ရေချိုးရာမှ ဒဿန (Mind over Matter)

ရန်ကုန် ထေရဝါဒ တက္ကသိုလ်မှာတုန်းက ကြုံခဲ့ရတဲ့ ဩဇီဘုန်းကြီး ဦးဓမ္မိကရဲ့ ရေချိုးရာက လာတဲ့ ဒဿနကို သတိရမိတယ်။ ကျောင်းပိတ်ရက် တစ်ခုမှာ ဦးဓမ္မိကနဲ့ မြန်မာဘုန်းဘုန်းတစ်ပါး အလည်လာကြတယ်။ စကား ထိုင်ပြောနေကြရင်း ရေလာတဲ့အသံကြားတော့ ဦးဓမ္မိက ရေးချိုးချင်တယ်ဆိုလို့ မျက်နှာသုတ်တဘက် အသစ်တည်ထည် ထုတ်ပေးလိုက်တယ်။ ဆပ်ပြာနဲ့ ရေသနုပ်က ရေချိုးခန်းထဲမှာ ရှိပြီးသား။ မျက်နှာသုတ်တဘက် အသစ် ထုတ်ပေးရတာက သူ နိုင်ငံခြားသား ဖြစ်နေလို့တင် မဟုတ်ဘူး။ သူက ဝါငယ်ပေမယ့် အသက်လည်းကြီး၊ ရဟန်းတော်လည်း ဖြစ်နေတာမို့။

သူ ရေချိုးတာ ဆယ်မိနစ်၊ ဆယ့်ငါးမိနစ်လောက် ကြာမယ်။ သူ ရေချိုးခန်းထဲက ထွက်လာပြီး ကိုယ်လက် သုပ်သင်ရင်း စကားဝိုင်းထဲ ပြန်ဝင်တယ်။ စကားဝိုင်းဘေးမှာ ရပ်လျက် စကားပြောရင်း ခေါင်းက ရေကျန်တွေကို တဘက်နဲ့ သုတ်တယ်။ လည်ပင်း၊ နားရွက်၊ မျက်နှာနဲ့ လက်တွေ။ ရင်ဘတ်နဲ့ နောက်ကျော။ နောက်ဆုံး ခြေတောက်တွေ။

သူ့ခြေတောက်တွေကို တဘက်နဲ့ သုတ်တဲ့အခါမှာ သူနဲ့အတူပါလာတဲ့ မြန်မာဘုန်းဘုန်း ပြာပြာသလဲ ဖြစ်သွားတယ်။ အဲ့လို မလုပ်ရဘူး၊ Don’t do like this တွေ ထလုပ်တယ်။ ဦးဓမ္မိက ကတော့ ရယ်ကျဲကျဲပဲ။ ခေါင်းတွေ ခြေတောက်တွေ လုပ်မနေနဲ့ ငါက တစ်ကိုယ်လုံးကို သေသေချာချာ ဆပ်ပြာတိုက်လာတာ တဲ့။ ခြေတောက်ကရေ ပြောင်အောင် မသုပ်ရင် ပွစိပွစိနဲ့ အနေရခက်တယ် တဲ့။ မြန်မာ ဘုန်းဘုန်းကတော့ မရဘူး။ ဘယ်လောက် သန့်ရှင်းသန့်ရှင်း ခေါင်းကခေါင်း၊ ခြေတောက်က ခြေတောက်ပဲ တဲ့။ ဦးဓမ္မိက ကလည်း နောက်ဆုံး ဘုရားနဲ့ ကိုင်ပေါက်တယ်။ မြင့်မြတ်တဲ့ ခေါင်းရော၊ နိမ့်ကျတဲ့ ခြေတောက်ရော အတူတူပဲ။ ဗုဒ္ဓက ရုပ်နဲ့နာမ်ပဲ ဟောခဲ့တာ တဲ့။ တရားပြဖို့ ရည်ရွယ်ပြီးတော့များ လူရှေ့လားပြီး ခြေတောက်တွေကို မျက်နှာသုပ်တဘက် အသစ်နဲ့ သုတ်ပြလေရော့သလား။ သူ့ လုပ်ရိုးလုပ်စဉ်လား။ သူတို့ဆီမှာ အားလုံး ဒီလိုပဲ လုပ်ကြသလား။ သူ့တစ်ယောက်တည်းရဲ့ ပုဂ္ဂလိက အယူအဆနဲ့ အပြုအမူလား။

မေးတော့ မေးရအုံးမယ်။ ဖြေချင်မှ ဖြေကြ။ သူ့အမြင် ကိုယ်အမြင်၊ သူ့ရိုးရာ ကိုယ့်ရိုးရာ၊ သူ့ယဉ်ကျေးမှု ကိုယ့်ယဉ်ကျေးမှုတွေ ရှိတတ်ကြရာမှာ ရေးချိုးပြီးတဲ့အခါ ခြေတောက်တွေ ပွစိပွစိ မဖြစ်အောင် သင်းပိုင်းနဲ့၊ ပုဆိုးနဲ့၊ ထမီနဲ့ပဲ ပွတ်လိုက်ကြတာလား။ ခြေတောက်တွေကို တဘက်နဲ့ သုတ်ကြသလား၊ သုတ်ဖူးကြသလား။ မသုတ်ဖူးသေးရင် စမ်းကြည့်ဖို့ စိတ်ကူးရှိသလား။ လုံးဝပဲလား။ (ပြန်မေးခြင်း သည်းခံပါ။) :)

