စိတ်ဝင်စားဖွယ် စဉ်းစားဖွယ်

 မိလိန္ဒပဉှာ ကျမ်းစာကို ဖတ်မှတ်လေ့လာရင်း စိတ်ဝင်စားစရာ, စဉ်းစားစရာလေးတွေ တွေ့မိပါတယ်။ ဒီကျမ်းစာဟာ တန်ဖိုးရှိတဲ့ ကျမ်းစာတစ်ဆူ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီကျမ်းစာမှာ လေးနက်တဲ့ သဘောတရားတွေ၊ မဖြစ်မနေ သိထားသင့်တာတွေ ပါဝင်နေတာကို အထူးတလည် အမွှမ်းမတင်လိုတော့ပါ။ ဒီကျမ်းစာမှာ မြောက်များစွာသော ဂုဏ်အရည်အချင်းတွေ ရှိနေသလို မေးခွန်းထုတ်စရာလေးတွေ၊ ဟာကွက်လေးတွေလည်း ရှိနေတယ်လို့ ပြောလိုက်ဖို့ မဝံ့မရဲ ဖြစ်မိတာကြောင့် “စိတ်ဝင်စားဖွယ် စဉ်းစားဖွယ်”လို့ပဲ နာမည်တပ်လိုက်ပါတယ်။ ကျမ်းစာနိဒါန်းရဲ့ ဆွဲဆောင်မှု၊ မပြီးပြတ်တဲ့ မေးခွန်း၊ ဆွဲအားရဲ့ စိန်ခေါ်ချက်၊ လောင်ကျွမ်းမှုပြဿနာ ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်လေးမျိုးနဲ့ တင်ပြပါမယ်။

၁။ ကျမ်းစာနိဒါန်းရဲ့ ဆွဲဆောင်မှု -

ဒီကျမ်းစာမှာပါတဲ့ အမေး-အဖြေတွေဟာ စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းပါတယ်။ အမေးအဖြေတွေ စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတာထက် ကျမ်းစာအပေါ် စိတ်ဝင်စားအောင် နိဒါန်းချီထားပုံက ပိုလို့တောင် စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းနေတယ်လို့ ဆိုချင်ပါတယ်။ ဘယ်လို စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတာလဲ၊ စိတ်ဝင်စားစရာတွေက ဘာတွေလဲ။

ကျမ်းစာမှာပါတဲ့ အကြောင်းအရာတွေဟာ သေးသေးမွှားမွှား သာမည မဟုတ်ဘူး၊ ကြီးမြတ်တဲ့ ကျောထောက်နောက်ခံ အထုအထည် သိပ်သိပ်သည်းသည်း ရှိနေတယ်လို့ ဆိုလိုတဲ့ ကျမ်းဆရာရဲ့ သဘောထားကို ကျမ်းစာရဲ့ ဗာဟိရကထာ အခန်းမှာ ခန့်မှန်းမိလိုက်ပါတယ်။

ဗာဟိရကထာဟာ ကဿပဘုရားရှင် လက်ထက်က စပါတယ်။ ကဿပ ဘုရားရှင်ရဲ့ သာသနာမှာ ရှင်နာဂသေန လောင်းလျာဟာ ရဟန်းတစ်ပါး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ မိလိန္ဒမင်း လောင်းလျာကတော့ ရှင်သာမဏေတစ်ပါး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ သူတို့နှစ်ပါးဟာ တစ်ခြားရဟန်းတွေနဲ့အတူ ဂင်္ဂါမြစ်နားက ကျောင်းတိုက်တစ်ခုမှာ နေကြပါတယ်။ တစ်နေ့မှာ ရဟန်းတော်က ကျောင်းတိုက်အတွင်း တံမြက်လှည်းပြီး ရှင်သာမဏေကို အမှိုက်ကျုံးခိုင်းပါတယ်။ ရှင်သာမဏေက မကြားဟန်ဆောင်နေပါတယ်။ သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ခိုင်းပေမဲ့ ရှင်သာမဏေက မကြားဟန်ပဲ ဆောင်နေတာကြောင့် ရဟန်းတော် စိတ်ဆိုးသွားပြီး သာမဏေကို တံမြက်စည်းရိုးနဲ့ ရိုက်ပါတယ်။ သာမဏေ ငိုပါတယ်။ ကြောက်လို့ အမှိုက်ကျုံးလိုက်ပါတယ်။

အမှိုက်ကျုံးရတဲ့ ကောင်းမှုကြောင့် ဖြစ်လေရာ ဘဝမှာ မွန်းတည့်နေလို ဘုန်းကံကြီးသူ တန်ခိုးကြီးသူ ဖြစ်ရပါလို၏လို့ ဆုတောင်းပါတယ်။ အမှိုက်ကျုံးပြီးတဲ့နောက် ဂင်္ဂါမြစ်မှာ ရေချိုးတော့လည်း ဖြစ်လေရာ ဘဝတိုင်း မြစ်ရေလှိုင်းတံပိုး အဟုန်လို အရာအားလျော်စွာ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ပဋိဘန်ဉာဏ်ရှိသူ၊ မကုန်နိုင်တဲ့ ပဋိဘန်ဉာဏ်ရှိသူ ဖြစ်ရပါလို၏လို့ ဒုတိယအကြိမ် ဆုတောင်းပြန်ပါတယ်။ သာမဏေရဲ့ ဆုတောင်းသံကို ကြားလိုက်တဲ့ ရဟန်းကလည်း မြစ်ရေလှိုင်းတံပိုးအဟုန်လို မကုန်နိုင်တဲ့ ပဋိဘန်ဉာဏ်ရှိသူ ဖြစ်ရပါလို၏၊ သာမဏေမေးတဲ့ ပြဿနာတိုင်းကို ရှင်းလင်းဖြေဆိုနိုင်စွမ်း ရှိသူ ဖြစ်ရပါလို၏လို့ ဆုတောင်းပါတယ်။

ရဟန်းတော်နဲ့ ရှင်သာမဏေတို့ဟာ ကဿပဘုရားရှင်နဲ့ ဂေါတမဘုရားရှင်တို့ရဲ့ ကြားကာလမှာ လူ့ပြည် နတ်ပြည်တွေမှာ ဖြစ်ကြရပါတယ်။ ဂေါတမ ဘုရားရှင်လက်ထက်မှာ ဗျာဒိတ် ရကြပါတယ်။ ဂေါတမဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်စံပြီး နှစ်ပေါင်းငါးရာကျော်တဲ့အခါ လူ့ပြည်မှာ ဖြစ်လာကြလိမ့်မယ်၊ သုတ် ဝိနည်း အဘိဓမ္မာ တရားတွေကို နက်နက်နဲနဲ ဝေဖန်ပြီး အမေးအဖြေ ပြုကြလိမ့်မယ်လို့ ဂေါတမ မြတ်စွာဘုရားက ဗျာဒိတ်ပေးတော်မူခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ (မမ ပရိနိဗ္ဗာနတော ပဉ္စဝဿသတေ အတိက္ကန္တေ ဧတေ ဥပ္ပဇ္ဇိဿန္တိ - အစရှိသည်ဖြင့် ဆိုထားပါတယ်။) စိတ်ဝင်စားစရာပါပဲ။

စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတဲ့ ဒီ နိဒါန်းမှာ စဉ်းစားစရာတွေ ပါနေပါတယ်။ တံမြက်လှဲတဲ့ ဇာတ်ဝင်ခန်းဟာ ဖြစ်ရပ်မှန်လား။ ဇာတ်လမ်းဆင်မှုလား။ နိဒါန်းမှာပါတဲ့ အဖြစ်အပျက်တွေဟာ တကယ့် ဖြစ်ရပ်မှန်တွေလား။ ကျမ်းပြုသူ စာရေးဆရာက သူ့ကျမ်း သူ့မှတ်တမ်း ခန့်ထည်သွားအောင် ခွင်ချလိုက်တာလား။

ဖြစ်ရပ်မှန်ဆိုရင် ဘယ်ကျမ်းကို ကိုးကားမလဲ။ ကဿပဘုရားရှင်ရဲ့ ပိဋကတ်ကို ကိုးကားမလား၊ ဂေါတမဘုရားရှင်ရဲ့ ပိဋကတ်ကို ကိုးကားမလား။ မိလိန္ဒပဉှာ ကျမ်းစာမှာတော့ “အတီတေ ကိရ ကဿပဿ ဘဂဝတော သာသနေ” အစရှိသည်ဖြင့် ဆိုထားပါတယ်။ ကိရ . . . တစ်ဆင့်စကား ကြားဖူးတာကို ပြန်ပြောတာလို့ ဆိုပါတယ်။ တစ်ဆင့်ကြားဖူးတဲ့ လူပြောသူပြော အရပ်စကား ဖြစ်တဲ့အတွက် အထောက်အထား ခိုင်မာတယ်လို့ မဆိုနိုင်ပါဘူး။

