္၀န္းက်င္အေပၚ ၾကမ္းတမ္းမႈေတြ ပိုလာပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ လက္ရွိကမၻာမွာ ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ ျပႆနာ၊ ေဂဟစနစ္ ျပႆနာေတြဟာ ႀကီးေလးတဲ့ ျပႆနာေတြ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ခံစားခ်က္ ကင္းမဲ့တာ၊ ေႏြးေထြးမႈ ကင္းမဲ့တာကို ေျဖရွင္းဖို႔အတြက္ ေမတၱာဘာ၀နာက တကယ့္ကို အေထာက္အကူ ျပဳပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ သံုးေနက်စကားကေတာ့ . . . ကၽြန္ေတာ္တို႔ကိုယ္တိုင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔မိတ္ေဆြ ျဖစ္ၾကဖို႔အတြက္ ေမတၱာဘာ၀နာက ကူပံ့ေပးတယ္ . . . ဆိုတာပါပဲ။

ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ ကိုယ့္ရဲ့မိတ္ေဆြ ျဖစ္တယ္ဆိုရင္ အလုိအေလ်ာက္ပဲ . . . ကိုယ့္ရဲ့အျပဳအမူက ကိုယ့္အတြက္  မိုက္မဲတာ၊ အျပစ္ရွိတာမ်ိဳး မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ ကိုယ့္အတြက္ေရာ သူတစ္ပါးအတြက္ပါ ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္းေတြ ဖန္တီးေပးပါေတာ့တယ္။ ကိုယ့္အတြက္ေရာ၊ သူတစ္ပါးအတြက္ပါ ႏွလံုးသား ပြင့္လင္းႏုိင္ဖို႔ ေမတၱာဘာ၀နာက ကူညီေပးပါတယ္။ 

ေမတၱာဘာ၀နာက ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို ကူညီေပးႏိုင္တဲ့ ေနာက္တစ္နည္းက ဒီလိုပါ။ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ စိတ္ဒဏ္ရာေတြ ရရွိႏိုင္ပါတယ္။ အတိတ္က ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဒဏ္ရာေတြပါ။ ကိုယ္က သူတစ္ပါးအေပၚ ျပဳမိရာက ရလာတဲ့ဒဏ္ရာေတြ၊ သူတစ္ပါးက ကိုယ့္ကို ျပဳမူလိုက္လို႔ ရလာတဲ့ ဒဏ္ရာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒဏ္ရာမရဖူးတဲ့ လူသားရယ္လို႔ မရွိဘူး ထင္ပါတယ္။ ဒဏ္ရာေတြကို ဖက္တြယ္ထားျခင္းဟာ ေခတ္သစ္ကမၻာမွာ ဆင္းရဲဒုကၡရဲ့ ႀကီးမားတဲ့ အေၾကာင္းရင္း ျဖစ္မယ္ထင္ပါတယ္။ ဒီဒဏ္ရာေတြဟာ ကိုယ့္အတြက္ေရာ၊ သူတစ္ပါးအတြက္ပါ ဆင္းရဲဒုကၡ ေျမာက္မ်ားစြာကို ျဖစ္ေပၚေစႏုိင္ပါတယ္။

ဒီဒဏ္ရာေတြကို ကုစားဖို႔ ေမတၱာဘာ၀နာက ကူပံ့ေပးပါတယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ခြင့္လႊတ္တတ္ေအာင္၊ သူတစ္ပါးကို ခြင့္လႊတ္တတ္ေအာင္ ေလ့လာသင္ယူၿပီးေတာ့ ကုစားရတာပါ။ ကိုယ့္ရဲ့ အဇၥ်ၽတၱ ေပ်ာ္ရႊင္ၿငိမ္းခ်မ္းမွပဲ ကိုယ္သယ္ေဆာင္ထားတဲ့ ဒဏ္ရာေတြကို ကုစားႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ကိုယ့္ရဲ့ အဇၥ်ၽတၱမွာ ေပ်ာ္ရႊင္ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကို ခံစားရတဲ့အခါ ေပ်ာ္ရႊင္ၿငိမ္းခ်မ္းမႈက ကူးပ်ံ႕သြားႏိုင္ပါတယ္။ သူတစ္ပါးအေပၚ သက္ေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။
 