ကုသိုလ်လည်းရ ဝမ်းလည်းဝ (၂)

အရာရာမှာ အကြောင်းရင်း ရှိပါတယ် -

နည်းနည်းလေး သတိစိုက် ကြည့်လိုက်တာနဲ့ပဲ ကိုယ့်ပေါင်မုန့် ဘယ်ကလာတယ် ဆိုတာကို မှန်မှန်ကန်ကန် သိနိုင်ပါတယ်။ ပေါင်မုန့်ဟာ သူ့အလိုလို ဖြစ်ပေါ်လာတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ပေါင်မုန့်ဟာ ဂျုံခင်းတွေ၊ အားစိုက်ရတဲ့ အလုပ်တွေ၊ မုန့်ဖုတ်သူတွေ၊ တင်သွင်းသူတွေ၊ ရောင်းချသူတွေဆီကနေ လာတာပါ။ တကယ်တော့ ပေါင်မုန့်ဟာ . . . ဒီထက်ပိုပါသေးတယ်။ ဂျုံခင်းက မိုးတိမ်တွေနဲ့ နေရောင်ခြည် လိုပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ဒီပေါင်မုန့်တစ်ချပ်မှာ . . . နေရောင်ခြည် ပါပါတယ်၊ မိုးတိမ် ပါပါတယ်။ စိုက်ပျိုးသူ တောင်သူရဲ့ လုပ်အား ပါပါတယ်၊ ဂျုံမှုန့်ရချိန်မှာ ခံစားရတဲ့ ပျော်ရွှင်မှု ပါပါတယ်၊ မုန့်ဖုတ်သမားရဲ့ ကျွမ်းကျင်မှု ပါပါတယ်။ အဲ့ဒီနောက် . . . အံ့ဩစရာ . . . ဒီပေါင်မုန့် ဖြစ်လာပါတယ်။ ဒီပေါင်မုန့်ကိုယ့်လက်ထဲရောက်လာနိုင်ဖို့အတွက်စကြဝဠာတစ်ခုလုံးပေါင်းစည်းညီညွတ်လိုက်ရပါတယ်။ဒီလိုမြင်နိုင်တဲ့ဉာဏ်အလင်းရရှိဖို့ခက်ခက်ခဲခဲပင်ပင်ပမ်းပမ်းတွေအများကြီးလုပ်နေဖို့မလိုပါဘူး။စိုးရိမ်တာတွေ၊စဉ်းစားတာတွေ၊အစီအစဉ်ချတာနေနဲ့အတူပျံ့လွင့်နေတတ်တဲ့စိတ်ကိုရပ်တံ့လိုက်ဖို့ပဲလိုပါတယ်။

Ref: "Mindful Eating" from "How to Eat" by Thich Nhat Hanh

ကုသိုလ်လည်းရ ဝမ်းလည်းဝ (၁)

 

စားသတိ -

လုပ်နေကျ အလုပ်တွေကို လုပ်နေရင်း သတိပဋ္ဌာန်တရား ပွားများနိုင်ပါတယ်။ လမ်းလျှောက်တာ၊ ထိုင်နေတာ၊ အလုပ်လုပ်တာ၊ စားသောက်တာ အစရှိတဲ့ လုပ်နေကျ ကိစ္စတွေကို လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်တဲ့ အခါမှာ ဘာလုပ်နေတယ် ဆိုတာ သိနေတဲ့ သတိနဲ့ လုပ်ဖို့ပါပဲ။ စားနေခိုက်မှာ စားနေတယ်လို့ သိပါတယ်။ တံခါးဖွင့်တဲ့ အခါမှာ တံခါးဖွင့်နေတယ်လို့ သိပါတယ်။ ကိုယ့်ရဲ့ အသိစိတ်ဟာ ကိုယ်လုပ်တဲ့ အပြုအမူနဲ့အတူ ရှိနေပါတယ်။

 

သစ်သီးလေးတစ်ဖဲ့ ကိုယ့်ပါးစပ်ထဲ ထည့်လိုက်ချိန်မှာ သတိလေးနဲ့ သိမှတ်လိုက်ဖို့ပဲ လိုပါတယ်။ "ငါ့ပါးစပ်ထဲ ပန်းသီးတစ်ဖဲ့ ထည့်နေတယ်"လို့ သိမှတ်လိုက်ရုံပါပဲ။ တစ်ခြား နေရာဆီ စိတ်မရောက်ရပါဘူး။ ပန်းသီးကို ဝါရင်း အလုပ်အကြောင်း စဉ်းစားနေတယ်ဆိုရင် သတိရှိတဲ့ စားသုံးမှု မဟုတ်တော့ပါဘူး။ ပန်းသီးဆီ အာရုံစိုက်တယ်ဆိုရင် အဲ့ဒါဟာ သတိပဋ္ဌာန်ပါပဲ။