ဇာတ်လမ်းဆင်ထားတာ ဆိုရင်တော့ အကွက်ဆင်တာ မစေ့စပ်ဘူးလို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ ဇာတ်လမ်းထဲမှာ ရဟန်းတော်က ရှင်သာမဏေကို တံမြက်စည်းရိုးနဲ့ ရိုက်တာဟာ ပြဿနာပါ။ ရဟန်းတော်က ရှင်သာမဏေကို ရိုက်တာနှက်တာမျိုး ဘုရားဟော ပိဋကတ်ကျမ်းစာတွေမှာ မတွေ့ဖူးပါဘူး။ နိဟိတဒဏ္ဍော နိဟိတသတ္ထော ဆိုတဲ့အတိုင်း သူတစ်ပါးကို ထိခိုက်နာကျင်စေနိုင် သေကျေပျက်စီးစေနိုင်တဲ့ တုတ်ဓားလက်နက်ကို ပယ်စွန့်တော်မူပြီးဖြစ်တဲ့ မြတ်စွာဘုရားရဲ့ သိမ်မွေ့တဲ့ အကြင်နာနည်းလမ်းကို အတုလိုက်ပြီး လျှောက်လှမ်းကြရမှာ, ယဉ်ကျေးသိမ်မွေ့ကြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရဟန်းက ရှင်သာမဏေကို ရိုက်တာဟာ ဒီနေ့ခေတ် အမြင်မှာလည်း လက်ခံနိုင်စရာ မဟုတ်တဲ့ ကိစ္စ ဖြစ်ပါတယ်။

ဟာကွက် နောက်တစ်ခုက . . . သာမဏေ အမှိုက်ကျုံးရာမှာ မလုပ်ချင်ဘဲ လုပ်လိုက်ရတဲ့သဘော ထင်ရှားနေပါတယ်။ ရဟန်းတော်က ရှင်သာမဏေကို ရိုက်တယ်။ ရှင်သာမဏေက ငိုတယ်။ ကြောက်လို့ လုပ်ရတယ်။ ဒီနေရာမှာ မလုပ်ချင်ဘဲ လုပ်လိုက်ရတဲ့ ကုသိုလ်ဟာ အဘိဓမ္မာသဘောအရ သသင်္ခါရိကကုသိုလ် ဖြစ်ပါတယ်။  စိတ်ထဲက လိုလိုလားလား တက်တက်ကြွကြွ ကြည်ကြည်နူးနူးနဲ့ ပြုလုပ်တဲ့ အသင်္ခါရိက ကုသိုလ်လောက် မထက်မြက်ပါဘူး။

အမေးအဖြေ ကျမ်းစာနဲ့အပြည့် အဘိဓမ္မာ သဘောတရားတွေ ပါနေပေမဲ့ ကျမ်းကိုမွန်းတဲ့ နိဒါန်းကတော့ အဘိဓမ္မာ သဘောတရားနဲ့ မကိုက်ညီလှဘူးလို့ ဆိုရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ စစ်စစ်ပေါက်ပေါက် မေးတတ်ဖို့နဲ့ မေးတိုင်းဖြေနိုင်ဖို့ အရင်းခံ အကြောင်းတရား ကုသိုလ် အထောက်အပံ့ ပြုလုပ်ကြတဲ့ အမှိုက်ကျုံးတဲ့ ဇာတ်ဝင်ခန်းမှာ မိလိန္ဒမင်းကြီး လောင်းလျာ ရှင်သာမဏေအတွက် ဉာဏ်ပညာ ထက်မြက်စေနိုင်တဲ့ ဉာဏသမ္ပယုတ်သဘော, အသင်္ခါရိကသဘော, တိဟိတ်ကုသိုလ် ပြုလုပ်မှု သဘောတွေ လစ်ဟာနေပါတယ်။

ဂေါတမ မြတ်စွာဘုရား ကိုယ်တော်တိုင် ဗျာဒိတ်ပေးခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ ကိစ္စကတော့ သိပ်မထူးဆန်းလှဘူး ထင်ပါတယ်။ မင်းတုန်းမင်းကြီးတောင်မှ ဘဝတစ်ခုမှာ စန္ဒမုခီ ဘီလူးမ ဖြစ်ခဲ့ပြီး မန္တလေးတောင်ပေါ်မှာ ဂေါတမဘုရားနဲ့ တွေ့ခဲ့တယ်၊ သူ့ရင်သားကိုဖြတ်ပြီး မြတ်စွာဘုရားကို လှူခဲ့တယ်၊ ဒီဘီလူးမဟာ နောင်တစ်ချိန်မှာ မင်းတုန်းမင်း ဖြစ်လာလိမ့်မယ်လို့ မြတ်စွာဘုရားက ဗျာဒိတ်ပေးတော်မူခဲ့တယ်လို့ ဆိုကြပါတယ်။ သူ့ရင်သားကို ဘုရားလှူနေတဲ့ ဘီလူးမ ရုပ်တု မန္တလေးတောင်ပေါ်မှာ ရှိပါတယ်။ ဒီလို ထွင်လုံး ဗျာဒိတ်ဇာတ်တွေ အများအပြား ရှိနေတဲ့အတွက် မိလိန္ဒပဉှာ ကျမ်းစာထဲက ဗျာဒိတ်ဟာ မထူးဆန်းလှဘူးလို့ ဆိုရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

တစ်နည်းအားဖြင့် ဆိုနိုင်စရာ ရှိပါသေးတယ်။ အမှိုက်လှဲကြ အမှိုက်ကျုံးကြပြီး ဗျာဒိတ် ရခဲ့ကြတဲ့ ဖြစ်ရပ်ဟာ တကယ့်အမှန် ဖြစ်ပေမယ့် အကြောင်းမတိုက်ဆိုင်တဲ့ အတွက်ကြောင့် ကဿပမြတ်စွာဘုရားလည်း မဟောခဲ့ဘူး၊ ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားလည်း မဟောခဲ့ဘူး။ ဘုရားရှင်နှစ်ဆူ ဟောတော်မမူခဲ့ပေမယ့် ကျမ်းဆရာက ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ်နဲ့ အတိတ်ကို ဆင်ခြင်သုံးသပ် သိမြင်ပြီး သူမြင်တဲ့အတိုင်း ရေးခဲ့တာလို့ ဆိုနိုင်ပါသေးတယ်။ မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ ပြောလို့ မရပါဘူး။ ကျမ်းဆရာလည်း ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ် ရနိုင်တာပါပဲ။ ကျမ်းဆရာ အနေနဲ့ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ် ရခဲ့ရင်တောင်မှ အနာဂတံသဉာဏ်တော့ ရခဲ့ဟန် မတူပါဘူး။ အနာဂတံသဉာဏ် ရခဲ့ရင်တောင်မှ အရှင်နာဂသေနနဲ့ မိလိန္ဒမင်းကြီးတို့ ဗျာဒိတ်ရကြတယ်ဆိုတဲ့ အဖြစ်ပျက်နဲ့ ပတ်သက်လို့ အနာဂတ်ကာလမှာ ဉာဏ်နုံ့သူတွေ ဝေဝါးထွေပြားစရာ ဖြစ်လာနိုင်မလားလို့ ကြိုတင်သုံးသပ်ဖို့ အနာဂတံသ ဉာဏ်တော်ကို အသုံးချခဲ့ဟန် မတူဘူးလို့ ဆိုရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

 

၂။ မပြီးပြတ်တဲ့ မေးခွန်း -

ကျမ်းစာထဲမှာပါတဲ့ စိတ်ဝင်စားစရာ စဉ်းစားစရာလေးတွေအကြောင်း ဆက်ပြီး ဆွေးနွေးပါမယ်။ စိတ်ဝင်စားစရာ နောက်တစ်ခုက မေးခွန်း မပြတ်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီကျမ်းစာထဲမှာ မိလိန္ဒမင်းကြီးက မေးခွန်းတွေ မေးပါတယ်။ အရှင်နာဂသေနကလည်း မင်းကြီးမေးတိုင်း ဖြေဆိုပါတယ်။ အမေးအဖြေတွေကို စုပြီး ကျမ်းစာလုပ်လိုက်တော့ မိလိန္ဒပဉှာ ဖြစ်လာပါတယ်။ စပ်စပ်စုစု စစ်စစ်ပေါက်ပေါက် မေးတတ်တဲ့ မိလိန္ဒမင်းကြီးဟာ အကြောင်းအရာ တစ်ခုနေ ဆက်စပ်ဆက်စပ် ပြီးတော့လည်း မေးခွန်းတွေ မေးပါတယ်။ ဆက်စပ်မေးခွန်းတွေ ပါဝင်နေတာဟာ ဒီကျမ်းစာရဲ့ ထူးခြားချက်တစ်ခုလို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ ဆက်စပ်မေးခွန်းတွေ မေးတယ်ဆိုပေမယ့် အမြဲတမ်းကြီး ဆက်ဆက်ပြီး မေးနေတာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ တစ်ချို့နေရာတွေမှာ ဆက်မေးသင့်ပါလျက်နဲ့ အရှင်ဘုရားရဲ့ ဖြေဆိုမှုဟာ သင့်တော်ပါပေတယ် ဆိုပြီး ရပ်တန့်သွားတာတွေ ရှိပါတယ်။ ငါသာဆိုရင် ဒီလို ဆက်မေးလိုက်မှာလို့ စာဖတ်သူ စိတ်ကူးမိမဲ့ နေရာမျိုးတွေ ရှိပါတယ်။ ဆက်စပ်ပြီး သိချင်စရာတွေကို ဆက်မမေးဘဲ ထားခဲ့တာတွေပါ။ ဆက်မေးသင့်ပါလျက်နဲ့ မမေးတော့တဲ့ အတွက်ကြောင့် မေးတတ်တဲ့မင်းနဲ့ ဖြေတတ်တဲ့ အရှင်တို့ရဲ့ အမေးအဖြေမှတ်တမ်းမှ ဟုတ်ရဲ့လား၊ စာရေးဆရာ တစ်ယောက်တည်းက ဇာတ်ကောင်တွေ ဖန်တီး, အမေးအဖြေ ခွင်ဆင်ပြီး ရေးထားတာများလားလို့ စဉ်းစားချင်စရာ ဖြစ်နေပါတယ်။