ဒါေတြဟာ ေမတၱာဘာ၀နာရဲ့ အလြန္အေရးပါတဲ့ အခန္းက႑ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေခတ္သစ္ကမၻာက အသည္းအသန္ လိုအပ္ေနတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာ့အၾကမ္းဖက္မႈ၊ ေခတ္သစ္ကမၻာမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေတြ႔ေနရတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈကို ကိုင္တြယ္ဖို႔အတြက္ တစ္ခုတည္းေသာ နည္းလမ္းျဖစ္တယ္ ဆိုတာကို အၾကံျပဳ တင္ျပခ်င္ပါတယ္။

သိမွတ္မႈရဲ့ အခန္းက႑

ပိုပိုၿပီး ယႏၲရားဆန္လာေနတဲ့ လူသားေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို ကူညီေပးႏိုင္တဲ့ ဘာ၀နာလုပ္ငန္းရဲ့ အခန္းက႑ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ သိမွတ္မႈ အေလ့အက်င့္၊ ပစၥဳပၸန္မွာ ရွိေနတဲ့ အေလ့အက်င့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုးၾကားတက္ၾကြတဲ့ အေလ့အက်င့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေမတၱာဘာ၀နာ လိုပါပဲ ဒီသိမွတ္မႈ အပိုင္းမွာလည္း အက်ိဳးအာနိသင္ေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ အက်ိဳးအာနိသင္ တစ္ခုကေတာ့ အသိျမဲေအာင္ ကူညီေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခိုက္အတန္႔ တစ္ခုၿပီးတစ္ခု ကိုယ့္စိတ္မွာ၊ ကိုယ္႐ုပ္မွာ၊ ကိုယ့္သႏၲာန္မွာ ဘာေတြျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာ အတတ္ႏိုင္ဆံုး သိဖို႔ ကူညီေပးပါတယ္။

ဒီလို သိမွတ္မႈကေန . . . ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ဘာေတြ ျပဳမိေနတယ္၊ သူတစ္ပါးအေပၚ ဘာေတြ ျပဳမိေနတယ္ဆိုတာ သိႏိုင္တဲ့ ထိုးထြင္းသိျမင္မႈကို ဖြံ႔ၿဖိဳးေစပါတယ္။ ကိုယ့္အဇၥ်တၱမွာ ဆင္းရဲဒုကၡေတြ ဘယ္လို ဖန္တီးမိတယ္၊ သူတစ္ပါးရဲ့ ဆင္းရဲဒုကၡကို ဘယ္လို ဖန္တီးမိတယ္ဆိုတာ သိလာႏိုင္ပါတယ္။

တစ္ခါတစ္ရံ သို႔မဟုတ္ အျမဲတမ္း ကိုယ့္ရဲ့ ဆင္းရဲဒုကၡကို ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ ဘယ္လို ဖန္တီးမိတယ္ဆိုတာ သိလိုက္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ သိမွတ္မႈက ကူညီေပးပါတယ္။ ကိုယ့္ရဲ့ ဆင္းရဲဒုကၡကို ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ ဖန္းတီးတာပဲလို႔ သတိနဲ႔ သိလိုက္တဲ့ အခါမွာ ကိုယ္ဖန္တီးတဲ့ ဒုကၡက လြတ္ေျမာက္ဖို႔ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္သာလွ်င္ တတ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာ ထင္ရွားလာပါတယ္။ ဘာ၀နာဆိုတာ ကိုယ့္ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါအတြက္ ေဆး၀ါး ရွာေဖြတဲ့ နည္းလမ္းတစ္မ်ိဳး ျဖစ္တယ္လို႔ ဖြင့္ဆိုလိုက္ခ်င္ပါတယ္။

