သိမ္ေမြ႔ေသာလမ္း (၅)

(. . . . . မွ အဆက္)

မႏွစ္သက္ဖြယ္ အေတြ႔အၾကံဳမ်ား

မလိုလား မႏွစ္သက္စရာ အေတြ႔အၾကံဳေတြကို သတိနဲ႔ ေလ့လာ စူးစမ္းတတ္ေအာင္ ေလ့က်င့္တာဟာလည္း အေရးႀကီးတဲ့ သတိပ႒ာန္အလုပ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒၶစာေပထဲက ေတာ္ေတာ္လွတဲ့ ဥပမာေလး တစ္ခုကို သေဘာက်မိပါတယ္။ အသိသတိကို ခြဲစိတ္ကု ဆရာ၀န္နဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ထားပါတယ္။ ခြဲစိတ္ကု ဆရာ၀န္ဟာ အနာက ဘယ္မွာရွိတယ္၊ ဒဏ္ရာက ဘယ္မွာရွိတယ္၊ ဘယ္ေနရာမွာ ခြဲစိတ္ရမယ္ ဆိုတာကို စူးစမ္းရွာေဖြရပါတယ္။ ခြဲစိတ္ရမယ့္ ေနရာကို သိဖို႔ စစ္ေဆးရပါတယ္။ ျပႆနာကို စံုစမ္းၿပီးတဲ့ အခါမွာ ခြဲစိတ္ဓားနဲ႔ ခြဲစိတ္ရပါတယ္။ အနာက်က္ေအာင္ ကုသရပါတယ္။ ဒီ ဥပမာလိုပါပဲ။ ျပႆနာကို သတိနဲ႔ ရွာေဖြရပါတယ္။ စံုစမ္း စစ္ေဆးရပါတယ္။ စစ္ေၾကာၿပီး ျပႆနာကို ေဖာ္ထုတ္ရပါတယ္။ ေတြ႔ရွိတဲ့ ျပႆနာကို ပညာနဲ႔ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းရပါတယ္။

စိတ္ဆိုးေဒါသ၊ စိုးရိမ္ေသာက၊ ေၾကာက္လန္႔မႈ၊ ၀မ္းနည္းမႈ၊ အျပစ္မကင္းမႈ စတာေတြဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ၾကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ ေနစဥ္ဘ၀ ျပႆနာေတြပါပဲ။ ဒါေတြ အားလံုးဟာ ကၽြန္ေတာ္အတြက္ ဆင္းရဲဒုကၡေတြ ဖန္တီးပါတယ္။ ခြဲစိတ္ကု ဆရာ၀န္ စူးစမ္းသလို ဒီျပႆနာေတြကို စူးစမ္းႏိုင္ပါတယ္။ ျပႆနာေတြကို ရွာေဖြႏိုင္ပါတယ္။ ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ပါတယ္။ စစ္ေၾကာႏိုင္ပါတယ္။ စမ္းသပ္မႈေတြ ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ျပႆနာေတြကို စူးစမ္းစစ္ေဆးလိုက္တဲ့ အခါမွာ ျပႆနာကို ကိုယ့္ဟာကိုယ္ ဖန္တီးထားတယ္ဆိုတာ သေဘာေပါက္လာပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီလို သေဘာေပါက္ၿပီဆိုရင္ ပညာကို အသံုးျပဳၿပီး ျပႆနာကေန လြတ္ေျမာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ့္စိတ္ထဲ ကိုယ့္ခႏၶာထဲမွာ ဘာျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာ နားလည္သိျမင္ဖို႔ ပညာကို အသံုးခ်ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို နားလည္ျခင္းအားျဖင့္ အေျပာင္းအလဲ တစ္ခုကို ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ျပႆနာေတြကို ဆက္လက္ၿပီး ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းႏိုင္ပါတယ္။ ဆက္လက္ၿပီး စူးစမ္းႏိုင္ပါတယ္။ ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ပါတယ္။ မလိုလား မႏွစ္သက္စရာ အေတြ႔အၾကံဳ ကိုယ္တိုင္က ကမၼ႒ာန္းအာ႐ံု ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဘာ၀နာ ကမၼ႒ာန္း အလုပ္မွာ အျမဲတမ္း ႏွစ္သက္စရာေတြ ေကာင္းတာေတြခ်ည္းပဲ ေတြ႔ၾကံဳရတာ မဟုတ္ဘူးလို႔ နားလည္ထားပါ။ မႏွစ္သက္စရာ အေတြ႔အၾကံဳေတြကို ကိုယ္နဲ႔ထပ္တူ မျပဳဘူးဆိုရင္ အေတြ႔အၾကံဳေၾကာင့္ ဘာျပႆနာမွ ျဖစ္မလာပါဘူး။ မႏွစ္သက္စရာ အေတြ႔အၾကံဳေတြကို ဘယ္လိုကိုင္တြယ္ရမယ္၊ ကိုယ္ဆင္းရဲျခင္း စိတ္ဆင္းရဲျခင္းေတြကို ဘယ္လိုျပဳမူရမယ္ ဆိုတာကေတာ့ တကယ့္ စိန္ေခၚမႈပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏွစ္သက္စရာ အေတြ႔အၾကံဳေကာင္းေတြကို လြယ္လြယ္ကူကူ ရင္ဆိုင္လိုက္တာထက္ အမ်ားႀကီး ပိုၿပီးေတာ့ အေရးႀကီးပါတယ္။

