သိမ္ေမြ႔ေသာလမ္း (၂၉)

. . . . .မွ အဆက္

(အေတြ႔အၾကံဳကို မွ်ေ၀ျခင္း အဆက္)

ရွင္းလင္းျပတ္သားမႈ

ေယာဂီ။  ။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက အရာ၀တၳဳေတြကို စူးစိုက္ၾကည့္ႏိုင္ေအာင္၊ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျမင္ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္ေလာက္ႀကိဳးစားႀကိဳးစား အရာရာတိုင္းက မထူးျခားပါဘူး။ ပံုမွန္အတိုင္ပါဘဲ။ ပိုၿပီး ျပတ္သားမလာပါဘူး။ ပိုၿပီး ရွင္းလင္းမလာပါဘူး။

ဆရာႀကီး။  ။ ဒါဆို . . . မနက္ျဖန္ တစ္ခါထပ္ၿပီး ႀကိဳးစာၾကည့္ပါ။ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျမင္ေအာင္ၾကည့္တာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ကၽြန္ေတာ့္စိတ္ထဲ ရွိတာကို ေျပာပါမယ္။ သစ္ပင္တစ္ပင္ကို ၾကည့္တယ္ ဆိုပါစို႔။ အဲဒီ သစ္ပင္ကို ၾကည့္ေနတဲ့ အခိုက္မွာ အျပည့္အ၀ အာ႐ံုစူးစိုက္ၿပီး ၾကည့္ႏိုင္ပါရဲ့လား။ ပထမဆံုး ေတြ႔ဖူးတဲ့ သစ္ပင္ကို ၾကည့္သလို စိတ္၀င္တစား ၾကည့္ႏိုင္ပါသလား။ ဒီလိုၾကည့္ရတာ စိတ္၀င္စားစရာပါ။

အရာရာကို ၾကည့္တဲ့အခါမွာ အေတြးနည္းနည္းနဲ႔ တစ္နည္းအားျဖင့္ အေတြး လံုး၀ မပါဘဲနဲ႔ ၾကည့္လို႔ ရပါတယ္။ ႀကိဳတင္ သိမွတ္ထားတဲ့ အမွတ္သညာနဲ႔ ၾကည့္တယ္ဆိုရင္ ဘာကိုမွ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မျမင္ႏိုင္ပါဘူး။ အာ႐ံုခံစားမႈကို လႈံ႔ေဆာ္ေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အျမင္အာ႐ံု၊ အၾကားအာ႐ံု၊ အာ႐ံုခံစားမႈေတြ ႏိုးၾကားလာေအာင္ အားစိုက္ၿပီး မေလ့က်င့္ဖူးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ တစ္ခါတစ္ခါ စိတ္၀င္တစားနဲ႔ အားစိုက္ထုတ္ေပးရပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခုက . . . အနံ႔အာ႐ံုခံတာကိုလည္း အေရးမစိုက္ၾကဘူး ထင္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ မနက္ျဖန္က်ရင္ အာ႐ံုခံစားမႈေတြ ႏိုးၾကားလာေအာင္ အားထုတ္ၾကည့္ၾကမယ္။ ျပတ္ျပတ္သားသား ျမင္ႏိုင္ေအာင္၊ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ၾကားႏိုင္ေအာင္၊ ထိထိမိမိ အနံ႔ခံႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကမယ္။ ဒီေနရာမွာ အျဖဴေရာင္ ပန္းပြင့္ေတြ ရွိပါတယ္။ အနံ႔က ေတာ္ေတာ္ေလး ေမႊးပါတယ္။ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း အားစိုက္ထုတ္ၾကည့္ၾကမယ္။ ေလ့လာစမ္းသပ္ၾကမယ္။ ဒီနည္းနဲ႔ အာ႐ံုကို သိႏိုင္စြမ္း ျမင့္မားေအာင္လုပ္ရင္း အာ႐ုံနဲ႔ ေပ်ာ္ၾကမယ္။ ျမတ္စြာဘုရား ႐ုပ္ပြားေတာ္နဲ႔ စမ္းသပ္ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။ ႐ုပ္ပြားေတာ္ကို လံုးလံုးလ်ားလ်ား အာ႐ံုစိုက္ၿပီး ၾကည့္႐ံုေလး ၾကည့္ေနလိုက္ပါ။ အေတြး နည္းနည္းနဲ႔ ဒါမွမဟုတ္ အေတြး လံုး၀ မပါဘဲနဲ႔ ၾကည့္ေနလိုက္ပါ။