သိမွတ္မႈရဲ့ အခန္းက႑ ေနာက္တစ္ခုက ပစၥဳပၸန္ အခိုက္အတန္႔ကို ေတြ႔ၾကံဳခံစားဖို႔ ကူညီေပးပါတယ္။ စိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းတာက . . . ကၽြန္ေတာ္တို႔ဟာ အခ်ိန္ကာလ အမ်ားစုမွာ အတိတ္ သို႔မဟုတ္ အနာဂတ္မွာ ရွင္သန္ေနၾကပါတယ္။ အတိတ္နဲ႔ ရွင္သန္ေနၾကတယ္၊ အနာဂတ္နဲ႔ ရွင္သန္ေနၾကတယ္ ဆိုတာကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ သိဖို႔ ခက္ပါတယ္။ အဲ့ဒီလို ရွင္သန္မႈက အက်င့္ျဖစ္ေနလို႔ပါ။ ယႏၲရားဆန္ေနၾကလို႔ပါ။ အသိသတိ မရွိၾကလို႔ပါ။ ကိုယ့္အတြက္ေရာ၊ သူတစ္ပါး အတြက္ပါ ျပႆနာေတြ ဖန္တီးမိတဲ့ နည္းလမ္းနဲ႔ အတိတ္ကို ဘယ္လို အသံုးျပဳေနတယ္၊ အနာဂတ္ကို ဘယ္လို အသံုးျပဳေနတယ္ ဆိုတာကို နားလည္သေဘာေပါက္ေအာင္ သိမွတ္မႈက ကူညီေပးပါတယ္။

အတိတ္ကိုေရာ၊ အနာဂတ္ကိုပါ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အသံုးျပဳစရာ မလိုပါဘူး။ အတိတ္နဲ႔ အနာဂတ္ကို ဆန္းသစ္တဲ့နည္းနဲ႔ အသံုးျပဳပံုကေတာ့ ရွိပါတယ္။ အတိတ္မွာ ဘာေတြျဖစ္ခဲ့ျဖစ္ခဲ့ အတိတ္ကေန ေလ့လာသင္ယူႏုိင္တယ္ဆိုရင္ ေျပာတာပါ။ ေလ့လာစရာ အေတြ႔အၾကံဳအျဖစ္၊ ဆရာတစ္ဆူ အျဖစ္နဲ႔ အတိတ္ကို ႐ႈျမင္ႏုိင္တယ္ ဆိုရင္ေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ အတိတ္က ဘယ္လိုအမွားေတြပဲ လုပ္ခဲ့လုပ္ခဲ့၊ လုပ္ခဲ့မိတာေတြကို ဆုပ္ကိုင္ထားတာထက္၊ အျပစ္ရွိတယ္လို႔ ခံစားေနတာထက္၊ ဆင္းရဲဒုကၡ ေရာက္ေနတာထက္ . . . ၿပီးခဲ့တဲ့ မွားယြင္းမႈေတြကေန ဘာေတြ ေလ့လာသင္ယူႏိုင္သလဲ ဆိုတာကိုပဲ ေမးခြန္းထုတ္လိုက္ပါ။ အတိတ္နဲ႔ ပတ္သက္ဖို႔ အလြန္အသံုး၀င္တဲ့ နည္းလမ္းတစ္ခု ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုမွ မဟုတ္ရင္ေတာ့ အတိတ္ကို ၀န္ထုပ္၀န္ပိုးအျဖစ္ သယ္ေဆာင္ေနတာပဲ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အခ်ိန္အမ်ားစုမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သယ္ေဆာင္ေနမိတဲ့ ၀န္ထုပ္ကို လႊတ္ခ်ႏိုင္ေအာင္ ဒီလိုေတြးေခၚပံုက၊ ဒီအေလ့အက်င့္က ကူညီေပးပါတယ္။