ဆက်မေးသင့်ပါလျက်နဲ့ မမေးဘဲ ရပ်လိုက်တဲ့ နမူနာတစ်ခု ပြပါမယ်။ အရှင်ဘုရား အနေနဲ့ နောက်ဘဝ ပဋိသန္ဓေ နေရအုံးမှာလားလို့ မိလိန္ဒမင်းကြီးက မေးပါတယ်။ အရှင်ဘုရားက ရဟန္တာလားလို့ ဆိုလိုတာပါ။ အရှင်နာဂသေနက ဟုတ်တယ်၊ မဟုတ်ဘူး ပြတ်ပြတ်သားသား မဖြေပါဘူး။ ကိလေသာရှိရင် နောက်ဘဝ ပဋိသန္ဓေနေရအုံးမယ်၊ ကိလေသာ မရှိတော့ရင် နောက်ဘဝ ပဋိသန္ဓေ မနေရတော့ဘူးလို့ ယေဘုယျ သဘောတရားကို ဖြေပါတယ်။ ဒီ အဖြေကို မိလိန္ဒမင်းကြီးက သဘောကျသွားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အရှင်နာဂသေနရဲ့ ပုဂ္ဂလိက အခြေအနေကို သိချင်လို့ မေးတာပဲ၊ အရှင်ဘုရားမှာ ကိလေသာ ရှိသေးသလားလို့ ဆက်မမေးသင့်ဘူးလား။ စပ်စပ်စုစုနဲ့ ဆက်စပ်မေးခွန်းတွေ မေးတတ်တဲ့ မင်းတရားကြီး ဒီနေရာမှာ ဘာဖြစ်လို့ ဆက်မမေးတော့တာလဲ။ ကျမ်းပြုသူ စာရေးဆရာက မေးခွင့်မပြုလို့ ဆက်မမေးတာလားလို့ မေးခွန်းထုတ်ချင်စရာ ဖြစ်မနေဘူးလား။

 

 

၃။ ဆွဲအားရဲ့ စိန်ခေါ်ချက် -

နောက်ထပ် စိတ်ဝင်စားစရာ တစ်ခုကိုတော့ ဗြဟ္မလောကပဉှာခန်းမှာ တွေ့ရပါတယ်။ ဗြဟ္မာ့ပြည်နဲ့ လူ့ပြည် အကွာအဝေးကို ဆွေးနွေးတဲ့အခန်း ဖြစ်ပါတယ်။ လူ့ပြည်နဲ့ ဗြဟ္မာ့ပြည် ဘယ်လောက်ဝေးသလဲလို့ မိလိန္ဒ မင်းကြီးက မေးပါတယ်။ အိမ်အထွတ်လောက်ရှိတဲ့ ကျောက်တုံးကြီး တစ်ခုဟာ ဗြဟ္မာ့ပြည်ကနေ ကျလာမယ်၊ တစ်ရက်မှာ ယူဇနာပေါင်း လေးသောင်းရှစ်ထောင် ခရီးတွင်မယ်၊ အဲ့ဒီ ကျောက်တုံးဟာ လေးလအကြာမှာ လူ့ပြည်ရောက်မယ်။ အဲ့ဒီလောက် ဝေးတယ်လို့ အရှင်နာဂသေနက ဖြေပါတယ်။

ဒါနဲ့ ဆက်စပ်ပြီး တွက်ဆကြည့်မယ်ဆိုရင် ကျောက်တုံးကြီးဟာ တစ်ရက်မှာ ယူဇနာ လေးသောင်းရှစ်ထောင်နှုန်းနဲ့ ကျလာတယ်ဆိုတော့ လေးလဆိုတော့ ယူဇနာပေါင်း ငါးဆယ့်ခုနစ်သိန်း ခြောက်သောင်း (၅၇၆၀၀၀၀) ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ယူဇနာကို ရှစ်မိုင်နှုန်းနဲ့ ပြန်တွက်ရင် မိုင်ပေါင်း လေးဆယ့်ခြောက်သန်း ရှစ်သောင်း(၄၆၀၈၀၀၀၀) ဖြစ်ပါတယ်။ လူ့ပြည်နဲ့ ဗြဟ္မာ့ပြည် အဲ့ဒီလောက် ဝေးတယ်လို့ ဆိုရမှာပါ။ အရှင်ရဲ့ အဖြေကို မင်းကြီးက သဘောကျတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မင်းကြီးလည်း အကွာအဝေးကို ရုတ်တရက် တွက်ချက်ဖို့ ခက်ခဲနေတဲ့အတွက် ထားပါတော့လို့ သဘောကျလိုက်တာများလား။

သဘောကျတယ်ပဲ ထားပါဦး။ ဗြဟ္မာ့ပြည်ကနေ ကျောက်တုံးကြီး ကျလာမယ်ဆိုတဲ့ နေရာမှာ အစွန်းထွက် ပြဿနာ ရှိနေပါတယ်။ Gravitational force ဆိုတဲ့ ဆွဲအား ကို ထည့်မတွက်ခဲ့တာပါ။ မိလိန္ဒမင်းကြီးကလည်း ဆက်စပ်ပြီး မစပ်စုခဲ့ပါဘူး။ အဲ့ဒီခေတ်တုန်းက ဆွဲအားနိယာမကို မဖော်ထုတ်ရသေးတဲ့အတွက် တွေးခေါ်စဉ်းစားမှု ယုတ္တိနယ် ကျဉ်းခဲ့ပါတယ်။ ဆွဲအားနိယာမကို လူတွေ မသိသေးဘူး၊ မဖော်ထုတ်ရသေးဘူး ဆိုပေမဲ့ ဆွဲအားသဘောကတော့ ရှိနေခဲ့ပြီးသားပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

ဆွဲအားကို ထည့်စဉ်းစားမယ်ဆိုရင် လူ့ပြည်ဆီ ကျလာတဲ့ ကျောက်တုံးကြီးဟာ တစ်ရက်တစ်ရက်မှာ ယူဇာနာ လေးသောင်းရှစ်ထောင်နှုန်းနဲ့ ကျလာလို့ မရပါဘူး။ တစ်သမတ်အလျဉ်နဲ့ ကျမလာနိုင်ပါဘူး။ ကမ္ဘာနဲ့ နီးလာလေ ဆွဲအား ပိုပြင်းပြီး ကျတဲ့နှုန်း မြန်လာလေ ဖြစ်ရမှာပါ။ နောက်တစ်ခုက တွက်ဆခဲ့တဲ့ အကွာအဝေးကနေ ကျလာတဲ့ ကျောက်တုံးကြီးဟာ (သာမန်အိမ်တစ်လုံးလောက် ရှိအုံးတောင်မှ) ကမ္ဘာဆီ ကျမလာနိုင်ပါဘူး။ အဲ့ဒီလောက် အကွာအဝေးမှာရှိတဲ့ အဲဒီလို ကျောက်တုံးကြီးအပေါ် ကမ္ဘာ့ဆွဲအား သက်ရောက်မှု မရှိသလောက်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့ဒီတော့ ကျောက်တုံးကြီးဟာ အာကာသထဲ လွင့်မျောနေဖို့ပဲ ရှိပါတော့တယ်။

ဒါက နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်းတော့ မဟုတ်လှပါဘူး။ သူ့ခေတ်နဲ့ သူ့အခါ အဆင်ပြေခဲ့ပေမယ့် ဒီနေ့ခေတ် ကာလမှာ ခေတ်ကာလ ဗဟုသုတ, ခေတ်ကာလ အသိဉာဏ်နဲ့ တွက်ဆကြည့်ရင် အဆင်မပြေတာကို ဆိုလိုတာပါ။

