သိမ္ေမြ႔ေသာလမ္း (၂၁)

(. . . . .မွ အဆက္)

(စႀကႍကမၼ႒ာန္း အလုပ္ေပး အဆက္)

ဘာပဲလုပ္လုပ္ ျဖည္းျဖည္း လုပ္ၾကပါ။ အသိနဲ႔ သတိနဲ႔ လုပ္ၾကပါ။

သတိနဲ႔ ျဖည္းျဖည္း ေလွ်ာက္ၾကပါ။ ေျခဖ၀ါးက အေတြ႔အထိကို ခံစားရင္း ေလွ်ာက္ပါ။ လမ္းေလွ်ာက္တာကို အသံုးျပဳၿပီး ပစၥဳပၸန္ အခိုက္အတန္႔ကို ေတြ႔ၾကံဳခံစားပါ။

လက္ေတြ႔ကို ေရွ႕မွာ ထားပါ။ စႀကႍေလွ်ာက္ေနတုန္းမွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ခႏၶာကိုယ္ထဲက လႈပ္ရွားမႈေတြ၊ အေတြ႕အထိေတြ အားလံုးကို သတိထားႏိုင္ေအာင္ ျဖည္းျဖည္းပဲ ေလွ်ာက္ၾကပါ။ အေတြးေတြကို လႊတ္ေပးလိုက္ၿပီး လမ္းေလွ်ာက္ျခင္းရဲ့ အကူအညီနဲ႔ ပစၥဳပၸန္ အခိုက္အတန္႔ဆီ ျပန္လာပါ။ ေအးေအးေဆးေဆး ေလွ်ာက္လွမ္းပါ။ ႐ိုးရွင္းတဲ့ လမ္းေလွ်ာက္မႈကို သိျမင္ခံစားႏိုင္ေအာင္ ေလ့က်င့္ပါ။ ေဘးဘီကို မၾကည့္ပါနဲ႔။ ကိုယ့္ေရွ႕က ေလွ်ာက္ေနတဲ့သူရဲ့ ေျခဖ၀ါးကို ၾကည့္ပါ။ ေျခေတာက္ကို မလိုက္ရင္ မတယ္လို႔ သိပါ။ ေျမႀကီးနဲ႔ ေျခဖ၀ါး ထိတာကို ခံစားမိပါေစ။ သက္ေတာင့္သက္သာ ေလွ်ာက္လွမ္းႏိုင္ေအာင္ ေလ့က်င့္ပါတယ္။ သတိနဲ႔ ေလွ်ာက္လွမ္းတတ္ေအာင္ ေလ့က်င့္ေနပါတယ္။ ေျခလွမ္းတိုင္းကို သိမွတ္ေနၿပီး သိမ္သိမ္ေမြ႔ေမြ႔ ညင္ညင္သာသာနဲ႔ ၾကာပန္းေတြေပၚမွာ ေလွ်ာက္လွမ္းေနရသလို ခံစားႏိုင္ပါရဲ့လား။

[ေခါင္းေလာင္းတီးသည္။]

ကိုယ္ေရာက္တဲ့ ေနရာမွာ ရပ္ေနလိုက္ပါ။ မ်က္လံုးမွိတ္ၿပီး ၿငိမ္ၿငိမ္သက္သက္ ရပ္ေနလိုက္ပါ။ ၾကားရတဲ့ အသံေတြကို သိမွတ္ၿပီး ပစၥဳပၸန္ကို ေတြ႔ၾကံဳခံစားပါ။ အသံေတြကို ၾကားတဲ့အခါမွာ ခုမွ ပထမဆံုး ၾကားဖူးတဲ့ အသံလို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျပတ္ျပတ္သားသား ၾကားႏိုင္ပါရဲ့လား။

[ေခါင္းေလာင္းတီးသည္။]