ေယာဂအေၾကာင္း ေဆြးေႏြးခန္း

ေနာက္တစ္ခုက ေယာဂ ေလ့က်င့္ခ်ိန္။ ေယာဂေလ့က်င့္ခ်ိန္မွာ အေတြ႔အၾကံဳ ရခဲ့ၾကမွာ ေသခ်ာပါတယ္။

ေယာဂီ။  ။ အျပင္မွာ သဘာ၀က်က် ေယာဂ ေလ့က်င့္တာ ဒါ ပထမဆံုးပါပဲ။ ေယာဂ ေလ့က်င့္ခ်ိန္မွာ ခႏၶာကိုယ္ကို စိတ္စူးစိုက္မိဖို႔ ႀကိဳးစားတာလည္း ဒါ ပထမဆံုးပါပဲ။ တကယ့္ကို ၿငိမ္းခ်မ္းၿပီး ေအးေဆးတည္ၿငိမ္ေနတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။

ဆရာႀကီး။  ။ ေယာဂခ်ိန္မွာ ဘာေတြ ျဖစ္ခဲ့တယ္ဆိုတာ မွ်ေ၀ခ်င္တဲ့သူ ရွိပါေသးလား။ ကိုယ္ဟန္ အေနအထားေတြ အခက္အခဲ ရွိပါသလား။

ေယာဂီ။  ။ ပတ္၀န္းက်င္ကို သေဘာက်တဲ့အတြက္ အခက္အခဲကို ေမ့ေနခဲ့ပါတယ္။ ခက္ေတာ့ ခက္ပံုေပၚပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္က ဒါကို သေဘာက်တဲ့အတြက္ ခက္သလား မခက္ဘူးလား မဆံုးျဖတ္ေတာ့ပါဘူး။

ဆရာႀကီး။  ။ ခင္ဗ်ားက သေဘာက်လို႔ေပါ့။ စိတ္၀င္စားစရာပါပဲ။ တစ္ခုခုကို သေဘာက်ရင္ လြယ္သလား ခက္သလား ၾကည့္မေနေတာ့ပါဘူး။ ခႏၶာကိုယ္ နာက်င္တာ ခံစားခဲ့ရပါသလား။

ေယာဂီ။  ။ ခံစားခဲ့ရပါတယ္။

ဆရာႀကီး။  ။ ေယာဂ . . . အလုပ္ျဖစ္ေနတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာေပါ့။ ခႏၶာကိုယ္ ရွိတယ္။ ခႏၶာကိုယ္ နာက်င္တတ္တယ္ဆိုတဲ့ သေဘာကို ျပသလိုက္တာပါ။ အရင္က ေလ့က်င့္ခန္းေတြ လံုေလာက္ေအာင္ မလုပ္ခဲ့ဖူးေသးတဲ့အတြက္ ဆက္ၿပီးေတာ့ ေယာဂ က်င့္သင့္တယ္လို႔လည္း ဆိုလိုပါတယ္။ ေယာဂ အေတြ႔အၾကံဳ မွ်ေ၀ခ်င္တဲ့သူ ရွိပါေသးလား။

ေယာဂီ။  ။ ကိုယ္ဟန္အေနအထား ေျပာင္းတာေတြ ျမန္လြန္းေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေလ့က်င့္ရာမွာ အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္တယ္လို႔ ထင္မိပါတယ္။

ဆရာႀကီး။  ။ ေယာဂဆရာက ဒါကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားသင့္တယ္ ထင္ပါတယ္။ ဒီလို အလားတူ ၾကံဳရတဲ့သူ ရွိပါေသးလား။

ေယာဂီ။  ။ ေယာဂကို ခဏပဲ က်င့္ရပါေသးတယ္။ ေယာဂက်င့္တဲ့ အခါမွာ ကိုယ္ဟန္ အေနအထားေတြ အမ်ားႀကီး လုပ္ရပါတယ္။ တစ္တည္းကို ခဏခဏ ျပန္လုပ္ရတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါဟာ ေယာဂရဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ပါ။ ကိုယ္ဟန္ အေနအထားေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတဲ့အတြက္ ေျပာင္းေျပာင္းေပးေနရပါတယ္။