၄။ လောင်ကျွမ်းမှု ပြဿနာ - ဥပမာကြောင့် ရှုပ်ထွေးမှု

နောက်ထပ် စိတ်ဝင်စားစရာ တစ်ခုက လောင်ကျွမ်းမှုပြဿနာ ဖြစ်ပါတယ်။ နေရယိကဂ္ဂိဉဏှဘာဝပဉှာခန်းမှာ ငရဲမီး ပူလောင်ပုံကို ဆွေးနွေးထားပါတယ်။ ငရဲပြည်က ငရဲမီးဟာ လူ့ပြည်က သာမန်မီးထက် အဆများစွာ ပိုပူတယ်၊ ပိုပြင်းတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ လူ့ပြည်က သာမန်မီးနဲ့ ကျောက်ခဲလေး တစ်လုံးကို တစ်နေကုန်အောင် လောင်ကျွမ်းရင်တောင်မှ ကျောက်ခဲလေး ကျေပျက်မသွားနိုင်ပေမယ့် ငရဲပြည်က ငရဲမီးနဲ့ ဆိုရင်တော့ ကျောက်တုံးကြီးကိုတောင် တစ်ချက်တည်းနဲ့ ဟုတ်ကနဲ လောင်ကျွမ်းပစ်လိုက်နိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ငရဲပြည်က ငရဲမီး အဲ့ဒီလောက် ပြင်းပေမဲ့ ငရဲသားကို လောင်ကျွမ်းတဲ့ အခါမှာတော့ ငရဲသား တစ်ချက်တည်းနဲ့ ကျေပျောက်မသွားဘဲ အပြစ်ရှိသလောက် ခံရပြီးမှ ငရဲက လွတ်မြောက်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

အဲ့ဒီလို ငရဲပြည်က ငရဲမီးရဲ့ ပြင်းအားနဲ့ ငရဲသားကို လောင်ကျွမ်းမှု အပေါ်မှာ မိလိန္ဒမင်းကြီး မရှင်းမရှင်း ဖြစ်နေပါတယ်။ ငရဲမီးသာ ပြောသလောက် ပြင်းထန်မယ်ဆိုရင် ငရဲသားကို တစ်ချက်တည်း လောင်ကျွမ်းပစ်လိုက်ပါ့လား၊ ဘာ့ကြောင့် ငရဲသက် ရှည်နေရတာလဲလို့ မေးခွန်းထုတ်ပါတယ်။

ငရဲသား ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ အကုသိုလ်ကံကြောင့် ပြန်ပြန်ရှင်ပြီး အဖန်ဖန် လောင်ကျွမ်းခံနေရတာလို့ အရှင်နာဂသေန ဖြေပါတယ်။

အဓိက အကြောင်းရင်းကတော့ ကံစွမ်းသတ္တိပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလောက်ဆိုရင် မေးလိုရင်းရော အဖြေပါ ရှင်းပါတယ်။ ရှင်းနေတာကို ဥပမာနဲ့ ဆက်ပြောပါ့အုံး ဆိုတော့ ဥပမာတွေနဲ့ ဆက်ပြောပါတယ်။ ဥပမာတွေကလည်း သာမန်စာဖတ်သူအတွက် ဆိုရင်တော့ ကောင်းမွန်တဲ့ ဥပမာတွေလို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ စေ့စေ့စပ်စပ် လိုက်ဖတ်ပြီး ဆက်စပ်မှုတွေနဲ့ ကြံဆမိတဲ့အခါ ရှုပ်ထွေးသွားပါတယ်။

ဥပမာတွေနဲ့ ရှင်းပြတဲ့ နေရာမှာ တိရစ္ဆာန်တွေ တစ်ကောင်နဲ့ တစ်ကောင် အကောင်လိုက် မျိုကြတဲ့အခါ မျိုတဲ့အကောင်မှာ အစာမကြေတာရယ်လို့ မရှိဘူး။ စားတဲ့မျိုတဲ့ တိရစ္ဆာန်ရဲ့ ဗိုက်ထဲမှာ အစားအမျို ခံရတဲ့ သတ္တဝါ အကောင်ရဲ့ အရိုးတွေတောင် ကျေပျက်လောင်ကျွမ်းသွားကြတယ်။ ဒါပေမယ့် ဗိုက်ထဲက သန္ဓေသားကျတော့ ဘာမှ မဖြစ်ဘူး။ အဲ့ဒါ ဘာ့ကြောင့်လဲလို့ အရှင်နာဂသေနက ပြန်လှန်မေးခွန်း ထုတ်ပါတယ်။ ကံကြောင့် ဖြစ်မှာပါလို့ မင်းကြီးက ဖြေပါတယ်။ ထိုနည်းတူပဲ ငရဲသားရဲ့ ကံကြောင့်ပေါ့လို့ နောက်ဆုံး အဖြေ ပေးလိုက်ပါတယ်။ အလားတူ ဥပမာတွေ ရှိပါသေးတယ်။ ထားလိုက်ပါတော့။ နောက်ဆုံး အရှင်နာဂသေနရဲ့ ရှင်းလင်း ဖြေဆိုချက်တွေကို ထုံးစံအတိုင်း မိလိန္ဒမင်းကြီးက သဘောကျသွားလေသတည်း ပါပဲ။

သဘောမကျစရာက စောစောက ပြောခဲ့သလို မေးလိုရင်း ဖြေလိုရင်း ရှင်းနေပေမဲ့ ဥပမာနဲ့ ဆက်ရှင်းလိုက်တဲ့ နေရာမှာ မရှင်းမရှင်း ဖြစ်ရတာပါ။ စားတဲ့မျိုတဲ့ တိရစ္ဆာန်ရဲ့ ဗိုက်ထဲမှာ အမျိုခံရတဲ့ အကောင်ရဲ့ အရိုးတွေတောင် ကျေပျက်လောင်ကျွမ်း သွားရပေမဲ့ မျိုတဲ့အကောင်ရဲ့ ဗိုက်ထဲက သန္ဓေသားကျတော့ ဘာမှ မဖြစ်တာဟာ ကံစွမ်းသတ္တိကြောင့်ဆိုတဲ့ နှိုင်းယှဉ်ချက်ဟာ နားရှုပ်စရာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကံကြောင့် ဆိုတာထက် ခန္ဓာဗေဒ ဖွဲ့စည်းပုံကြောင့်လို့ နားလည်သင့်ပါတယ်။

အမျိုခံရတဲ့ အကောင်က မျိုတဲ့အကောင်ရဲ့ အစာအိမ်ထဲ ရောက်သွားပြီး အစာချေ စနစ်ရဲ့ ချေဖျက်တာကို ခံလိုက်ရတာ၊ မျိုတဲ့အကောင်ရဲ့ သန္ဓေသားကတော့ သားအိမ်ထဲမှာမို့ ဘေးကင်းနေတာ မဟုတ်လား။ ကံနဲ့ ဆိုင်လို့လား။ သန္ဓေသားကို အစာအိမ်ထဲ ထည့်လိုက်ရင် သန္ဓေသားလည်း လောင်ကျွမ်းချေဖျက်ခံရမှာပဲ မဟုတ်လား။

သူ့ခေတ် သူ့အခါက သူ့ကျမ်းစာနဲ့သူ သဘောကျစရာ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ခိုင်းနှိုင်းဖြေဆိုမှုဟာ ခုနေခါမှာ အခုလို ဆက်စပ်စဉ်းစားလိုက်ရင် စဉ်းစားစရာ ဖြစ်နေပါတယ်။

ဒီနေရာမှာ သန္ဓေသား လောင်ကျွမ်းချေဖျက်မခံရဘဲ သားအိမ်ထဲမှာ ဘေးကင်းနေတာဟာ ကံစွမ်းသတ္တိက နေရာချပေးလိုက်တာကြောင့်လို့ ကံစွဲကြီးကြီးနဲ့ အတွန့်တက်နိုင်ပါသေးတယ်။ သတ္တဝါတွေအပေါ် ကံစွမ်းသတ္တိရဲ့ သက်ရောက်မှုကို ငြင်းစရာ မရှိပေမယ့် အရာရာအတွက် ကံနဲ့ဆက်စပ်ကြည့်နေဖို့ မလိုဘူးဆိုတာကို သတိထားသင့်ပါတယ်။ ကံတရားအပြင် သဘာဝတရားတွေ နိယာမတရားတွေကိုလည်း ထည့်သွင်းစဉ်းစားသင့်ပါတယ်။ အရာရာမှာ ကံကိုသာ လက်ညှိုးထိုးနေရင် ပုဗ္ဗေကတဟေတုကဒိဋ္ဌိ အယူမှားနဲ့ ငြိသွားနိုင်ပါတယ်။

ဒါတွေကတော့ မိလိန္ဒပဉှာ ကျမ်းစာကို ဖတ်မှတ်လေ့လာရင်း တွေ့မိတဲ့ စိတ်ဝင်စားစရာ, စဉ်းစားစရာလေးတွေကို မျှဝေရုံ သက်သက်ပါ။ စိတ်ဝင်စားလို့ စဉ်းစားချင်တယ်ဆိုရင် ဆက်လက်လေ့လာပြီး စဉ်းစားကြဖို့ အစဖော်ပေးလိုက်ပါတယ်။ အရေးမကြီးလို့ စိတ်မဝင်စားဘူး ဆိုရင်လည်း မေ့ထားလိုက်ပါ။