ကာယာႏုပႆနာ ေဆြးေႏြးခ်က္

ဆရာႀကီး။  ။ ေယာဂ ေလ့က်င့္ခ်ိန္တုန္းက ဘာေတြ ျဖစ္ခဲ့သလဲ သိခ်င္ပါတယ္။

ေယာဂီ။  ။ တစ္ခ်ိဳ႕ အေနအထားေတြ လုပ္ရတာ ခက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အရင္က လုပ္ဖူးတဲ့အတြက္ အဆင္ေျပပါတယ္။ ေယာဂ ေလ့က်င့္ခ်ိန္မွာ လူတိုင္းပါ၀င္ဖို႔ ေနရာမေလာက္ငတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီ အခန္းထဲမွာ လူေတြ အမ်ားႀကီးပါပဲ။ ကၽြန္ေတာ့္စိတ္ထဲ ေဒါသျဖစ္သြားတာကို သတိထားမိပါတယ္။ ဥပမာ . . . ေနာက္ကလူကို ေျခကို တအား ဆန္႔ထုတ္လိုက္တဲ့ အခါမွာ ဘာျဖစ္လို႔ ေျခကို တအား ဆန္႔ထုတ္လိုက္ရတာလဲလို႔ ကိုယ္ဟာကိုယ္ စိတ္ထဲမွာ ေမးမိပါတယ္။

ဆရာႀကီး။  ။ ဒါေၾကာင့္ ၾကံဳရသမွ် အားလံုးနဲ႔ ပြင့္ပြင့္လင္း ျဖစ္ေနရမယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ေျပာတာေပါ့။ အားလံုးကို လုပ္ငန္းစဥ္ရဲ့ အစိတ္အပိုင္းအျဖစ္ ႐ႈျမင္ႏိုင္ေအာင္ ေလ့က်င့္ေနပါတယ္။ စိတ္ဆိုးတဲ့ အခါမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ မေက်နပ္တာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ္က တံု႔ျပန္တဲ့ အခါမွာ ေလ့လာ႐ံုပဲ ေလ့လာပါ။ သူတစ္ပါးရဲ့ အျပဳအမူကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး ဘယ္လိုမ်ိဳး ကိုယ့္ဒုကၡကိုယ္ ဖန္းတီးမိတယ္ ဆိုတာကို ျမင္ေအာင္ ၾကည့္ပါ။ အဲဒီလို အေျခအေနမ်ိဳးမွာ ေဒါသဟာ ကမၼ႒ာန္းအာ႐ံု ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒါသကို ကမၼ႒ာန္းအာ႐ံု လုပ္တတ္ေအာင္ ေလ့က်င့္ပါ။ ေဒါသကို ဘယ္ေလာက္ထိ လႊတ္ေပးလိုက္ႏိုင္သလဲ ျမင္ေအာင္ၾကည့္ပါ။

ေစာေစာက ကၽြန္ေတာ္ ေျပာခဲ့သလိုပါပဲ။ ကိုယ္မွာေရာ စိတ္မွာပါ မႏွစ္သက္စရာ အေတြ႔အၾကံဳေတြ ရွိပါတယ္။ ေယာဂ ေလ့က်င့္တဲ့ အခါမွာမွ မဟုတ္ပါဘူး။ တစ္ျခား အေျခအေနေတြမွာလည္း ၾကံဳေတြ႔ရပါတယ္။ သူတို႔ကို သိ႐ုံသိၿပီး သူတို႔နဲ႔ အသားက်ေနဖို႔ဟာ က်င့္စဥ္ရဲ့ အလြန္အေရးႀကီးတဲ့ အခန္းက႑ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို က်င့္ႏိုင္တယ္ဆိုရင္ အရာရာဟာ ေလ့လာစရာ အေတြ႔အၾကံဳပါပဲ။ အရာရာဟာ ဘာ၀နာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို ပြင့္လင္းႏိုင္တယ္ဆိုရင္ ကိုယ့္ရဲ့ အနီးအနားက လူကို စိတ္မဆိုးဘဲ ေက်းဇူးေတာင္ တင္ႏိုင္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ သူက ေဒါသကို ႐ႈမွတ္ခြင့္ရေအာင္ လုပ္ေပးလို႔ပါပဲ။ အဲဒီလို အခါမ်ိဳးမွာ ကိုယ့္ကို ေႏွာင့္ယွက္တဲ့သူ၊ ကိုယ့္ကို ေဒါသျဖစ္ေအာင္ လုပ္တဲ့သူဟာ ကိုယ့္ဆရာ ျဖစ္လာပါတယ္။ လွပတဲ့ ဘ၀ေနနည္းပါပဲ။ ဒီေန႔ညေန ေဟာေျပာတဲ့ အခါက်ရင္ ဒီအေၾကာင္း ေျပာပါမယ္။