ဆရာႀကီး။  ။ ေယာဂ ေလ့က်င့္ေနတုန္းမွာ ဘယ္လို ခံစားရသလဲ။

ေယာဂီ။  ။ ေယာဂကို အရမ္းသေဘာက်ပါတယ္။ ဆရာက ဗုဒၶဘာသာ၊ ေယာဂနဲ႔ ဘာ၀နာတို႔ကို ဆက္စပ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ေယာဂေလ့က်င့္ၿပီးတဲ့ အခါမွာ တရားထိုင္ရတာ ပိုၿပီးေတာ့ သက္ေတာင့္သက္သာ ရွိလာတယ္လို႔ ခံစားမိပါတယ္။ သတိလည္း ပိုၿပီးေတာ့ အားေကာင္းလာပါတယ္။ ေယာဂက ေရွ႕ေျပးျဖစ္ၿပီး ဘာ၀နာက ပဓာန ျဖစ္ပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္နဲ႔ ဘာ၀နာအေပၚမွာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြအျပင္ . . . ေယာဂက က်န္းမာေစပါတယ္။ က်န္းမာျခင္းဟာ

ဆရာႀကီး။  ။ ေယာဂဟာ ဘာ၀နာ ျဖစ္ႏိင္ပါတယ္။ ေယာဂဆိုတဲ့ စကားလံုးဟာ ေပါင္းစည္းျခင္းလို႔ အဓိပၸာယ္ ရပါတယ္။ ႐ုပ္နဲ႔နာမ္ ေပါင္းစည္းေပးတာပါ။ ဟန္ခ်က္ညီညီး ေပါင္းစပ္ေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဘာ၀နာႏွင့္ တိတ္ဆိတ္မႈ

ဆရာႀကီး။  ။ အခု တိတ္ဆိတ္မႈအေၾကာင္း . . .။ တိတ္ဆိတ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘယ္လိုလုပ္သလဲ။ အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္သလား။ အဆင္ေျပရဲ့လား။ တိတ္ဆိတ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေတြးမိတာ ရွိသလား။ တိတ္ဆိတ္မႈ အေတြ႔အၾကံဳ ဘယ္လိုလဲ။

ေယာဂီ။  ။ ခက္ခဲပါတယ္။

ဆရာႀကီး။  ။ ခက္ခဲတယ္ဆိုတာ . . . ကၽြန္ေတာ္တို႔က စကားေျပာရတာ အက်င့္ပါေနၿပီဆိုတာကို ျပသေနပါတယ္။ စြဲျမဲေနတဲ့ အက်င့္ကို ျဖတ္ရတာ ခက္ခဲမွန္း ခင္ဗ်ားတို႔ သိရပါၿပီ။ တစ္ခ်ိဳ႕ေယာဂီေတြက ေျပာၾကပါတယ္။ တစ္ျခားသူေတြကို စကား မေျပာေတာ့တာနဲ႔ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ေျပာေတာ့တာပဲတဲ့။ တစ္ေယာက္က ေျပာေသးတယ္။ တစ္ျခားသူေတြက တိတ္ဆိတ္ေနေတာ့ တြန္းအားေပးေနသလို ခံစားရပါတယ္တဲ့။ ခက္ခဲေပမယ့္ ဒီလို အေျခအေနကို ေလ့လာစမ္းသပ္မႈ ျပဳသင့္တယ္လို႔ ထင္မိပါတယ္။ တိဆိတ္ေနျခင္းအားျဖင့္ ကင္းလႊတ္မႈ ဘယ္လို ျဖစ္ေပၚလာတယ္ဆိုတာကို သိႏိုင္ရင္ အေကာင္းဆံုးပါ။

စကားေျပာဆိုမႈနဲ႔ ပတ္သက္တာ တစ္ခုက . . . အေျပာအဆိုဟာ ျဖစ္ေပၚလာမွာေတြကို မျဖစ္ေပၚေအာင္ တားျမစ္တတ္ပါတယ္။ ဖယ္ထုတ္ပစ္ပါတယ္။ ခုခံ ဆန္႔က်င္ပါတယ္။ ထိန္းခ်ဳပ္ပါတယ္။ တင္းၾကပ္တဲ့ ၀စီပိတ္ တရားစခန္းပြဲေတြမွာ ေယာဂီတစ္ခ်ိဳ႕က ေျပာၾကပါတယ္။ တိတ္ဆိတ္ေနျခင္းအားျဖင့္ ေမ့ေနတဲ့ ငယ္ဘ၀ အမွတ္သညာေတြ ႐ုတ္တရက္ ျပန္ေပၚလာတယ္လို႔ ေျပာၾကပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ခါမွာ ဒီလို ျပန္ေပၚလာတဲ့ အမွတ္သညာေတြဟာ ကိုယ့္ရဲ့ အျပဳအမူကို နားလည္ႏိုင္ဖို႔ ႀကီးႀကီးမားမား ေထာက္ကူေပးႏိုင္ပါတယ္။