အကြင်နာနုဿတိ - ၂။ အကြင်နာစွဲနေ ငြိမ်သက်စေ

( မှ အဆက် )
 

 ဒီနေ့ခေတ်မှာ တော်တော်များများ တရားအားထုတ်ကြပါတယ်။ သူတို့အတွက် ကြီးမားတဲ့ ပြဿနာက စိတ်ကို ငြိမ်အောင် မထိန်းနိုင်တာပါ။ ဘယ်လောက်ပဲ အသည်းအသန် ကြိုးစားကြိုးစား တွေးတောတာကို မရပ်တံ့နိုင်ကြပါဘူး။ ဘာ့ကြောင့်လဲ။ ဒါကို သဘောပေါက်ဖို့ ပုံပြင်တစ်ပုဒ် ပြောပြပါမယ်။

ညနေခင်း တစ်ခုမှာ အမျိုးသမီးတစ်ယောက်ဆီ ဖုန်းဝင်လာတယ်။

 “ဟလို ထ.က ပါ။ ဒီညနေ ကော်ဖီထွက်သောက်ဖို့ အားသလား”လို့ ဖုန်းဆက်သူက မေးတယ်။

 “သိပ်အားတာပေါ့”လို့ အမျိုးသမီးက ပြန်ဖြေတယ်။

 ထ.က ဆိုတဲ့ ဖုန်းဆက်သူက ဆက်ပြောတယ်။

 “ကောင်းပြီ။ ငါကြိုက်တဲ့ ကော်ဖီဆိုင် သွားကြမှာနော်။ မင်းကြိုက်တဲ့ဆိုင် မဟုတ်ဘူး။ မင်း ဘလက်ကော်ဖီခါးခါး သောက်ရမှာနော်၊ မင်းကြိုက်တဲ့ နို့ကော်ဖီချို မသောက်ရဘူး။ ငါစားသလို ဘလူးဘယ်ရီ ပေါင်မုန့် စားရမယ်နော်၊ မင်းစားနေကျ ထောပတ်မုန့်တွေ မစားရဘူး။ ငါ့စိတ်ကြိုက် တိတ်ဆိတ်တဲ့ ချောင်တစ်ခုမှာ ထိုင်ကြမယ်နော်၊ မင်း ခါတိုင်းလုပ်နေကျအတိုင်း ကော်ဖီခွက် ကိုင်သောက်ရင်း လျှောက်သွားတာမျိုး မရဘူး။ ငါ စိတ်ဝင်စားတဲ့ နိုင်ငံရေး အကြောင်းတွေ ပြောကြမယ်နော်၊ မင်း တွတ်ထိုးနေကျ ဘာသာရေး အကြောင်းတွေ မပါရဘူး။ နောက်ဆုံး တစ်ခု . . . ငါတို့ မိနစ်ခြောက်ဆယ် ထိုင်ကြမယ်နော်။ မိနစ်ငါးဆယ်၊ မိနစ်ခုနစ်ဆယ် အလျှော့အတင်း မရဘူး။ တစ်နာရီ အတိအကျပဲ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ငါက အဲ့လောက်ပဲ နေချင်တာမို့လို့ ပါ” တဲ့။

 ဖုန်းကိုင်တဲ့ အမျိုးသမီးက စဉ်းစားတဲ့ပြီး ချက်ချင်း ပြန်ပြောတယ်။

“အင်း . . . ခုမှ သတိရတယ်။ ငါ ဒီညနေ သွားဆရာဝန် ပြစရာရှိတယ်။ ဆောရီးပဲ ထ.က ရေ။ ငါ မလိုက်နိုင်ဘူး” တဲ့။

ဘယ်သွား ဘာစား ဘာတွေသောက်၊

ဘယ်ထိုင် ဘာပြော ပညတ်သူ တစ်ယောက်။

ကော်ဖီပူ အတူသောက်မလား သူကမေး၊

မသောက်ချင်ဘူး ရှောင်ထွက်ပြေး။

 

ထ.က ဆိုတဲ့သူ ဘယ်သူလဲ မခန့်မှန်းမိသေရင် . . . သူကတော့ ငထိန်းကောင်ပါ။

ဒါကို တရားအားထုတ်တဲ့သူနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ပါ။

“စိတ်ရေ . . . နားထောင်စမ်း။ ငါတို့ တရားထိုင်ကြမယ်။ မင်းက ငါလုပ်စေချင်တဲ့အတိုင်း အသက်ရှူတာကို စောင့်ကြည့်ရမယ်။ မင်း ထင်တိုင်း လျှောက်မသွားရဘူး။ ငါ ဖြစ်စေချင်တဲ့အတိုင်း နှာသီးဖျားမှာပဲ စူးစူးစိုက်စိုက် ရှိနေရမယ်။ လမ်းပေါ် မထွက်ရဘူး။ မိနစ်ခြောက်ဆယ် အတိအကျ ထိုင်နေရမယ်။ တစ်မိနစ်မှ အပိုအလို မရှိစေရဘူး”ဆိုပြီး တရားထိုင်တဲ့သူနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ပါ။

ကိုယ်က ကိုယ့်စိတ်ကို ကိုယ့်ကျေးကျွန်လို သဘောထားပြီး ထိန်းချုပ်ကောင် လုပ်တဲ့အခါ စိတ်က ကိုယ့်ဆီကနေ ထွက်ပြေးဖို့ ကြိုးစားတာ မဆန်းပါဘူး။ စိတ်က အသုံးမကျတဲ့ အမှတ်တရတွေအကြောင်း တွေးလိမ့်မယ်၊ ဖြစ်မလာနိုင်တာတွေ စီမံခန့်ခွဲလိမ့်မယ်။ လေထဲ တိုက်ဆောက်မယ်၊ ဒါမှမဟုတ် အိပ်ပျော်သွားမယ်။ ကိုယ်နဲ့ဝေးပြီးရော . . . သူလုပ်မှာပဲ။ ဒါကြောင့် စိတ်ကို ငြိမ်အောင် မထိန်းနိုင်တာပါ။

 

အမြဲ စိုးမိုး ထိန်းချုပ်ကောင်၊

စိတ်က မငြိမ်နိုင်ပေါင်။

 

စောစောက အမျိုးသမီးဆီ ဖုန်းဝင်လာပြန်တယ်။

“ဟလို က.က ပါ။ ဒီညနေ ကော်ဖီလာသောက်နိုင်မလား။ မင်း ဘယ်နေရာ သွားချင်လဲ။ မင်း ဘာသောက်ချင်လဲ၊ ဘာစားချင်လဲ။ မင်း ကြိုက်တဲ့နေရာမှာ ထိုင်ကြမယ်။ မင်း ပြောချင်တာတွေ ပြောကြမယ်။ မင်း နေချင်သလောက် ငါ နေပေးပါ့မယ်”လို့ ဖုန်းဆက်သူက ပြောတယ်။

 ဖုန်းကိုင်တဲ့ အမျိုးသမီးက ပြန်ဖြေတယ်။

“သိပ်ရတာပေါ့။ ငါ ဒီညနေ သွားဆရာဝန် ပြစရာတော့ ရှိတယ်။ ထားလိုက်ပါ။ သွားဆရာဝန်က အရေးမကြီးပါဘူး။ မင်းနဲ့ ကော်ဖီသောက်ဖို့ ငါ လာခဲ့မယ်” တဲ့။

 အဲ့ဒီလိုနဲ့ပဲ သူတို့နှစ်ယောက် နားနာနေနေနဲ့ ပျော်စရာ အချိန်တစ်ခုကို အတူတူ ကုန်လွန်ခဲ့ကြတယ်။ ထင်ထားတာထက် ပိုပြီး အချိန်ကြာသွားတယ်။ က.က ဆိုတဲ့ ဖုန်းဆက်သူကတော့ အကြင်နာကောင် ဖြစ်ပါတယ်။

 

စိတ်ကို မိတ်ဖွဲ့ တရားထိုင်၊

ဘာတွေ ဖြစ်မလဲ မှန်းဆနိုင်။

 

စိတ်ကို ရင်းနှီးတဲ့ မိတ်ဆွေလို ဆက်ဆံတယ် ဆိုတာဟာ စိတ်အပေါ် နွေးထွေးတာ၊ စိတ်နဲ့ရင်းနှီးတာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ “ဟေ့ကောင် တရားထိုင်မလား။ မင်းက ဘာကို အာရုံစိုက်ချင်သလဲ။ ဘယ်လို ထိုင်ချင်သလဲ။ ဘယ်လောက် ကြာမလဲ”လို့ စေ့စပ်တဲ့သဘောနဲ့ စိတ်ကို ဆက်ဆံနိုင်ပါတယ်။ စိတ်အပေါ် ဖော်ဖော်ရွေရွေ ကြင်ကြင်နာနာနဲ့ သတိထားပြီး ဆက်ဆံလိုက်တဲ့အခါ စိတ်က သွားချင်ရာ လျှောက်မသွားတော့ပါဘူး။ စိတ်က ကိုယ်နဲ့အတူ နေလာပါတယ်။ စိတ်နဲ့အတူ အချိန်ဖြုန်းရင်း အပန်းဖြေနိုင်ပါတယ်။ မျှော်လင့်ထားတာထက် ပိုပြီး အချိန် ကြာနိုင်ပါတယ်။

 

(ဆက်ရန် . . . . .)