 

ဆက်ပြီးတော့ နက်နက်နဲနဲ ရှုမြင်နိုင်ပါတယ်။ အရမ်းတိုတောင်းတဲ့ အခိုက်တန့်လေး အတွင်းမှာ ပန်းသီးမျိုးစေ့ကို မြင်ပါမယ်။ လှပတဲ့ ဥယျာဉ်ခြံနဲ့ ကောင်းကင်ကြီး၊ စိုက်ပျိုးတဲ့ တောင်သူ၊ ပန်းသီးခူးဆွတ်သူ စသည်ပေါ့။ အဲ့ဒီ ပန်းသီးထဲမှာ အလုပ်တွေ အများကြီး ပါပါတယ်။

 

Ref: "Mindful Eating" from "How to Eat" by Thich Nhat Hanh

မျိုးဆက်သစ် ငါ့ရှင်ငယ်များသို့ (၅)

ဗုဒ္ဓဘာသာ ရဟန်းတော်တွေ ဖြစ်ကြတဲ့အလျောက် ဗုဒ္ဓတရားတော်နဲ့ ကန့်လန့်ကြီး လွဲမသွားဖို့၊ အပြင်လောကက အသံတွေကို နားထောင်ဖို့၊ နားလည်ဖို့ အရေးကြီးတဲ့အကြောင်း ပြောချင်ပါတယ်။ ကိုယ်ချည်းပဲ ပိတ်နေလို့ မရတော့ဘဲ အပွင့်ကမ္ဘာထဲ ဝင်ဆန့်ဖို့ဆိုရင် ဒီနှစ်ချက်က တကယ့်ကို အရေးကြီးပါတယ်။

ယေဘုယျစကား ပြောရရင် ဘုရားသားတော် ရဟန်းတော်တွေ ဖြစ်နေမှတော့ ဘုရားဟော တရားတွေနဲ့ ရင်းနှီးပြီးသားပါ။ ပိဋကတ် စာပေတွေ လေ့လာနေကြတာပဲလေ။ ဒါပေမယ့် တကယ့်လက်တွေ့မှာတော့ ဘုရားသားတော်တွေ ဖြစ်နေပါလျက်နဲ့ ဘုရားရဲ့ တရားတော်နဲ့ အလှမ်းကွာသွားတာမျိုးတွေ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ပုထုဇဉ် သဘာဝမို့၊ ပိဋကတ်ပင်လယ်က ကျယ်လွန်းလို့၊ ပိဋကတ်တော်ဆီ ချဉ်းကပ်ရာမှာ ချဉ်းကပ်နည်း အားနည်းချက် ရှိနေလို့ စသည်အားဖြင့် အကြောင်းအမျိုးမျိုး ရှိနိုင်ပါတယ်။

ပိဋကတ်နဲ့ အတန်အသင့် နီးစပ်မှု ရှိပေမယ့်၊ တစ်နည်းပြောရရင် ဓမ္မာစရိယအဆင့် ရောက်နေပေမယ့် ဗုဒ္ဓတရားတော် အခြေခံမူနဲ့ အလှမ်းဝေးလွန်းသွားတဲ့ ဆရာတော်တစ်ပါးနဲ့ ကြုံခဲ့ရတဲ့ အဖြစ်အပျက်လေးတစ်ခု ပြန်ပြောချင်ပါတယ်။ ၁၉၉၆ ဝန်းကျင်လောက်က ကိုယ်တိုင် ကြုံခဲ့ရတဲ့ ဖြစ်ရပ်လေးပါ။ နေရာကတော့ မိုးကုတ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့ဒီ ဆရာတော်ရဲ့ ကျောင်းတိုက်နာမည်ကိုတော့ မမှတ်မိတော့ပါဘူး။ နာမည်အတိအကျ မှတ်မိရင်လည်း ထည့်မပြောသင့်ဘူး ထင်ပါတယ်။ သူ့အတွေးအခေါ် အကောက်အယူတွေက အဆင်မပြေလှလို့ပါ။ အဲ့ဒီတုန်းက မန်း နပသ ကျောင်းပိတ်ရက်မှာ သူငယ်ချင်းနဲ့အတူ အလည်လိုက်သွားရင်း ဆရာတော့်ဆီ ခဏသွားပြီး ဦးချ ဂါရဝပြုကြတယ်။ စာတတ်ပေတတ် ဆရာတော်ကြီးက ရဟန်းငယ်တွေကို လှိုက်လှိုက်လှဲလှဲ ကြိုဆိုတယ်။ သာသနာ့တက္ကသိုလ် တက်နေကြတဲ့ ရဟန်းငယ်တွေကို ကြည့်ပြီး အနာဂတ် သာသနာရေးအတွက် အားတက်နေပုံရတယ်။ ကျွေးစရာတွေ ချကျွေးတယ်၊ ပေးစရာတွေ ပေးစွန့်တယ်။ သာသနာစိတ် မွေးကြဖို့ တိုက်တွန်းတယ်။ အဲ့ဒီထိ အကောင်းချည်းပါပဲ။ ဘာသာခြားအပေါ် ရှုမြင်ပုံကျတော့ တော်တော် ကြမ်းတယ်။ အထူးသဖြင့် အဲ့ဒီအချိန်က လှုပ်လှုပ် လှုပ်လှုပ် ဖြစ်နေတဲ့ ဘာသာရေး ပဋိပက္ခတွေမှာ မွတ်ဆလင်တွေအပေါ် သူ ရှုမြင်ပုံက ‌တော်တော် ကြောက်စရာကောင်းတယ်။ အဲ့ဒီ အချိန်က ဗလီမီးရှို့တာလို ရမ်းကားမှုတွေ မကြာခဏ ကြားနေရတဲ့ အချိန်။ ဆရာတော်ကြီးက အဲ့ဒီလို လုပ်ရပ်တွေကို သဘောကျ ထောက်ခံနေတာ။ သာသနာ့ အန္တရာယ်ကို ရှင်းထုတ်နေတာလို့ မြင်တော်မူနေတယ်။