ဘာရွိပါေသးလဲ။ ေယာဂနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေျပာစရာ ရွိပါလိမ့္ဦးမယ္။ ေနာက္ထပ္ ေယာဂ အေတြ႔အၾကံဳ ရွိပေသးလား။ အခု ေယာဂဆရာလည္း ရွိေနပါေသးတယ္။

ေယာဂီ။  ။ အာနာပါန အားထုတ္တာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေယာဂ ေလ့က်င့္တာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အာ႐ံုစူးစိုက္တဲ့ အခါမွာ အဆုပ္က အသက္႐ႉတာကို အာ႐ံုစိုက္ရမွာလား၊ ၀မ္းဗိုက္ အသက္႐ႉတာကို အာ႐ံုစိုက္ရမွာလား။

ဆရာႀကီး။  ။ ခႏၶာကိုယ္ကို သဘာ၀အတိုင္း အသက္႐ႉခြင့္ ေပးလိုက္ဖို႔ ကၽြန္ေတာ္ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္း တစ္ခုခုနဲ႔ အသက္႐ႉဖို႔ ႀကိဳးစားတယ္ဆိုရင္ ခႏၶာကိုယ္ကို သဘာ၀အတိုင္း အသက္႐ႉခြင့္ ေပးထားတာ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ ခႏၶာကိုယ္ကို သဘာ၀အတိုင္း အသက္႐ႉခြင့္ ေပးႏိုင္ေအာင္ ေလ့က်င့္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္ သဘာ၀အတိုင္း အသက္႐ႉေနတဲ့ အခါမွာ အသက္႐ႉတာကို သိ႐ံုေလး သိေနဖို႔ပါပဲ။ ဒါပါပဲ။ စႀကႍကမၼ႒ာန္း အားထုတ္တုန္းကလိုပါပဲ။ ခႏၶာကိုယ္ကို လမ္းေလွ်ာက္ခြင့္ ေပးထားၿပီး လမ္းေလွ်ာက္တာကိုပဲ သိမွတ္တယ္။ ပံုစံ အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ လမ္းေလွ်ာက္ဖို႔ မႀကိဳးစားပါဘူး။ ဘာ၀နာ လုပ္ငန္းမွာ သဘာ၀က်ေအာင္ ေလ့က်င့္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ စႀကႍကမၼ႒ာန္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ အာနာပါနပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ သဘာ၀ ျဖစ္စဥ္ကို ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္တာ မလုပ္ရပါဘူး။

တစ္ျခား ရွိပါေသးလား။ တစ္ျခား ေမးစရာ ရွိပါေသးလား။

ေယာဂီ။  ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ခုနစ္ႏွစ္ ရွစ္ႏွစ္ေလာက္တုန္းက အဆုပ္ နာခဲ့ဖူးပါတယ္။ နာတာ ေပ်ာက္သြားၿပီးသားပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီမွာ တရား လာအားထုတ္ေတာ့ . . . မေန႔ညက အဆုပ္ ျပန္နာလာတာကို သတိထားမိပါတယ္။ ဒီေန႔ မနက္လည္း နာပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔ ျပန္နာလာတာလဲ သိခ်င္ပါတယ္။ မွားယြင္းတဲ့ နည္းကို က်င့္သံုးမိလို႔လား။ တရားထိုင္တဲ့ ဣရိယာပုထ္ အခ်ိဳးမက်လို႔လား။