 

Ref:
“Kindfulness and Stillness” from

“Kindfullness” by Ajahn Brahm

ပြည်တော်ဝင်ကြွ တပေါင်းလ

---

သာယာတဲ့ လတစ်လအဖြစ် တပေါင်းလကို ညွှန်းဆိုကြပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ဆောင်းအကုန် နွေအကူး ကြားကာလ ဖြစ်တဲ့အတွက် မပူလွန်း အအေးလွန်း ရာသီဥတု သာယာချိန်လို့ ဆိုကြပါတယ်။ နှင်းတွေ ဖွဲဖွဲကျလို့ အေးစိမ့်နေတာလည်း မဟုတ်၊ မိုးတွေ စွေနေလို့ အနေကျုံ့မှာလည်း မပူရ၊ နွေသင်္ကေတ ဖုန်တွေမြူတွေလည်း တထောင်းထောင်း မထသေးချိန်မို့ သာယာတယ်လို့ ဆိုကြပါတယ်။ စာဆိုရှင်တို့ ဖွဲ့ဆိုချီးကျူးကြတဲ့လ ဖြစ်ပါတယ်။ ထိုထို စာဆိုရှင်တို့ ထွန်းကားခဲ့တဲ့ ခေတ်ကာလဟာ တောင်သူလယ်သမားတွေဟာ ကျွဲနဲ့နွားနဲ့ အတူရုန်းပြီး တောင်သူလုပ်ကြရပါတယ်။ တပေါင်းလမှာ သီးနှံတွေ ရိပ်သိမ်းပြီးစ တောင်သူလုပ်ငန်းတွေ ရပ်နားထားကြတာမို့ တောင်သူလယ်သမားတွေအတွက်လည်း အနားရချိန် ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီခေတ်က စာဆိုတွေ ဖွဲ့ခဲ့ကြတဲ့ တပေါင်းလရဲ့ အလှတရားကို ခုခေတ်လူတွေ ခံစားနိုင်ကြပါ့အုံးမလား သံသယ ဖြစ်မိပါတယ်။ စက်မှုလယ်ယာ အပါအဝင် တိုးတက်မှုတွေ အသင်္ချေ၊ ဆုတ်ယုတ်မှုတွေ အန္တနဲ့ ရာသီဥတုတွေလည်း ဖောက်ပြန်ပြောင်းလဲနေလေတော့ ကမ္ဘာအပူဆုံးဒေသ, ကမ္ဘာလေထု အညစ်ညမ်းဆုံး မြို့ရွာဒေသက လူတွေဟာ တပေါင်းလရဲ့ သာယာပုံကို အရုပ်ရေးပြရင်တောင် ခံစားနိုင်ကြပါ့မလား။

 

ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ဗုဒ္ဓသာသနာအတွက် အထင်ကရ ဖြစ်ရပ်တွေ တပေါင်းလမှာ ဖြစ်ခဲ့ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဘုရားလောင်း သိဒ္ဓတ္ထမင်းသားဟာ ထီးနန်းစည်းစိမ်ကို စွန့်ခွာပြီး တောထွက်ရပြု, ခြောက်နှစ်ကြာအောင် ဒုက္ကရစရိယာ ကျင့်ပြီးတဲ့နောက် သစ္စလေးပါး ထိုးထွင်းသိမြင်ပြီး ဘုရားဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ဘုရားဖြစ်ပြီးတဲ့အခါ အရပ်တကာ ဒေသစာရီ လှည့်လည်ပြီး တရားဟောရင်း ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ရောက်ရှိတော်မူလာပါတယ်။ ဘုရားရှင်ဟာ ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ဝေဠုဝန်ကျောင်းမှာ သီတင်းသုံးတော်မူရင်း အင်္ဂတိုင်းနဲ့ မဂဓတိုင်းက ဒကာဒကာမတွေကို တရားရေအေး အမြိုက်ဆေး တိုက်ကျွေးတော်မူနေတယ် ဆိုတဲ့အကြောင်း ကပိလဝတ်ပြည်က သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီး သတင်းကြားလိုက်ရချိန်မှာ သားတော်ဘုရားကို ဖူးတွေ့လိုစိတ်တွေ တဖွားဖွား ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပါတယ်။

အမတ်တစ်ယောက်နဲ့ အခြံအရံ တစ်ထောင်ကို စေလွှတ်ပြီး မြတ်စွာဘုရားကို ရာဇဂြိုဟ်ကနေ ကပိလဝတ် နေပြည်တော် ကြွချီဖို့ ပင့်လျှောက်ခိုင်းလိုက်ပါတယ်။ ဘုရားပင့်ဖို့ တာဝန်ပေးခံရတဲ့ တမန်တော်တွေဟာ မြတ်စွာဘုရားဆီ ရောက်တဲ့အခါ တရားနာ, တရားရကြလို့ မြတ်စွာဘုရားထံမှာ ရဟန်းပြုနေလိုက်ကြပြီး ဘုရားပင့်ဖို့ တာဝန်ကို လျစ်လျူရှူ ထားလိုက်ကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် အမတ်တစ်ယောက်နဲ့ အခြံအရံ တစ်ထောင်ကို ဘုရားပင့်ဖို့ နောက်တစ်ကြိမ် ထပ်လွှတ်ရပြန်ပါတယ်။ နောက်ထပ်လွှတ်တိုင်းလည်း တမန်တော်တွေဟာ တရားနာ တရားရပြီး ဘုရားပင့်ဖို့ တာဝန်ကို လျစ်လျူရှူ ထားလိုက်ကြတဲ့အတွက် ဆယ်ကြိမ်တိတိ စေလွှတ်ရပါတယ်။ ဆယ်ကြိမ်မြောက် နောက်ဆုံး စေလွှတ်ရာမှာတော့ ဖွားဖက်တော် ကာဠုဒါယီ အမတ်နဲ့ အခြွေအရံ တစ်ထောင်ကို စေလွှတ်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကာဠုဒါယီ အမတ်နဲ့ အခြံအရံ တစ်ထောင်လည်း တရားနာ, တရားရကြပြီး မြတ်စွာဘုရားထံမှာ ရဟန်းပြုကြပေမယ့် ကာဠူဒါယီ ရဟန်းဟာ ဘုရားပင့်ရမယ့် တာဝန်ကို လျစ်လျူ ရှုမထားဘဲ မြတ်စွာဘုရား ကပိလဝတ်နေပြည်တော် ကြွဖြစ်အောင် ပင့်လျှောက်ပါတယ်။ အဲ့ဒီလို ပင့်လျှောက်တဲ့အတွက် မြတ်စွာဘုရား ကပိလဝတ်ပြည်  ကြွတော်မူချိန်ဟာ သာယာတဲ့ တပေါင်းလပြည့်နေ့ ဖြစ်ပါတယ်။ မြတ်စွာဘုရား ပြည်တော်ဝင်ဖို့ စတင်ကြွလှမ်းတဲ့နေ့ ဖြစ်တဲ့အတွက် တပေါင်းလပြည့်နေ့ဟာ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေအတွက် နေ့ထူးနေ့မြတ် တစ်ရက်ပင် ဖြစ်ပါတယ်။

 

ကာဠူဒါယီရဟန်း မြတ်စွာဘုရားကို ပင့်လျှောက်ရာမှာ တပေါင်းလရဲ့ ရာသီဥတု သာယာပုံ၊ လမ်းခရီး လှပပုံတွေကို ချီးကျူးဖွဲ့ဆိုပြီး ပင့်လျှောက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။

၅၂၇။     ‘‘အင်္ဂါရိနော  ဒါနိ ဒုမာ ဘဒန္တေ, ဖလေသိနော ဆဒနံ ဝိပ္ပဟာယ၊

တေ အစ္စိမန္တောဝ ပဘာသယန္တိ, သမယော မဟာဝီရ ဘာဂီ ရသာနံ။

၅၂၇။     အရှင်ဘုရား ယခုအခါ သစ်ပင်တို့သည် ပွင့်သီးလိုကြကုန်သည်ဖြစ်၍ ရော်ရွက်ဝါတို့ကို ခြွေချ ကုန်လျက် မီးကျီးအသွေး နီတွေးသော ဖူးညွှန့်ရှိနေကြပါကုန်၏၊ ထိုသစ်ပင်တို့သည် မီးလျှံကဲ့သို့ (အရပ်လေး မျက်နှာတို့၌) ထွန်းပတောက်ပြောင်ပါကုန်၏၊ အတ္ထရသစသည်တို့၏ စုဝေးပေါင်းဆုံရာ ဖြစ်တော်မူသော ကြီးမြတ်သော လုံ့လရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား (နေပြည်တော်သို့ ကြွတော်မူရန်) အချိန်တန်ပါပြီ။

 