တစ်ဦးတည်းရဲ့ သဘောထားကတော့ အဲ့ဒါမျိုးတွေ မမြင်ချင်၊ မကြားချင်၊ မပတ်သက်ချင်၊ အားမပေးချင်တာ။ သဘောထားချင်း မတူပေမယ့် ဆရာတော်ကြီးဆိုတော့ ဒါမျိုးတွေတော့ မဖြစ်သင့်ပါဘူး ဘုရားလို့ ဘယ်ပြောရဲမှာလဲ။ ငြိမ်ငြိမ်ပဲ နားထောင်နေရတာပေါ့။ အတူ နားထောင်နေတဲ့ သူငယ်ချင်းက အသာနေဖို့ မျက်စိတစ်ဘက်မှိတ်ပြီး ပြုံးစိစိနဲ့ အချက်ပြတယ်။ ဘာသာခြားကို နှိပ်ကွပ်ရမယ်၊ သာသနာ့အန္တရာယ် ရှင်းထုတ်ရမယ် ဆိုတာကို ပါဠိတော် အကိုးအကားနဲ့ မိန့်တော်မူတာ။ ဓမ္မာစရိယအဆင့် ဆရာတော်ကြီးက ပါရာဇိကဏ် ပါဠိတော်ထဲက ရှင်ဓနိယ ဝတ္ထုကို အကိုးပြတယ်။ ရှင်ဓနိယရဲ့ ကျောင်းကို ဘုရားရှင်က ဖျက်ခိုင်းတော်မူခဲ့တယ်၊ သာသနာ့တော်အတွက် အန္တရာယ်ရှိလို့ ဖျက်ခိုင်းတာ တဲ့။ သာသနာ့အတွက် အန္တရာယ် ဖြစ်လာရင် ရဟန်းတစ်ပါးရဲ့ ကျောင်းကိုတောင် ဖျက်မှတော့ ဗလီဖျက်တာ ဘာဆန်းလဲ ဆိုတဲ့သဘော။ ဆက်စပ် စဉ်းစားကြည့်ဖို့ ဓနိယဝတ္ထုကို နည်းနည်း ပြန်ကြည့်ရအောင်။

"မြတ်စွာဘုရားသည် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်တွင် သီတင်းသုံးတော်မူနေချိန် ဖြစ်၏။ ထိုအချိန်တွင် များစွာသောရဟန်းတို့သည် ဣသိဂိလိတောင်နံပါးတွင် မြက်မိုးကျောင်းငယ်တို့ကို ပြုလုပ်ကာ ဝါကပ်တော်မူ၏။ သုံးလလွန်မြောက်သော် ကျောင်းငယ်တို့ကို ဖျက်ကာ သွားလိုရာသို့ ဖဲကုန်၏။ သို့သော် အသျှင်ဓနိယသည် ထိုအရပ်၌သာ ဆောင်းရော နွေပါ ဆက်လက်နေ၏။

ထိုအခါ အသျှင်ဓနိယ၏ မြက်မိုးကျောင်းငယ်ကို မြက်ရိတ်သူ၊ ထင်းခွေသူတို့သည် ဖျက်၍ မြက်နှင့် သစ်သားတို့ကို ယူ၏။ ထို့နောက် အသျှင်ဓနိယသည် ကျောင်းငယ်ကို ပြန်လည် ဆောက်လုပ်၏။ ထိုအခါတွင်လည်း မြက်ရိတ်သူ၊ ထင်းခွေသူတို့သည် ကျောင်းငယ်ကို ဖျက်ဆီးကာ ယူကြပြန်၏။ ဤသို့ဖြင့် သုံးကြိမ်တိုင်အောင်ပင် ကျောင်းငယ်သည် အဖျက်ဆီးခံရလေသည်။ ထိုအခါ အသျှင်ဓနိယသည် မြေညက်ဖြင့်ပြီးသော ကျောင်းကို ဆောက်လုပ်ပြန်၏။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ခြေမှ ဆင်းသက်တော်မူလာ၍ အသျှင်ဓနိယ၏ ကျောင်းကို မြင်တော်မူ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် “ရဟန်းတို့ ထို(မဂ်ဖိုလ်) မှ အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားအား မလျောက်ပတ်၊ မလျော်ကန်၊ မသင့်တင့်။ ရဟန်းတို့ အပြုအမူမဟုတ်၊ မအပ်၊ မပြုသင့်ပေ” ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် “ရဟန်းတို့ မြေညက်ဖြင့် ပြီးသော ကျောင်းငယ်ကို မပြုလုပ်အပ်။ ပြုလုပ်သော ရဟန်းအား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏” ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ထို့နောက် ရဟန်းတို့သည် အသျှင်ဓနိယ၏ ကျောင်းငယ်ကို ဖျက်ဆီးကုန်၏။"