စိတ္လႈပ္ရွားမႈ စိတ္ခံစားမႈအေၾကာင္း သီးသန္႔ ေဟာေျပာပါဦးမယ္။ အဲဒီ အခါက်ရင္ ဒီႏိုင္ငံ ဒီယဥ္ေက်းမႈမွာ ၾကံဳရတဲ့ စိတ္ခံစားမႈအေၾကာင္း ထည့္သြင္းေကာင္း ထည့္သြင္းႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ဘယ္လို စိတ္ခံစားမႈေတြက ခင္ဗ်ားတို႔ကို ဒုကၡေပးသလဲ။ ဘယ္လို စိတ္ခံစားမႈေတြက ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ့ ဆင္းရဲဒုကၡကို ဖန္းတီးသလဲ။ ဘာ၀နာ ကမၼ႒ာန္းကို အသံုးျပဳၿပီးေတာ့ စိတ္ခံစားမႈေတြကို ကိုင္တြယ္ဖို႔ နည္းလမ္းေတြကို ေျပာပါမယ္။ လက္နက္ကိရိယာ တန္ဆာပလာေတြ ေပးပါမယ္။ လက္ေတြ႔အက်င့္ေတြ ေျပာပါမယ္။

အခုေတာ့ ဒီမွာပဲ ရပ္လိုက္ရပါေတာ့မယ္။ သိမွတ္မႈ သတိရဲ့ အေရးပါမႈကို နည္းနည္းပါးပါး . . . တို႔ထိ ေပးလိုက္ပါၿပီ။ မေန႔ကလို ေမးခြန္းေတြ ၾကားခ်င္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေန႔စဥ္ဘ၀နဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ လက္ေတြ႕က်တဲ့ ေမးခြန္းေတြ လိုခ်င္ပါတယ္။

အေမးအေျဖ

ေယာဂီ။  ။ စိတ္ဆိုးေဒါသလိုမ်ိဳး စိတ္ခံစားမႈ တစ္ခုခု ျဖစ္ေပၚလာတာကို သတိထားမိလိုက္တဲ့ အခါမွာ စိတ္ခံစားမႈ ေဒါသကို ဘယ္သူက ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာတာလဲ။