ဆရာႀကီး။  ။ ခင္ဗ်ား အားထုတ္တာ ျပင္းထန္လြန္းေနတယ္ ထင္ပါတယ္။ ပံုမွန္ အသက္မ႐ႉတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ သဘာ၀အတိုင္း အသက္႐ႉတာ မဟုတ္ဘဲ တစ္မ်ိဳးတစ္ဖံု အသက္႐ႉတယ္ဆိုရင္ အဆုပ္မွာ . . . ၀န္ပိတတ္ပါတယ္။ တရားအားထုတ္တဲ့ အခါမွာ သက္ေတာင့္သက္သာ ရွိဖို႔၊ အျပင္းအထန္ မလုပ္မိဖို႔ အလြန္ အေရးႀကီးပါတယ္။ ျပင္းထန္လြန္းရင္ ကိုယ္ေရာစိတ္ပါ ပင္ပန္းတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေနာက္တစ္ခါက်ရင္ သက္ေတာင့္သက္သာ ထိုင္ပါ။ ခႏၶာကိုယ္ ဘယ္အစိတ္အပိုင္ကိုမွ အေနခက္ေအာင္ မလုပ္မိပါေစနဲ႔။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ . . . အနာ ျပန္ေပၚလာတယ္ဆိုရင္ အသက္႐ႉတာကို အာ႐ံုမစိုက္ပါနဲ႔။ အဆုပ္ဆီကို ေမတၱာဓာတ္ေတြ ပို႔လႊတ္ပါ။ ရင္းႏွီးကၽြမ္း၀င္မႈေတြ၊ သိမ္ေမြ႔မႈေတြ ပို႔လႊတ္ပါ။

တစ္ျခား ရွိပါေသးလား။

ေယာဂီ။  ။ အဆုပ္နာတဲ့အေၾကာင္း ေျပာတဲ့ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဒီတစ္ပတ္ထဲမွာ ကၽြန္ေတာ္လည္း အဲဒီလို နာက်င္တာ ၾကံဳခဲ့ရပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ အေတြ႔အၾကံဳကို ေျပာရရင္ . . . ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ နာတာကို တစ္ရက္ ႏွစ္ရက္ေလာက္ သည္းခံလိုက္ပါတယ္။ အခု မနာေတာ့ပါဘူး။ ဒါဟာ ဒဏ္ရာေဟာင္းပဲ၊ ဘာ၀နာနဲ႔ ဘာမွ မဆိုင္ဘူးလို႔ ထင္မိပါတယ္။

ဆရာႀကီး။  ။ အေတြ႔အၾကံဳကို မွ်ေ၀တဲ့အတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။  ဒါဟာ အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္ကို ေျပာျပေနတာပါ။ မေကာင္းတာေတြ ျဖစ္ေပၚလာရင္ မေကာင္းတာေတြကို ရင္ဆိုင္ရမယ္၊ ပြင့္လင္းရမယ့္လို႔ ေျပာျပေနတာပါ။ မေကာင္းတာေတြ အလိုအေလ်ာက္ ေပ်ာက္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ခင္ဗ်ား မွ်ေ၀လိုက္တဲ့ အေတြ႔အၾကံဳက ေတာ္ေတာ္ တန္ဖိုးရွိပါတယ္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