ဒီဝတ္ထုမှာ ရှင်ဓနိယရဲ့ မြေညက်ကျောင်းဆိုတာ ရွံ့ကျောင်းပဲ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ အဲ့ဒီ ရွံ့ကျောင်းဟာ တစ်ခြားရဟန်းတွေ ဆောက်နေကျ မြက်မိုးကျောင်းတွေနဲ့စာရင် ထူးဆန်းနေတယ်၊ ကောင်းမွန်နေတယ်၊ သာယာစရာ၊ တွယ်တာစရာ ဖြစ်နေတယ်၊ ဒါ့ကြောင့် ဘုရားရှင်က မြေညက်ကျောင်းကို တားမြစ်တော်မူတာလို့ နားလည်မိပါတယ်။ တဏှာလောဘဘက် ယိမ်းမသွားအောင် တားမြစ်တာပါ။ အဲ့ဒါကို ကိုးကားပြီး ဒေါသရှေ့ထားတဲ့ ဗလီဖျက်ဆီးရေးတွေ ထောက်ခံအားပေးတဲ့ ဆရာတော်ကြီးဟာ ပါဠိတော်နဲ့ ညီပါရဲ့လား။ စဉ်းစားစရာပါ။ စဉ်းစားမိခဲ့တယ်။ ဒါပေမယ့် စာတတ်ပေတတ်နဲ့ အပြောကျယ်၊ အပြောကောင်း ဆရာတော်ကြီး ဖြစ်နေတော့ စောဒက မတက်ရဲခဲ့ဘူးပေါ့။

ငါ့ရှင်လေးတို့ အနေနဲ့ ပိဋကတ်စာတွေ သင်ထားပါလျက်နဲ့ သင်ထားတဲ့စာကို လိုရာအဓိပ္ပာယ် မရရအောင် ကောက်ယူပြီး ဗုဒ္ဓတရားတော်နဲ့ ကန့်လန့်ကြီး လွဲသွားတာမျိုး မဖြစ်ဖို့ သတိပေးပါရစေ။ အပြင်လောကက အသံတွေကို နားထောင်ဖို့၊ နားလည်ဖို့ လိုအပ်တဲ့အကြောင်းကိုတော့ အလျဉ်းသင့်မှပဲ ဆက်ပြောပါတော့မယ်။

ရှင်အာစာရ

အောက်မေ့မိပါသော ကဗျာ စာပေပညာရှင်ကြီးများ (၃)

 (ကပ်ဘေးရှောင်ရင်း အပျင်းပြေဖတ်ဖို့)

၄။ ဓမ္မဂင်္ဂါ

သူလည်း ခေသူတော့ မဟုတ်။ မောင်သစ်ဝေထက် ဆယ်ဆလောက် ကြော်ကြားသူ။ အထူး မိတ်ဆက်စရာတောင် မလိုသူ။ သူ့ရဲ့ “ကိုယ်တိုင်ကြွား အတ္ထုပ္ပတ္တိ”ကို ဖတ်ဖူးရင်တော့ သူဘာလဲ၊ ကိုယ်ဘာလဲဆိုတာ မှန်းလို့ရမှာပါ။ မစိုးရိမ် တိုက်သစ်မှာ လူချင်းမသိခင် သူ့ပုံကို မြင်လိုက်ကတည်းက သူ့အကြောကို မှန်းမိခဲ့တယ်။ တကယ့်တကယ် လူချင်း သိကြခင်ကြပြီ ဆိုတော့လည်း နှမ်းထွက်က မှန်းချက်ထက်တောင် ပိုအုံးမယ် ထင်ရတယ်။ ထင်ထားတဲ့အတိုင်း သူက နေရာတကာ ပါတယ်၊ လူတကာနဲ့ သိတယ်၊ သိပ်မသိတဲ့သူနဲ့တောင် ဝင်ရောတယ်။ ခင်တတ်တယ်ပဲ ဆိုပါစို့။ ကြီးကြီးကျယ်ကျယ် ဟိတ်ထုတ်တာတွေကလည်း လွန်ရောပဲ။

မစိုးရိမ် တိုက်သစ်ကနေ ခိုးကြောင်ခိုးဝှက်နဲ့ ငွေတောင်ကျောင်း အင်္ဂလိပ်စာသင်တန်း သွားတက်ကြတော့ သင်တန်းစတာမှ တစ်ရက်နှစ်ရက်ရှိသေး သူက ဂါဒီးယန်း တဝင့်ဝင့်နဲ့ လုပ်တော့တာ။ ဖတ်တတ်တာလည်း မဟုတ်ဘဲနဲ့။ အဲ့လိုမျိုးကြီး။