၅၂၈။     ‘‘ဒုမာနိ  ဖုလ္လာနိ မနောရမာနိ, သမန္တတော သဗ္ဗဒိသာ ပဝန္တိ၊

ပတ္တံ ပဟာယ ဖလမာသသာနာ, ကာလော ဣတော ပက္ကမနာယ ဝီရ။

၅၂၈။     သစ်ပင်တို့သည် ပင်လုံးကျွတ် ပွင့်ကြကုန်သည်ဖြစ်၍ နှလုံးမွေ့လျော်ဖွယ်ရှိကြပါကုန်၏၊ ထက်ဝန်းကျင် အရပ်လေးမျက်နှာတို့သည်လည်း (ရနံ့တို့ဖြင့်) သင်းပျံကြိုင်လှိုင်ကြပါကုန်၏၊ ထိုသစ်ပင်ကို အရွက်ဟောင်းတို့ ပယ်စွန့်၍ အသီးသီးရန် တောင့်တကြပါကုန်၏၊ လုံ့လရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား ဤရာဇ ဂြိုဟ်ပြည်မှ ထွက်ကြွတော်မူရန် အချိန်တန်ပါပြီ။

 

 

၅၂၉။     ‘‘နေဝါတိသီတံ န ပနာတိဥဏှံ, သုခါ ဥတု အဒ္ဓနိယာ ဘဒန္တေ၊

ပဿန္တု တံ သာကိယာ ကောဠိယာ စ, ပစ္ဆာမုခံ ရောဟိနိယံ တရန္တံ။

၅၂၉။     အရှင်ဘုရား ယခု ရာသီဥတုသည် အေးလည်းမအေးလွန်း၊ ပူလည်းမပူလွန်းလှပါ၊ ချမ်းသာစွာ ခရီးရှည်သွားခြင်းငှါ သင့်လျော်လှပါ၏၊ အနောက်ကို မျက်နှာမူ၍ ရောဟနီမြစ်ကို ကူးတော်မူသော အရှင်ဘုရားကို သာကီဝင်မင်းမျိုးတို့သည်၎င်း ကောလိယ မင်းမျိုးတို့သည်၎င်း ဖူးမျှော်ကြပါစေကုန်လော့။

၅၃၀။     ‘‘အာသာယ ကသတေ ခေတ္တံ, ဗီဇံ အာသာယ ဝပ္ပတိ၊

အာသာယ ဝါဏိဇာ ယန္တိ, သမုဒ္ဒံ ဓနဟာရကာ၊

ယာယ အာသာယ တိဋ္ဌာမိ, သာ မေ အာသာ သမိဇ္ဈတု။

၅၃၀။     (လယ်သမားသည်) စပါးကို လိုလားတောင့်တသဖြင့် လယ်ထွန်ပါ၏၊ အသီးကို လိုလားတောင့်တ သဖြင့်သာလျှင် မျိုးစေ့ကို စိုက်ပျိုးပါ၏၊ ပစ္စည်းဥစ္စာ စုဆောင်းလိုကုန်သော ကုန်သည်တို့သည် (အမြတ်အစွန်းကို) လိုလားတောင့်တသဖြင့် သမုဒ္ဒရာကို ကူးကြပါကုန်၏၊ (ထို့အတူ) အကျွန်ုပ်သည်လည်း (မြတ်စွာဘုရား ကပိလဝတ်ပြည်သို့ ကြွတော်မူလိမ့်မည်ဟူသော) အကြင်လိုလားတောင့်တချက်ဖြင့် (ဤအရပ်၌) ရပ်တည်နေပါ ၏၊ တပည့်တော်၏ ထိုလိုလား တောင့်တချက်သည် ပြီးပြည့်စုံပါစေသတည်း။

ဒီလို အစရှိတဲ့ ဂါထာတွေနဲ့ ချီးကျူးဖွဲ့နွဲ့ပြီး ပင့်လျှောက်တဲ့အကြောင်း ကာဠုဒါယိတ္ထေရဂါထာ ပါဠိတော်မှာ တွေ့ရှိရပါတယ်။

နောက်ဆက်တွဲ အနေနဲ့ မြတ်စွာဘုရား ကပိလဝတ်ပြည် ရောက်ရှိတဲ့အခါ သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီးနဲ့ ဆွေတော်မျိုးတော်တွေက မြတ်စွာဘုရားနဲ့ တပည့်သား သံဃာတွေ သီတင်းသုံးဖို့ နိဂြောဓာရုံ ကျောင်းတိုက် ဆောက်လုပ်လှူဒါန်းကြပါတယ်။

မြတ်စွာဘုရားရှင်ရဲ့ ဒီ ပြည်တော်ဝင်ခရီးမှာ ဂါထာတစ်ထောင် ပါဝင်တဲ့ ဝေဿန္တရာ ဇာတ်တော်ကို ဟောတော်မူပါတယ်။ မဟာဓမ္မပါလဇာတ် ဟောတော်မူတဲ့အခါမှာ သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီး အနာဂါမ် တည်ခဲ့ပါတယ်။ မိထွေးတော် ဂေါတမီလည်း တရားဓမ္မ နာယူရလို့ သောတာပန် တည်ခဲ့ပါတယ်။ ယသော်ဓရာ မင်းသမီးကို အကြောင်းပြုပြီး စန္ဒကိန္နရီဇာတ်ကို ဟောတော်မူခဲ့ပါတယ်။ လက်ထပ်အံ့ဆဲဆဲ ညီတော်နန္ဒမင်းသားကို ရဟန်းပြုပေးခဲ့သလို ရွှေအိုးကြီးလေးလုံး အမွေတောင်းတဲ့ သားတော် ရာဟုလာကိုလည်း ရှင်သာမဏေ ပြုစေပြီး သာသနာ့အမွေ ပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့ပြင် သာကီဝင်မင်းသား တစ်ထောင်တို့လည်း ရဟန်းပြုခဲ့ကြပါတယ်။ ဆွေတော်မျိုးတော်တွေ သာသနာတော်ကို ကြည်ညိုလာအောင် ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ထူးချွန်တဲ့အတွက် ကာဠုဒါယီ ရဟန်းကိုလည်း ကုလပသာဒဧတဒဂ်ဘွဲ့ ချီးမြှင့်တော်မူခဲ့ပါတယ်။

မြတ်စွာဘုရား ပြည်တော်ဝင်ခဲ့တဲ့ တပေါင်းလဟာ သာယာလှပတဲ့အပြင် ထူးခြားတဲ့ သာသရေး ဖြစ်ရပ်တွေနဲ့လည်း ဆက်စပ် ပတ်သက်နေပါတယ် . . . . .။

အကြင်နာနုဿတိ - ၁။ သတိမြဲစေ အကြင်နာစွဲနေ

 

 တစ်ညနေမှာ ချမ်းသာတဲ့ အမျိုးသမီးတစ်ယောက်ဟာ ဘာဝနာသင်တန်း သွားတက်တယ်။ သူ့အိမ်နီးနားချင်းတွေ ခိုးဝှက်လုယက်တာ ခံထားရတဲ့အတွက် သူ့တိုက်ရဲ့ ဂိတ်စောင့်ကို နိုးနိုးကြားကြားရှိဖို့၊ အချိန်ပြည့် သတိရှိနေဖို့ မှာခဲ့တယ်။

 သူပြန်လာတော့ သူတိုက်မှာ လုယက်မှု ဖြစ်ထားတာကို တွေ့လိုက်ရတယ်။ “ဝင်ခိုးတဲ့လူတွေကို သတိထားပါလို့ ငါမှာခဲ့တယ်။ နင်က ငါခိုင်းတဲ့တာ မလုပ်ဘူး”လို့ ဂိတ်စောင့်ကို ဆူပူကြိမ်းမောင်းတယ်။

 “ကျွန်တော် သတိထားပါတယ် ချင်ဗျာ့။ တိုက်ထဲ ဝင်ခိုးတဲ့သူတွေကို မြင်လိုက်ပါတယ်။ ‘သူခိုးဝင်တယ် . . . သူခိုးဝင်တယ်’လို့လည်း မှတ်လိုက်ပါတယ် ခင်ဗျာ့။ အစ်မကြီးရဲ့ ရတနာတွေ အကုန်လုံးကို သူတို့ ယူပြီး ထွက်သွားတာလည်း မြင်လိုက်ပါတယ် ခင်ဗျာ့။ ကျွန်တော်လည်း ‘ရတနာတွေ ပါသွားပြီ . . . ရတနာတွေ ပါသွားပြီ’လို့ သတိအပြည့်နဲ့ မှတ်လိုက်ပါတယ် ခင်ဗျာ့။ နောက်တစ်ခေါက် ပြန်လာပြီး မီးခံသေတ္တာကို သယ်သွားတာလည်း မြင်လိုက်ပါတယ် ခင်ဗျာ့။ ကျွန်တော်လည်း ‘မီးခံသေတ္တာ ပါသွားပြီ . . . မီးခံသေတ္တာ ပါသွားပြီ’လို့ မှတ်ပါတယ်ခင်ဗျာ့” လို့ ဂိတ်စောင့်က ပြန်ပြောတယ်။