နမူနာ အေနနဲ႔ . . . အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ ၾကံဳခဲ့ရတဲ့ အေတြ႔အၾကံဳကို မွ်ေ၀ခ်င္ပါတယ္။ အဲဒီ အမ်ိဳးသမီးဟာ ၀စီပိတ္ ဆယ္ရက္စခန္းပြဲမွာ အားထုတ္ေနရင္း ခုနစ္ႏွစ္သမီးတုန္းက အျဖစ္အပ်က္ကို သတိရမိလိုက္ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက အေမွာင္ခန္းထဲမွာ သူ႔ကိုယ္သူ ေသနပ္နဲ႔ ပစ္သတ္ဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ အေတြ႔အၾကံဳကို လံုးလံုးလ်ားလ်ား ေမ့ေနခဲ့ပါတယ္။ မႏွစ္သက္စရာ အေတြ႔အၾကံဳမို႔ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ သူဟာ အသက္ႀကီးတဲ့အထိ အေမွာင္ကို ေၾကာက္ရြံ႕ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ငယ္ဘ၀ကို ျပန္သတိရလိုက္တာက သူ႔အတြက္ အေထာက္အကူ ျဖစ္သြားတာေပါ့။ ေနာက္တစ္ခုက အဲဒီ အမ်ိဳးသမီးဟာ သူ႔ကိုယ္သူ ဖ်က္ဆီးခ်င္စိတ္ ရွိပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္ ထိခိုက္ ပ်က္စီးေအာင္ စြန္႔စားခ်င္တာတာေပါ့။ ေနာက္ေတာ့ . . . သူနဲ႔ကၽြန္ေတာ္ ေဆြးေႏြးလိုက္ေတာ့ . . . သူ႔ကိုယ္သူ လုပ္ၾကံဖ်က္ဆီးခ်င္တဲ့ သဘာ၀ဟာ နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ကိုယ္ထင္ျပေနတာကို နားလည္လိုက္ရပါတယ္။

စကားေျပာျခင္း၊ တိတ္ဆိတ္ျခင္းတို႔နဲ႔ ပတ္သက္တာ ေနာက္တစ္ခုက . . . ကၽြန္ေတာ္တို႔ စကားေျပာတဲ့ အခါမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဟာ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ထင္တစ္လံုး ရွိေနတတ္ပါတယ္။ တိတ္ဆိတ္ေနတဲ့ အခါမွာေတာ့ ကိုယ္ကိုယ္ကိုယ္ ဘာမွ မဟုတ္သလို႔ ခံစားရပါတယ္။ ဒီလို ခံစားရတာ မသက္သာလွပါဘူး။

တိတ္ဆိတ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေရးႀကီးတာ ေနာက္တစ္ခုက . . . အခ်ိန္ အေတာ္ၾကာတဲ့အထိ ကိုယ္တစ္ေယာက္တည္း ကိုယ့္စိတ္နဲ႔ ကိုယ့္ကိုယ္ ရွိေနႏိုင္ေအာင္ ေထာက္ပံ့ ေပးပါတာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ တိတ္ဆိတ္ျခင္းမွာ အေရးႀကီးတာေတြ စိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းတာေတြ ရွိေနပါတယ္။ ခက္ခဲတယ္ဆိုတာ ေသခ်ာပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ သေဘာတူပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တိတ္တိတ္ဆိတ္ဆိတ္ ေနရတာ ထိုက္တန္ပါတယ္။

တစ္ႏွစ္တာလံုး လံုးလံုးလ်ားလ်ား ႏႈတ္ဆိတ္ေနရတဲ့ တိဘက္ဗုဒၶဘာသာ တရားစခန္းက အျဖစ္အပ်က္တစ္ခု စိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းပါတယ္။ တစ္ႏွစ္ၾကာေတာ့ တပည့္က ဆရာ့ဆီ ျပန္သြားပါတယ္။ အဲဒီ တပည့္ဟာ “စားစရာ ထပ္ေပးအံုး”လုို႔ပဲ ေျပာတတ္ေတာ့တယ္။ သူဟာ တစ္ႏွစ္လံုး စားစရာ အေၾကာင္းပဲ စဥ္းစားေနတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