ေယာဂီ။  ။ ကၽြန္ေတာ္ တရားထိုင္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ ခႏၶာကိုယ္က ေရွ႕၊ ေနာက္၊ ဘယ္၊ ညာ၊ ေလးမ်က္ႏွာလံုး ယိမ္းထိုးေရြ႕ရွားေနပါတယ္။ သူမ်ားေတြကို ဘာလုပ္ရမလဲ ေမးၾကည့္ေတာ့ ေရြ႕ရွားတာေတြကို အာ႐ံုမစိုက္ဖို႔ အၾကံေပးၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လႈပ္ေနတဲ့ အတိုင္းပဲ ဆက္ၿပီး ထိုင္ပါတယ္။ မွားသလား မွန္သလား မသိပါဘူး။ ဒါက ပထမ ေမးခြန္းပါ။

ဒုတိယ ေမးခြန္းက . . . ကၽြန္ေတာ္ ထိုင္တဲ့အခါ ခါးက မေျဖာင့္ပါဘူး။ ခါး႐ိုးကို ေျဖာင့္ေအာင္ ႀကိဳးစားေတာ့ ယိမ္းယိုင္လႈပ္ရွားတာက ပိုၿပီး ျပင္းထန္လာပါတယ္။ ဒါကို ဘယ္လို လုပ္ရမလဲ မသိလို႔ပါ။

ဆရာႀကီး။  ။ ကၽြန္ေတာ္ ေျပာခဲ့တဲ့ အတိုင္းေပါ့။ ခႏၶာကိုယ္ စၿပီး လႈပ္ရွားတယ္ဆိုရင္ ခႏၶာကိုယ္ လႈပ္ရွားတယ္လို႔သာ သိဖို႔ပါပဲ။ ေနာက္ၿပီး . . .ကၽြန္ေတာ္ အၾကံေပးခ်င္တာက . . .။ လႈပ္ေရြ႕တာကို ထိန္းခ်ဳပ္ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။ ေရြ႕ရွားတာကို ကိုယ့္ဟာကိုယ္ ရပ္တံ့ႏိုင္သလား သိရေအာင္လို႔ပါ။ ေစာေစာက ေျပာခဲ့သလို ဒါေတြဟာ ဘာ၀နာ က်င့္စဥ္မွာ ျဖတ္သန္းရတဲ့ အဆင့္ေတြပါ။ သူတို႔ကို ျပႆနာလို႔ ျမင္လိုက္ရင္ ကိုယ္က သူတို႔နဲ႔ ၿငိသြားပါတယ္။ ေနာက္တစ္ဆင့္ ေရာက္ဖို႔အတြက္ . . . ေစာေစာက ေယာဂီ တစ္ေယာက္ ေျပာခဲ့သလို . . . အဆင္ေျပပါတယ္လို႔ သေဘာထားႏိုင္ေအာင္ ေလ့က်င့္ရပါမယ္။ မွားမ်ား မွားသလား၊ ပံုမွန္မွ ဟုတ္ရဲ့လား၊ မူ မမွန္ဘူးလားလို႔ ေမးခြန္းထုတ္ မေနဘဲ ၾကံဳရတာေတြနဲ႔ ရင္ႏွီးကၽြမ္း၀င္ႏိုင္ေအာင္ ေလ့က်င့္ရပါမယ္။ ေမးခြန္းေတြ ထုတ္ေနရင္ ကိုယ္က အျဖစ္အပ်က္ထဲ ၀င္ပါမိသြားပါတယ္။ ၿငိသြားပါတယ္။ ဒါက ကၽြန္ေတာ္ ေပးခ်င္တဲ့ အၾကံ တစ္ခု . . .။

(ဆက္ရန္ . . . . .)

:)

ရွင္အာစာရ

-----

Godwin Samararatne ရဲ့ "The GENTLE WAY of Buddhist Meditation"ကို

နားလည္သလို ဘာသာျပန္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

Ref:

"The GENTLE WAY of Buddhist Meditation", Godwin Samararatne

A re-presentation of Godwin's Retrat Talks in Hong Kong, Jeanne Mynott, 1997

Revised Edition, Jeanne Mynett, 2005

Inward Path Publisher, Penang, Malaysia, 2007

for Free Distribution Only and NOT for sale