 

သတိမြဲရုံနဲ့ မလုံလောက် -

 အဲ့ဒီ ဂိတ်စောင့်သာ သတိမြဲသလို သူ့အလုပ်ရှင်အပေါ် ကြင်နာတတ်တယ်ဆိုရင် ရဲစခန်း ဖုန်းဆက်လိုက်မှာပေါ့။ သတိထဲမှာ အကြင်နာ ထည့်လိုက်ရင် အကြင်နာနုဿတိ ဖြစ်ပါတယ်။

 သိပ်မကြာခင် တစ်နှစ်တုန်းက အစာအဆိပ်သင့်ခဲ့ဖူးတယ်။ ကျောင်းက ရဟန်းတွေဟာ လှူတဲ့ဆွမ်းကိုပဲ အမှီပြုကြရတယ်။ ဒကာဒကာမတွေ လှူတဲ့ နိစ္စဘတ်ဆွမ်းပါ။ ဘာတွေ စားရတယ်ဆိုတာ တကယ်ကို မသိတာပါ။ လှူတာကို ဘုဉ်ပေးလိုက်ကြတာပဲ။ ရဟန်းဘဝ အခြေအနေအရ မကြာခဏ ဗိုက်နာတတ်ကြပါတယ်။ အဲ့ဒီ တစ်ခါမှာတော့ သာမန် ဗိုက်အောင့်တာ မဟုတ်ဘဲ ဆိုးဆိုးရွားရွား အစာအဆိပ်သင့်ခဲ့တာပါ။

အဲ့ဒီမှာ . . . အကြင်နာစွမ်းအားကို အသုံးချဖို့ အခွင့်အရေး ရခဲ့ပါတယ်။ နာတာသက်သာအောင် ကြိုးစားမနေဘဲ နာကျင်တဲ့ ဝေဒနာကို အတတ်နိုင်ဆုံး အပြည့်အဝ ခံစားနေလိုက်ပါတယ်။ ဖြစ်နေတဲ့ ဝေဒနာကို မတုံ့ပြန်ဘဲ ဖြစ်ခိုက်မှာပဲ အတိကျဆုံး သိမှတ်ခံစားနေလိုက်ပါတယ်။ ဒါဟာ သတိပါ။ နောက်ပြီး အကြင်တရား ဖြည့်စွက်လိုက်ပါတယ်။ နာကျင်တဲ့ ဝေဒနာအတွက် နှလုံးသားတံခါး ဖွင့်ပေးလိုက်ပါတယ်။ ဝေဒနာကို တုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်မယ့်အစား နွေးနွေးထွေးထွေးနဲ့ တလေးတစား လက်ခံလိုက်တာပါ။ သတိစိုက်လိုက်တော့ နာကျင်တာ သက်သာလာပါတယ်။ နာကျင်မှုအပေါ် အကြင်နာတရား ဆက်ပွားပါတယ်။ အကြင်နာတရားက အစာချေလမ်းကြောင်းကို ဖြေလျှော့ပေးတဲ့အလုပ် လုပ်လိုက်တာ့ နည်းနည်းချင်း သက်သာလာပါတယ်။ မိနစ်နှစ်ဆယ်နေတော့ နာတာတွေ လုံးဝ ပျောက်သွားပါတယ်။ အစာအဆိပ်သင့်တာ မဖြစ်ခဲ့သလို ခံစားရပါတယ်။

 ဗိုက်နာတာပျောက်ဖို့အတွက် တစ်ခြားအကြောင်းအချက်တွေ ရှိမှာပါလို့ ထင်တဲ့သူက ထင်လိမ့်မယ်။ ကိုယ်တွေ့ပါ။ တစ်ခြားအကြောင်း မရှိပါဘူး။ အဓိက ဖြေဆေးက အကြင်နာတရားပါ။ ဘာဆေးမှ မစားပါဘူး။ ရေတောင် မသောက်ပါဘူး။ နှိပ်နယ်တာလည်း မလုပ်ပါဘူး။ အကြင်နာကုထုံး ဖြစ်ပါတယ်။ သန့်သန့်လေးပါ။ ရိုးရှင်းပါတယ်။ သေချာတာက . . . ဒါကို လေ့ကျင့်လာတာ နှစ်ပေါင်းလေးဆယ် ကျော်ပါပြီ။ ဒါ့ကြောင့် ဒီလောက် အစွမ်းထက်တာပါ။ ခွေခေါက်နေရလောက်အောင် စူးစူးဝါးဝါး နာပုံက . . . ငရဲပါပဲ။ သတိနဲ့ အကြင်နာကို အပြည့်အဝ အသုံးချလိုက်လို့ ဒီဝေဒနာ ပျောက်ကင်းသွားတာပါ။

 “အကြင်နာနဲ့ ဖြေလျှော့

ကိုယ်ရော ဝန်းကျင်ပါ ပေါ့ပါးစေ။

အကြင်နာနဲ့ ကုသ

သတိမြဲစေ အကြင်နာစွဲနေ။”

 

(ဆက်ရန်)

 

Ref:
“Don’t Just Be Mindful, Be Kindful”

from

“Kindfullness” by Ajahn Brahm

 

ကမ္ဘာ့ကျင့်ဝတ် - ၁၃။ ပျော်ရွှင်မှုကို ရှာဖွေခြင်း

  ( . . . . . မှ အဆက် )

 

လူဆိုတာ မျှော်လင့်ချက် ရှိမှပဲ အသက်ရှင်ရပ်တည်နိုင်တာပါ။ အဓိပ္ပာယ် ဖွင့်ဆိုရရင် . . . မျှော်လင့်ချက်ဆိုတာ ပိုကောင်းတဲ့ အနာဂတ်ကို မြှော်ခေါ်စဉ်းစားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရပ်တည်ရှင်သန်ဖို့အတွက် အနာဂတ်မှာ ပျော်ရွှင်နိုင်ရေး စိတ်ကူးစိတ်သန်း ရှိရမယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။

လူတွေဟာ သဘာဝအားဖြင့် ပျော်ရွှင်ချင်ကြတယ်၊ မဆင်းရဲချင်ကြဘူး ဆိုတဲ့ အချက်ကို လက်ခံတယ် ဆိုရင် ပျော်ရွှင်မှုဆိုတာ ဘာလဲ၊ ပျော်ရွှင်မှုကို ဘယ်ကနေ ရနိုင်သလဲ ဖွင့်ဆို ဖော်ထုတ်ဖို့ လိုပါသေးတယ်။ ပျော်ရွင်ခြင်းဆိုတဲ့ စကားလုံးက တော်တော်လေးကို ယေဘုယျဆန်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် လူတွေရဲ့ ပျော်ရွှင်မှုအပေါ် နားလည်ပုံချင်း မတူနိုင်ပါဘူး။ ဥပမာအားဖြင့် . . . ဒီစာအုပ်ထဲမှာ ပျော်ရွှင်မှု အကြောင်းကို ဘာသာရေး ရှုထောင့်ကနေ ပြောမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ပရမတ္ထချမ်းသာ သန္တိသုခအကြောင်း ပြောမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ နေ့စဉ်ဘဝမှာ လူတိုင်း နားလည်ခံစားနိုင်တဲ့ သာမန် ပျော်ရွှင်မှုအကြောင်းကိုပဲ ဆွေးနွေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

စောစောပိုင်းက ပြောခဲ့သလို ဖွဲ့စည်းပုံ ရှုပ်ထွေးတဲ့ လူသားတွေမှာ ပျော်ရွှင်မှု ရရှိဖို့ မရိုးရှင်း မလွယ်ကူလှပါဘူး။ လူတွေရဲ့ ပျော်ရွှင်မှုဟာ ခွေးတွေ ကြောင်တွေရဲ့ ပျော်ရွှင်မှုနဲ့ မတူပါဘူး။ လူသားတွေရဲ့ ပျော်ရွှင်မှုဟာ ရိုးရှင်းတဲ့ အာရုံခံစားမှု လိုအင်ဆန္ဒတွေ ပြည့်ဝဖို့ တစ်ခုတည်း မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါဆိုရင် လူတွေကို ပျော်ရွှင်အောင် လုပ်ပေးတဲ့ အရာတွေက ဘာတွေလဲ။

လူသားရဲ့ ပျော်ရွှင်မှုအတွက် အရေးပါတဲ့ အကြောင်းအချက် သုံးခု စိတ်ကူးထဲမှာ ချက်ချင်း တန်းပေါ်လာပါတယ်။ အများစုက လက်ခံနိုင်လောက်တဲ့ အချက်တွေပါ။ အဲ့ဒါတွေကတော့ ငွေကြေး သို့မဟုတ် စည်းစိမ်ဥစ္စာ၊ ကျန်းမာခြင်းနဲ့ မိတ်ဆွေ သို့မဟုတ် အပေါင်းအဖော်တို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

 

(ဆက်ရန် . . . . .)

 

အနှစ်ချုပ် မြန်မာပြန်

BEYOND RELIGION

Ethics for a Whole World

His Holiness the Dalai Lama