ဟုတ္ၿပီ . . . တိတ္ဆိတ္ျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေတြးစရားေတြပါ။ ကၽြန္ေတာ္ အၾကံေပးခ်င္ပါတယ္။ မနက္က်ရင္ စကားေျပာခ်ိန္ ရပါလိမ့္မယ္။ စကား ေျပာရတဲ့အခါ သတိနဲ႔ ေျပာၾကပါ။ ဒါကို သမၼာ၀ါစာလို႔ ေခၚပါတယ္။ တိတ္ဆိတ္မႈဟာ အေရးႀကီးပါတယ္။ သမၼာ၀ါစာဟာလည္း အေရးႀကီးပါတယ္။

ဘာ၀နာႏွင့္ သမၼာ၀ါစာ

အေျပာအဆိုကေန ေလ့လာသင္ယူႏိုင္တာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ သူတစ္ပါးနဲ႔ စကားေျပာတဲ့အခါ စကားေျပာေဖာ္ကို တကယ္ နားေထာင္မိရဲ့လား။ ရွင္ေအာင္ ေျပာႏိုင္ရဲ့လား။ ေျပာသူေရာ နားေထာင္သူပါ ႐ႈပ္ေထြးကုန္ေအာင္ ဆက္တိုက္ေျပာေနတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ ေျပာခ်င္တာကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ေျပာႏိုင္ရဲ့လား။ ေျပာတဲ့ အခါမွာ ဘယ္ေလာက္ထိ သတိထားႏိုင္သလဲ။ အေျပာအဆိုကေန ဒါေတြကို ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။

ေန႔စဥ္ဘ၀မွာ ဒါဟာ အႀကီးမားဆံုး ျပႆနာ တစ္ခုပါ။ အေျပာေၾကာင့္ ျပႆနာ တက္ရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဆက္ဆံေရး နယ္ပယ္မွာ ေျပာမွားဆိုမွားေၾကာင့္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ ထိခိုက္ရတတ္ပါတယ္။ တိတ္ဆိတ္မႈဟာ အေရးႀကီးပါတယ္။ တိတ္ဆိတ္မႈမွာ အေရးႀကီးတာေတြ ပါ၀င္ေနလို႔ပါ။ သမၼာ၀ါစာမွာလည္း အေရးႀကီးတဲ့ သေဘာတရားေတြ ပါေနတဲ့အတြက္ သမၼာ၀ါစာလည္း အေရးႀကီးတာပါပဲ။ သူတစ္ပါးကို ကယ္တင္ႏိုင္မယ့္ သိမ္ေမြ႔တဲ့ စကားေတြ၊ ၾကင္နာတဲ့ စကားေတြ၊ အကူအညီ ေပးႏိုင္တဲ့ စကားေတြ ေျပာဆိုဖို႔ ဘုရားရွင္ တိုက္တြန္းေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ဆန္႔က်င္ဘက္ အေနနဲ႔ . . . ကိုယ့္စကားေၾကာင့္ သူတစ္ပါး ထိုခိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ စကားလံုးေတြက ပိုၿပီးေတာ့ နာက်င္ေစပါတယ္။ စကားလံုးေၾကာင့္ ရလိုက္တဲ့ ဒဏ္ရာဟာ ခႏၶာကိုေပၚ က်ေရာက္တဲ့ ဒဏ္ရာထက္ ပိုဆိုးပါတယ္။

ေဆြးေႏြးခ်ိန္ ၿပီးဆံုးပါၿပီ။ မနက္ျဖန္အတြက္ နည္းနည္း ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ပင္ပန္းခဲ့လို႔ ေကာင္းေကာင္း မအိပ္ႏိုင္ခဲ့ၾကတာ အားလံုး သိပါတယ္။ ဒီေန႔ေတာ့ အနားယူခ်ိန္ေတြ အမ်ားႀကီး ရခဲ့ၾကပါတယ္။ ေကာင္းေကာင္း နားထားတာဆိုမို႔ ဒီေန႔ညေတာ ႏွစ္ႏွစ္ၿခိဳက္ၿခိဳက္ အိပ္ႏိုင္ၾကပါလိမ့္မယ္။

(ဆက္ရန္ . . . . .)

:)

ရွင္အာစာရ

-----

Godwin Samararatne ရဲ့ "The GENTLE WAY of Buddhist Meditation"ကို

နားလည္သလို ဘာသာျပန္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

Ref:

"The GENTLE WAY of Buddhist Meditation", Godwin Samararatne

A re-presentation of Godwin's Retrat Talks in Hong Kong, Jeanne Mynott, 1997

Revised Edition, Jeanne Mynett, 2005

Inward Path Publisher, Penang, Malaysia, 2007

for Free Distribution Only and NOT for sale