အဲ့လိုတွေ ရှိပေမယ့် သူ့အားသာချက်က ခံနိုင်ရည် နဲ့ ခွင့်လွှတ်အားပဲ။ သူ စိတ်ဆိုးတာ သိပ်မတွေ့ရဘူး။ ဆုံးရှုံးတာလည်း မရှိဘူး။ ဆုံးရှုံးစရာမှ မရှိတာကိုး။ အဲ့ဒါ အပိတ်ခေတ်ကပါ။ ခေတ်ကာလ စပွင့်လာချိန်မှာ ပွင့်လင်းမှုနဲ့အတူ ပွင့်အာဖို့ရှိတဲ့ သူ့အိပ်မက်တစ်ချို့ ယိုင်နဲ့အောင် တွန်းထိုးခံရတော့လည်း သူ ခံနိုင်ပါတယ်။ ဒါလည်း အိပ်မက်ဆိုတော့ လက်ဆုပ်လက်ကိုင် ဆုံးရှုံးရတာမျိုးမှ မဟုတ်တာ။ ခံသာပါတယ်။

ခံနိုင်ရည်နဲ့ လူးလွန့်ကြပြီး မစိုးရိမ်တိုက်သစ်ကနေ မန်း နပသ ရောက်ကြတဲ့အထိ သူက စာပေဝမ်းစာ စုနေတုန်းပဲ ထင်တယ်။ ဖတ်ရုံသက်သက်ပဲ။ ရေးတာရယ်လို့ မထင်ရှားလှဘူး။ ဖတ်တာကတော့ ပြောမနေနဲ့။ စာအုပ်နဲ့ လမ်းလျှောက်၊ စာအုပ်နဲ့ အတန်းဝင်၊ စာအုပ်နဲ့ လက်ဖက်ရည်သောက်။ မဖတ်တောင်မှ စာအုပ်တစ်အုပ်တော့ အမြဲ လက်ကြားညှပ် ထားတတ်တယ်။ ဝမ်းစာတွေက‌တော့ ပွင့်ထွက်မလာခဲ့ဘူး။ သူ့စာက အပွင့်နှေးတယ်။

စာတင် မကပါဘူး။ ကွန်ပျူတာ အင်တာနက်လို နည်းပညာတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့လည်း သူ့မှာ အပွင့် နောက်ကျတာပဲ။ ‌၂၀၀၇ ဝန်းကျင် မန္တလေးကနေ ရန်ကုန်ရောက်ကြချိန် အထိ ကွန်ပျူတာတွေ၊ အင်တာနက်တွေ သူ စိတ်မဝင်စားသေးဘူး။ လေနဲ့အုပ်ပြီး ဆရာလုပ်ရတဲ့ ခွင်တွေမှာပဲ သူပျော်တယ်။ အဲ့ဒီတုန်းက သူစာရေးရင် လက်နဲ့ပဲ ရေးတယ်။ သူမို့ မပျင်းမရိ။ သူ့ကို ကွန်ပျူတာနဲ့ ရေးစေချင်လို့ ကွန်ပျူတာ စာစီလောက်တော့ လေ့ကျင့်ဖို့ တိုက်တွန်းမိရင် သူ ချက်ချင်း တုံ့ပြန်တယ်။ ကွန်ပျူတာတော့ တတ်ချင်ပါတယ်၊ ဖင်မခံနိုင်ဘူး (သူ့စကားအတိုင်း) တဲ့။ ဖင်ပူအောင်ထိုင်ပြီး ကွန်ပျူတာ မကိုင်ချင်ဘူးလို့ ပြောတာ။

အဲ့ဒီတုန်းက သူ့စာတွေကို မျှဝေပုံက ကိုယ်ထိလက်ရောက် မျှဝေမှုပဲ။ စာရွက်ပေါ်မှာ လက်နဲ့ရေးတယ်၊ ရှုပ်လွန်းနေရင် အသစ်ပြန်ကူးတယ်။ ပြီးမှ တစ်ယောက်ချင်းစီ လက်ဆင့်ကမ်း လိုက်ဖတ်ခိုင်းတာ။ မပျင်းမရိ ရေးထားရတာတွေ ဆိုတော့လည်း ဖတ်တဲ့သူတွေက ကောင်းတယ်လို့ပဲ ပြောကြရတာပေါ့။ အဲ့ဒီလောက်ပဲ။ ကြီးမားတဲ့ စာပေရည်မှန်းချက် ရှိလှပုံ မပေါ်ဘူး။

