Tuesday, October 11, 2011

Abhidhamma Note - အဘိဓမၼာမွတ္စု

အဘိဓမၼ - အဘိဓမၼာ
စိတ္၊ ေစတသိက္၊ ႐ုပ္၊ နိဗၺာန္ ဟူေသာပရမတၱတရား ေလးပါးႏွင့္
ပညတ္အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ျပဆို။


အဘိဓမၼာ (၇)က်မ္း
၁။ ဓမၼသဂၤဏီ၊
၂။ ၀ိဘင္း၊
၃။ ဓာတုကထာ၊
၄။ ပုဂၢလပညတ္၊
၅။ ကထာ၀တၳဳ၊
၆။ ယမိုက္၊
၇။ ပ႒ာန္း။


၁။ ဓမၼသဂၤဏီ
အခန္း (၄)ခန္း ပါ၀င္။
စိတ္၊ ႐ုပ္၊ အက်ဥ္း၊ အဖြင့္
(၂၂) တိက္ - ပရမတၳတရားတို႔ကို သံုးစုသံုးစု ခြဲျခားေ၀ဖန္၊
ဒုက္ (၁၀၀) - ပရမတၳတရားတို႔ကို ႏွစ္စုႏွစ္စု ခြဲျခားေ၀ဖန္။


၂။ ၀ိဘင္း
(၁၈) ခန္းပါ၀င္။
ခႏၶာ၊ အာတန၊ ဓာတ္၊ သစၥာ၊ ဣေျႏၵ၊ ပစၥည္း၊ သတိပ႒ာန္၊ သမၼပၸဓာန္၊ ဣဒိပၸါဒ္၊ ေဗာဇၥၽင္၊ စ်ာန္၊ အပၸမညာ၊ မဂ္၊ သိကၡာပုဒ္၊ ပဋိသမၻိဒါ၊ ဉာဏ၊ ခုဒၵက၀တၳဳ၊ ဓမၼဟဒယ။
သုတၱန္နည္းဖြင့္ဆိုခ်က္၊ အဘိဓမၼာနည္းဖြင့္ဆိုခ်က္၊ အေမး-အေျဖ။


၃။ ဓာတုကထာ
ပရမတၳတရားတို႔ကို ခႏၶာ၊ အာယတန၊ ဓာတ္တို႔ျဖင့္ (၁၄)ခန္းခြဲ၍ ေ၀ဖန္။


၄။ ပုဂၢလပညတ္
အဂၤုတၱရနိကာယ္ႏွင့္ ဆင္တူ။
ပုဂၢိဳလ္အမ်ိဳးအစား၊ တရားအမ်ိဳးအစားတို႔ကို (၁၀)ခန္းခြဲ၍  ေ၀ဖန္ျပ။


၅။ ကထာ၀တၳဳ
အေသာကမင္းလက္ထက္၊ အရွင္မဟာေမာဂၢပုတၱတိႆ ေရး။
ပါဋလိပုတ္၊ ဘီစီ (၃)ရာစု၊ တတိယသံဂါယနာ၌ ပိဋကတ္စာရင္းသြင္း။
သက၀ါဒ (၅၀၀)၊ ပရ၀ါဒ (၅၀၀)။
အျငင္းအခံု (၂၁၆)ခ်က္၊ (၂၃)ခန္းပါ၀င္။


၆။ ယမိုက္
အေမး-အေျဖ အစံုအစံု။
(၁၀)ခန္းပါ၀င္။
မူလ၊ ခႏၶ၊ အာယတန၊ ဓာတ္၊ သစၥာ၊ သခၤါရ၊ အႏုသယ၊ စိတ္၊ ဓမၼ၊ ဣေျႏၵ။