ဆရာႀကီး။  ။ အသိသတိရဲ့ အရည္အေသြးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဒါဟာ ေတာ္ေတာ္လွတဲ့ အခ်က္ပဲ။ ငါ ေဒါသျဖစ္ေနတယ္၊ ငါ ေၾကာက္လန္႔ေနတယ္၊ ငါ မေၾကာက္ေတာ့ဘူးလို႔ သိတာဟာ အရည္အခ်င္း ျပည့္၀တဲ့ ဒီအသိနဲ႔ သိတာပါ။ ဒါဟာ ေစာေစာက ကၽြန္ေတာ္ ညႊန္ျပခ်င္တဲ့ အခ်က္ပါပဲ။ အသိသတိတာ မရွိရင္ ကိုယ့္စိတ္ထဲမွာ ဘာျဖစ္ေနတယ္ ဆိုတာကို မသိႏိုင္ပါဘူး။ သိမွတ္ႏိုင္ျခင္းအားျဖင့္ နားလည္ႏိုင္ပါတယ္။ ပညာကို ဖြံ႔ၿဖိဳးေစႏိုင္ပါတယ္။ စိတ္ထဲမွာ ျဖစ္ေပၚေနတာကို လႊမ္းမိုးႏိုင္စြမ္း ျမင့္လာေအာင္ လုပ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။

ခင္ဗ်ား လိုခ်င္တဲ့ အေျဖက . . . ေဒါသကို ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာတာ ဘယ္သူလဲ။ ဒါကို အေရးတႀကီး ေလ့လာစူးစမ္းရပါမယ္။ ဒီလို စူးစမ္းမႈဟာ စြမ္းရည္ျမင့္မားတဲ့ နည္းနာနိႆယ ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္ဆိုးတဲ့အခါ၊ ေၾကာက္လန္႔တဲ့အခါ၊ သံသယေတြ ျဖစ္ေနတဲ့ အခါမွာ ေမးခြန္းထုတ္လိုက္ပါ။ ဒါကို ဘယ္သူ ေတြ႔ၾကံဳခံစားေနရတာလဲလို႔ ေမးခြန္းထုတ္လိုက္ပါ။ တကယ့္ကို ေလးေလးနက္နက္ စူးစမ္းလိုက္တဲ့အခါမွာ ေတြ႔ၾကံဳခံစားမႈကလြဲလို႔ ပုဂၢိဳလ္သတၱ၀ါ တစ္စံုတစ္ရာ မရွိဘူးလို႔ နားလည္လာပါလိမ့္မယ္။ ဒီလို စိတ္ခံစားမႈေတြဟာ အေၾကာင္းအျခင္းရာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာၿပီး ပက္သုဥ္းသြားတယ္လို႔ နားလည္လာပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ ပိုင္ဆိုင္တယ္ဆိုတဲ့ အသိ ရွိေနပါတယ္။ ဒါဟာ ငါ့ရဲ့ေဒါသ၊ ဒါဟာ ငါ့ရဲ့ အေၾကာက္တရား၊ ဒါဟာ ငါ့ရဲ့ ေပ်ာ္ရႊင္မႈ၊ ဒါဟာ ငါ့ရဲ့ ၀မ္းနည္းမႈဆိုတဲ့ အသိ ရွိေနပါတယ္။ ခံစားသူ ဘယ္သူလဲလို႔ ေမးခြန္းထုတ္လိုက္ျခင္းက စိတ္ခံစားမႈကို ပိုင္ဆိုင္သူ မရွိဘူး၊ ျဖစ္ေပၚလာၿပီး ပ်က္သုဥ္းသြားတဲ့ သခၤါရတရားေတြသာ ျဖစ္တယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ နားလည္ႏိုင္ေအာင္ ပံ့ပိုးေပးပါတယ္။