သူ့ လက်ရေးစာတွေကို လက်ကမ်း မျှဝေနေချိန် မနေနိုင်တော့တဲ့ တစ်နေ့ သူ့လက်ရေးမူကို ကွန်ပျူတာစာစီ၊ ပရင့်ထုတ်၊ စာအိပ်ထဲထည့်၊ အယ်ဒီတာ လိပ်စာရေး၊ စာတိုက်သွား၊ စာကို မှတ်ပုံတင်ပြီး အပ္ပမာဒ ဓမ္မရသ မဂ္ဂဇင်းပို့။ အစအဆုံး လုပ်ပေးလိုက်တယ်။ အဲ့ဒါတွေကို သူ စိတ်မဝင်စားဘူး။ သူ့စာကို သူငယ်ချင်းတွေ ဖတ်ပြီးရင် သူ့အတွက် ရပြီ။ ကောင်းကောင်း မကောင်းကောင်း ကောင်းတယ်၊ ကြိုက်ကြိုက် မကြိုက်ကြိုက် ကြိုက်တယ် ပြောကြရင် သူ ကျေနပ်ပြီ။ မဂ္ဂဇင်းမှာ သူ့စာမူ ပါလာတော့မှ သဘောပေါက်သွားတာ။ နာမည်ရှိတဲ့ မဂ္ဂဇင်းထဲမှာ သရုပ်ဖော်ပုံနဲ့ဘာနဲ့ သူ့စာ ပါလာတော့ ဖီးတက်သွားပုံရတယ်။ သူ့စာက ရောင်စုံစာမျက်နှာမှာ ပါလာတော့ ပိုလှသွားတာပေါ့။ တစ်ပုဒ် ပါလာတော့ ဆက်ရေးတယ်။ နောက်အပုဒ်တွေကျတော့ လုပ်ပါ့အုံး၊ စာစီပေးအုံး၊ ပို့ပေးအုံးတွေ ဖြစ်လာတယ်။ ဆက်လုပ်ပေးလိုက်တော့ ဆက်ပါလာတယ်။ သူ ကမ္ဘာကျော် စာရရေးဆရာကြီး ဖြစ်လာရခြင်းရဲ့ သန္တိကေ နိဒါန်းက အဲ့ဒါပဲ။ အဲ့ဒါလည်း သုံးလေးပုပ်လောက်ပဲ ထင်ပါတယ်။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် သူ ပေါက်တတ်ကရ လျှောက်ရေးတာတွေကို ဘာသာရေး မဂ္ဂဇင်းမှာ ထည့်ပေးပြီး သူ့ကို မြေတောင်မြှောက်လိုက်တဲ့ အယ်ဒီတာချုပ် (ဦး)မြသန်းစံကို ကျေးဇူးတင်ရမယ်။ ပေါက်တတ်ကရ ရေးတယ်ဆိုတာက ပိဋကတ်အကိုးနဲ့ အဲ့ဒီခေတ်က အလေးအနက် အသိအမှတ်ပြကြတဲ့ ခိုင်မာတဲ့စာမျိုး မဟုတ်တာကို ပြောတာပါ။ သူ့စာက သဘောတရားအရ ပိဋကတ်နဲ့ မကင်းပေးမယ့် ရေးဖွဲ့ပုံကျတော့ မော်ဒန်ကဗျာလိုလို၊ ရည်စားစာလိုလိုကြီးတွေ။ အယ်ဒီတာ ဒကာကြီး အနုပညာဓာတ်ခံ ကောင်းလို့သာ လက်ခံနိုင်တာ။

အဲ့ဒီလိုနဲ့ ရန်ကုန်မှာ သူ့စာတွေ စပွင့်ချိန်ထိ ကွန်ပျူတာ အင်တာနက်မှာကျတော့ ပိတ်နေတုန်းပဲ။ ရန်ကုန်ကနေ အိန္ဒိယ ရောက်သွားတဲ့အခါ ကျတော့ စာရော၊ ကွန်ပျူတာရော၊ အင်တာနက်ရော အပွင့်မြိုင်သွားတယ်။ အိန္ဒိယမှာ သူ (သူ့စကားအတိုင်း) ဘယ်လို ဖင်ခံလိုက်တယ် မသိ။ အိန္ဒိယရဲ့ ရေခံမြေခံက ဥပနိဿယ ပစ္စည်းတပ်သွားတာ ဖြစ်မယ်။ အဲ့ဒီက စပြီး သူ့ဝမ်းစာတွေနဲ့ သူအတွေ့အကြုံတွေ မျှမျှတတ ပေါင်းစပ်သွားပြီး ကမ္ဘာကျော်စာတွေ ဆက်တိုက်လုပ်လာတယ်။

စာထဲမှာရော လက်တွေ့မှာပါ သူ့ကို ကြွားတယ်လို့ ဆိုနိုင်ပေမယ့် သေသေချာချာ တွက်ကြည့်ရင် သူက ကြွားတာထက် မြှောက်တာက ပိုလောက်တယ်။ ဥပမာ . . . သူ့များရေးတဲ့စာ၊ သူများရေးတဲ့ကဗျာ ဖတ်ကြည့်ပြီး မှတ်ချက်ပေးတာမျိုးဆိုရင် အကောင်းချည်းပဲ။ ကောင်းတယ်ဟ၊ ရေးတတ်လိုက်တာ ဆိုတာမျိုးတွေ။ သူ့ရဲ့ လူပေါ်လူဇော်လုပ်နည်း ပိုင်နိုင်မှု၊ ဦးနုလို ယဉ်ယဉ်ကျေးကျေး ပြောရရင် မိတ္တဗလဋီကာ ကျမ်းကျေခြင်းပဲ။