အလားတူပါပဲ။ အနာဂတ္ကိုလည္း မိတ္ေဆြအျဖစ္ အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။ သိၾကတဲ့ အတိုင္းပါပဲ . . . အနာဂတ္ကို စဥ္းစားတဲ့အခါ စိုးရိမ္ရတတ္ပါတယ္။ မလံုျခံဳမႈကို ခံစားရတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အနာဂတ္နဲ႔ မိတ္ေဆြဖြဲ႔ႏိုင္တယ္၊ အနာဂတ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ပြင့္လင္းႏိုင္တယ္ ဆိုရင္ေတာ့ အနာဂတ္နဲ႔ ဆက္ဆံပတ္သက္ရာမွာ ဆန္းသစ္တဲ့ နည္းတစ္ခုပါပဲ။ ဒါ့ေၾကာင့္ အသိရွိရွိနဲ႔ အသက္႐ွဴတဲ့ အခါမွာ ပစၥဳပၸန္ အခိုက္အတန္႔ကို ေတြ႔ၾကံဳခံစားတတ္ေအာင္ သိမွတ္မႈကေန သင္ယူႏိုင္ပါတယ္။ အတိတ္ အနာဂတ္တို႔နဲ႔ ဆက္ဆံပတ္သက္တဲ့ ေနရာမွာ အတိတ္ကို ဆရာအျဖစ္ ႐ႈျမင္ႏုိင္တယ္၊ အနာဂတ္ကို မိတ္ေဆြလို သေဘာထားႏိုင္တယ္ဆိုရင္ လွပတဲ့ အသက္ရွင္နည္း၊ ဆန္းသစ္တဲ့ အသက္ရွင္နည္း၊ ေပ်ာ္စရာေကာင္းတဲ့ အသက္ရွင္နည္း၊ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ အသက္ရွင္နည္း ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

သိမွတ္မႈကို အသံုးျပဳတဲ့ ေနာက္တစ္နည္း ရွိပါေသးတယ္။ နာမ္ခႏၶာ နဲ႔ ႐ုပ္ခႏၶာမွာ ဘာေတြျဖစ္ေနတယ္ ဆိုတာ ေလ့လာဖို႔၊ ေဖာ္ထုတ္ဖို႔၊ ရွာေဖြဖို႔၊ စူးစမ္းဖို႔အတြက္ သိမွတ္မႈကို အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။ မႏွစ္သက္စရာ စိတ္ခံစားမႈေတြနဲ႔ ဘယ္လိုဆက္ဆံ ပတ္သက္မလဲ ဆိုတာဟာ ေန႔စဥ္ဘ၀မွာ ၾကံဳေတြ႔ရတဲ့ တကယ့္ စိန္ေခၚမႈ တစ္ခုပါ။ ေခတ္သစ္လူသား ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ ျပႆနာ တစ္ခုကေတာ့ စိတ္ဖိစီးမႈ ျပႆနာပါပဲ။ ေနရာတိုင္းမွာ ရွိတဲ့ ျပႆနာပါ။  ဒါ့ေၾကာင့္ လူေတြဟာ စိတ္ဖိစီးမႈကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းဖို႔ နည္းလမ္း ရွာေဖြေနၾကပါတယ္။ အလုပ္႐ံု ေဆြးေႏြးပြဲေတြ၊ စိတ္ဖိစီးမႈကို စီမံနည္းဆိုတဲ့ သင္တန္းေတြ ရွိေနတာဟာ စိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းပါတယ္။ သူတို႔က စိတ္ဖိစီးမႈကို အျမစ္ျဖတ္ဖို႔ မႀကိဳးစားၾကပါဘူး။ စီမံ႐ံု စီမံၾကတာပါ။ ထိန္းခ်ဳပ္ၾကတာပါ။ စိတ္ဖိစီးမႈ ၾကံဳရတဲ့အခါ . . . ဘယ္လို အေျခအေနမွာ စိတ္ဖိစီးမႈ ျဖစ္တာလဲ၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ အမွန္တကယ္ ဘာေတြ ျဖစ္ေနတာလဲ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာလား၊ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာလား . . . ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ေအာင္ သိမွတ္မႈက ကူညီေပးပါတယ္။ ေတြ႔ၾကံဳခံစားရတဲ့ မႏွစ္သက္စရာ စိတ္ခံစားမႈကို ဒီနည္းနဲ႔ ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ပါတယ္၊ ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္၊ ရွာေဖြႏိုင္ပါတယ္၊ စူးစမ္းႏိုင္ပါတယ္။

(ဆက္ရန္ . . . . .)

:)

ရွင္အာစာရ

-----

နားလည္သလို ဘာသာျပန္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

Godwin Samararatne

The Basics of Buddhist Meditation (4 Talks)

Talks in Chi Lin Nunnery, Hong Kong

7^th - 10^th October 1998

(http://www.godwin-home-page.net/Living-Meditation-HK-98/Living-Meditation.htm)