ေယာဂီ။  ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ့ သားသမီးေတြ မွားယြင္းမႈ တစ္ခုခု လုပ္ေနတာ ေတြ႔ရရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ စိတ္ဆိုးပါတယ္။ သူတစ္ပါး သားသမီးေတြ အမွားလုပ္ေနတာ ေတြ႔ရရင္ေတာ့ စိတ္မဆိုးၾကပါဘူး။ ဇနီးမယား လင္ေယာက္်ားေတြနဲ႔ ပတ္သက္ရင္လည္း ထိုနည္းတူပါပဲ။ အမွားလုပ္ေနတာ ေတြ႔ရရင္ ဘယ္သူပဲ အမွားလုပ္လုပ္ စိတ္ဆိုးေဒါသ ျဖစ္သင့္တယ္လို႔ ေျပာရင္ မွန္မလား။ ဒါမွမဟုတ္ အမွားလုပ္ေနတာ ေတြ႔ရရင္ ဘယ္လို သေဘာထားသင့္ပါသလဲ။

ဆရာႀကီး။  ။ သိပ္ေကာင္းတဲ့ ေမးခြန္းပဲ။ ကိုယ့္သားသမီး ဘယ္လိုဘယ္ပံု ျပဳမူမွပဲ စိတ္ဆိုးရမယ္၊ ကိုယ့္ဇနီးမယား ဘယ္လိုဘယ္ပံု ျပဳမူမွပဲစိတ္ဆိုးရမယ္လို႔ နားလည္ထားတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတစ္ပါးရဲ့ သားသမီးေတြကေတာ့ သူတို႔စိတ္ႀကိဳက္ ျပဳမူႏိုင္တယ္လို႔ နားလည္ထားတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ အလြန္အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္ကို နားလည္ထားၿပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ နားလည္မႈကို ေစာေစာက ကၽြန္ေတာ္ေျပာၿပီးသားပါ။ ကိုယ္နဲ႔ ဆက္စပ္ပတ္သက္တယ္၊ ကိုယ္ပိုင္ဆိုင္တယ္လို႔ ထင္ထားသူေတြဟာ တစ္မ်ိဳးတစ္ဖံု ျပဳမူသင့္တယ္၊ တစ္ျခားလူေတြကေတာ့ သူတို႔ သေဘာက်တဲ့ တစ္ျခားနည္းလမ္းနဲ႔ ျပဳမူႏိုင္တယ္လို႔ နားလည္ထားတာပါ။ ဒါကို ခ်ဲ႕ၿပီး ေျပာလို႔ ရပါေသးတယ္။ ကိုယ့္သား ဖ်ားနာတဲ့အခါ စိတ္မေကာင္း ျဖစ္ရတယ္။ ကိုယ့္အိမ္နီးနားခ်င္းရဲ့သား ဖ်ားနာတဲ့ အခါမွာေတာ့ ဘာမွ ျပႆနာ မရွိဘူး။ ကိုယ့္အေမ ေသဆံုးရင္ ၀မ္းနည္းပက္လက္ ျဖစ္ရတယ္။ ကိုယ့္သူငယ္ခ်င္းရဲ့ အေမ ေသဆံုးရင္ေတာ့ ဘာမွ ျပႆနာ မရွိဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဘယ္ေလာက္ ရယ္စရာ ေကာင္းလိုက္သလဲ။

စူးစမ္းၾကည့္ပါ။ ဘာေၾကာင့္ ဒီလို ျဖစ္ရသလဲဆိုတာကို စစ္ေဆးၾကည့္ပါ။ ကိုယ္ပိုင္အျဖစ္ လက္ခံယူဆထားမိတယ္ ဆိုတာကို သေဘာေပါက္လာပါလိမ့္မယ္။ ဒါ ငါ့ဟာ။ ဒါကို ငါ ပိုင္တယ္။ ငါ ပိုင္ဆိုင္တာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ ေကာင္းတာေတြပဲ ျဖစ္ရမယ္။ ငါနဲ႔ မဆိုင္တာေတြေတာ့ ျဖစ္ခ်င္ရာျဖစ္။ ျပႆနာ မရွိဘူး။ ဒီလို လက္ခံယူဆထားပါတယ္။ စစ္မွန္တဲ့အက်င့္ ေလးနက္တဲ့အက်င့္ အေနနဲ႔ အရာရာကို ငါပိုင္တယ္လို႔ သေဘာမထားဘဲ ႐ႈျမင္ႏိုင္ပါသလား။ ဘယ္ကပဲ ျဖစ္ေပၚလာသည္ျဖစ္ေစ ျဖစ္ေပၚလာသမွ် ဆင္းရဲဒုကၡကို ရင္ဆိုင္ႏိုင္ပါသလား။ ကိုယ့္သားနဲ႔ ပတ္သက္ေနတာ ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္။ ကိုယ့္အိမ္နီးနားခ်င္းရဲ့ သားနဲ႔ ပတ္သက္ေနတာ ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္။ လူတိုင္းနဲ႔ ဆက္စပ္ပတ္သက္ ေနႏိုင္ပါတယ္။ ဒါဟာ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာ သေဘာထား အစစ္အမွန္ပါ။