သူက စာနဲ့ အပြောနဲ့ ကျော်ပေမယ့် သူ့ကဗျာတွေက သူ့စာတွေထက်ရော၊ သူကိုယ်တိုင်ထက်ပါ ပိုလှတယ်လို့ ထင်မိတယ်။ ကဗျာဆရာဘွဲ့ ခံယူထားတဲ့ မောင်သစ်ဝေရဲ့ ကဗျာတွေထက်တောင် လှတာတွေ သူ‌ရေးတတ်တယ်။ မိတ္တဗလဋီကာကျမ်းအရ နှစ်ယောက်လုံး ကောင်းတယ်ပြောရရင် . . . မောင်သစ်ဝေရဲ့ ကဗျာတွေက ဆိတ်သားချက်လို ကောင်းပြီး သူ့ကဗျာတွေက သိုးသားချက်လိုကောင်းတယ်။ သိုးသား မစားဘူးတဲ့သူတွေ နားမလည်ရင်လည်း မတတ်နိုင်။

စာတွေအပြင် မဟာဗျူဟာကျကျ ကြီးမားတဲ့ သာသနာရေး အိပ်မက်ကြီးတွေ သူ မက်လေ့ရှိတယ်။ ခေတ်သစ်ပင်လယ်မှာ သာသနာရေး ကူးခတ်မှု ပုံစံသစ် သူ ဖော်ချင်တယ်။ ခေတ်ပင်လယ်က အပြောကျယ်လွန်းနေတော့ အပြောကြီးယုံနဲ့ မရဘူး ဆိုတာလည်း သူ သိလောက်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် တည်မှီရာ ရေမြေရာသီ အခင်းအကျင်းက ဥပနိဿယပစ္စည်း (အိန္ဒိယမှာ ကွန်ပျူတာ အင်တာနက် ဥပနိဿယပစ္စည်း ရခဲ့သလို) တပ်မပေးနိုင်သေးတော့ သူ့ခြေလှမ်းတွေ အကျမမှန်နိုင်ဘူးပေါ့။ သူ့ခြေလှမ်းတွေ အကြွလေးရပြန်ပြီ။

လူချင်းတွေ့မှ စိတ်မစောဖို့ သတိပေးရအုံးမယ်။ ပြည်လုံးလွှမ်းခြုံ လည်ပတ်မှုယန္တရား စည်းချက်မှန်ပြီဆိုရင် သူ့အိပ်မက်တွေ ပုန်းနေလို့ မရအောင်ကို ဥပနိဿယ ပစ္စည်း လာတပ်မှာပါ။ စည်းချက် မမှန်သေးဘူး ဆိုရင်တော့လည်း သူ ဘယ်လောက်ရုန်းရုန်း. . . . ကောလိပ်ရယ်လို့ ကင်ပွန်းတပ်ထားရုံနဲ့ တစ်လိပ်မှ လိပ်နိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး၊ တက္ကသိုလ်ရယ်လို့ သိုလ်လိုက်ရင်လည်း တကယ် သိုလ်လာမှာ မဟုတ်ဘူး ဆိုတာကို သတိပေးရအုံးမယ်။ ဒီလို အလှမ်းမျိုးမှာ ဆရာ့ဆရာ မဟာ့မဟာကြီးတွေတောင် အပြကိုပဲ ဦးစားပေးနေကြရတာ မဟုတ်လား။ သူ့ကြိုးပမ်းမှု နောက်ဆုံးဗားရှင်း သာဂရဓမ္မရွာလည်း ရေချိန်မီအောင် ရွာနိုင်အုံးမယ် မထင်ပါဘူး။ လောလောဆယ်တော့ ကျန်းမာဖို့သာ အဓိကပါ။

ကျန်းမာရေးမှာတော့ သူက ကမ္ဘာကျော် နာတာရှည် ရောဂါ ရှိပေမယ့် ကပ်ဘေးကာလမှာတောင် ကျန်းမာအောင် နေတတ်ထိုင်တတ်၊ နေနိုင်ထိုင်နိုင် ရှိတယ်ကြားရတော့ ထွေထွေထူးထူး ဝမ်းမသာတောင်မှ တမင်တကာ ဝမ်းနည်းပေးစရာ မလိုတာကိုပဲ ကျေးဇူးတင်ရတော့တယ်။

၅။ ရွှေကူ ဉာဏ်စိုး

သူလည်း စာသိပ်ရေးတာတော့ မဟုတ်။ သူတို့နယ်က ထီးချိုင့်ဆရာတော်ကြီး ဒေဝိန္ဒာဓိပတိ အရှင်မြတ်က ထီးချိုင့် နတ်စိုး ကလောင်နာမည် ယူသလို သူ့ဘွဲ့ ဉာဏိန္ဒကို ဉာဏ်စိုး လုပ်လိုက်ပုံ ရပါတယ်။ နောက်တစ်ခု လုပ်ထားပြန်တာက ဘိက္ခု ဉာဏိန္ဒ တဲ့။ ဘိက္ခုကောသလ္လကို အားကျတာများလား။ သူ့ကို မေးရင်တော့ . . . . . (ဆက်ရန်)

ရှင်အာစာရ