ခ်စ္ျခင္းေမတၱာအေၾကာင္း ေနာက္မွ ေျပာပါဦးမယ္။ အဲဒီေန႔က်ရင္ ေမတၱာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စာအုပ္ေကာင္းတစ္အုပ္လည္း ေ၀ငွပါဦးမယ္။ သားအေပၚ ထားရွိတဲ့ မိခင္ရဲ့ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာမ်ိဳး ေမြးျမဴျခင္းဟာ အေကာင္းဆံုး အျမင့္ျမတ္ဆံုး ေမတၱာပြားနည္း ျဖစ္တယ္လို႔ အဲဒီ စာအုပ္ထဲမွာ ဆိုထားပါတယ္။ လူတိုင္းလူတိုင္းကို ဒီနည္းနဲ႔ ေမတၱာထားႏိုင္ရင္ မေကာင္းေပဘူးလား။ မလွေပဘူးလား။ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လွလွပပေလး ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အေႏွာင္အတြယ္ ကင္းမဲ့တဲ့ က႐ုဏာ၊ နယ္ပယ္သတ္မွတ္မႈ မရွိတဲ့ က႐ုဏာ၊ ခြဲျခားကန္႔သတ္ မထားတဲ့ က႐ုဏာ။

ဒီအေလ့အက်င့္ကို ျဖည္းျဖည္းခ်င္းနဲ႔ တစ္ဆင့္ခ်င္းနဲ႔ သိမ္သိမ္ေမြ႔ေမြ႕နဲ႔ ထူေထာင္ရပါမယ္။ ႏွလံုးသား အရည္အေသြးေတြကို ျမႇင့္တင္ၿပီးေတာ့ ထူေထာင္ရပါမယ္။ ကၽြန္ေတာ္ အလြန္ အေလးထားတဲ့ ေမတၱာတရားအေၾကာင္း ေျပာတဲ့အခါက်ရင္ ဒါကို အက်ယ္တ၀င့္ ေျပာပါဦးမယ္။ ေစာေစာက ကၽြန္ေတာ္ ေျပာခဲ့တဲ့ အတိုင္းပါပဲ။ ဒီေန႔ေခတ္ လူသားေတြမွာ ႏွလံုးသား အရည္အေသြးေတြ ေလ်ာ့က်ေနပါတယ္။ ဒါကို သိထားဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ကိုယ့္အတြက္ေရာ သူတစ္ပါးအတြက္ပါ ႏွလံုးသားေတြ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ရွိေနဖို႔ လိုပါတယ္။

(ဆက္ရန္ . . . . .)

:)

ရွင္အာစာရ

-----

Godwin Samararatne ရဲ့ "The GENTLE WAY of Buddhist Meditation"ကို

နားလည္သလို ဘာသာျပန္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

Ref:

"The GENTLE WAY of Buddhist Meditation", Godwin Samararatne

A re-presentation of Godwin's Retrat Talks in Hong Kong, Jeanne Mynott, 1997

Revised Edition, Jeanne Mynett, 2005

Inward Path Publisher, Penang, Malaysia, 2007

for Free Distribution Only and NOT for sale