၇။ ပ႒ာန္း
အေရးအႀကီးဆံုး၊ အေရအတြက္ အႀကီးဆံုး၊ အခက္ခဲ အနက္နဲဆံုး။
ဘုရားရွင္မွတစ္ပါး မည္သူမွ စီမံႏိုင္မည္ မဟုတ္။
ဘုရားရွင္ ပ႒ာန္းကို ဆင္ျခင္မွ ေရာင္ျခည္ေတာ္ထြက္ေၾကာင္း ဓမၼသဂၤဏီအ႒ကထာဆို။
ပ = မ်ားစြာေသာ၊ ႒ာန (႒ာန္း) = အေၾကာင္း။
(၂၄)ပစၥည္းကို တိက္၊ ဒုက္တို႔ျဖင့္ေ၀ဖန္ျပ။
သက္ရွိ၊ သက္မဲ့တို႔၏ က်ိဳးေၾကာင္းဆက္စပ္ပံုကို ေဖာ္ျပ။


အဘိဓမၼတၳသဂၤဟ - အဘိဓမၼာသၿဂႋဳဟ္က်မ္း
အဘိဓမၼာခုနစ္က်မ္း၏ အႏွစ္ခ်ဳပ္။
က်စ္လစ္သိပ္သည္း၍ စနစ္က်ေသာ အဘိဓမၼာက်မ္း။
သီဟုိဠ္ကၽြန္း အရွင္အႏု႐ုဒၶါမေထရ္ျမတ္ ေရးသားစီရင္။


:)
ရွင္အာစာရ
10Oct11
အဘိဓမၼ - အဘိဓမၼာ
စိတ္၊ ေစတသိက္၊ ႐ုပ္၊ နိဗၺာန္ ဟူေသာပရမတၱတရား ေလးပါးႏွင့္
ပညတ္အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ျပဆို။


အဘိဓမၼာ (၇)က်မ္း
၁။ ဓမၼသဂၤဏီ၊
၂။ ၀ိဘင္း၊
၃။ ဓာတုကထာ၊
၄။ ပုဂၢလပညတ္၊
၅။ ကထာ၀တၳဳ၊
၆။ ယမိုက္၊
၇။ ပ႒ာန္း။


၁။ ဓမၼသဂၤဏီ
အခန္း (၄)ခန္း ပါ၀င္။
စိတ္၊ ႐ုပ္၊ အက်ဥ္း၊ အဖြင့္
(၂၂) တိက္ - ပရမတၳတရားတို႔ကို သံုးစုသံုးစု ခြဲျခားေ၀ဖန္၊
ဒုက္ (၁၀၀) - ပရမတၳတရားတို႔ကို ႏွစ္စုႏွစ္စု ခြဲျခားေ၀ဖန္။


၂။ ၀ိဘင္း
(၁၈) ခန္းပါ၀င္။
ခႏၶာ၊ အာတန၊ ဓာတ္၊ သစၥာ၊ ဣေျႏၵ၊ ပစၥည္း၊ သတိပ႒ာန္၊ သမၼပၸဓာန္၊ ဣဒိပၸါဒ္၊ ေဗာဇၥၽင္၊ စ်ာန္၊ အပၸမညာ၊ မဂ္၊ သိကၡာပုဒ္၊ ပဋိသမၻိဒါ၊ ဉာဏ၊ ခုဒၵက၀တၳဳ၊ ဓမၼဟဒယ။
သုတၱန္နည္းဖြင့္ဆိုခ်က္၊ အဘိဓမၼာနည္းဖြင့္ဆိုခ်က္၊ အေမး-အေျဖ။


၃။ ဓာတုကထာ
ပရမတၳတရားတို႔ကို ခႏၶာ၊ အာယတန၊ ဓာတ္တို႔ျဖင့္ (၁၄)ခန္းခြဲ၍ ေ၀ဖန္။


၄။ ပုဂၢလပညတ္
အဂၤုတၱရနိကာယ္ႏွင့္ ဆင္တူ။
ပုဂၢိဳလ္အမ်ိဳးအစား၊ တရားအမ်ိဳးအစားတို႔ကို (၁၀)ခန္းခြဲ၍  ေ၀ဖန္ျပ။


၅။ ကထာ၀တၳဳ
အေသာကမင္းလက္ထက္၊ အရွင္မဟာေမာဂၢပုတၱတိႆ ေရး။
ပါဋလိပုတ္၊ ဘီစီ (၃)ရာစု၊ တတိယသံဂါယနာ၌ ပိဋကတ္စာရင္းသြင္း။
သက၀ါဒ (၅၀၀)၊ ပရ၀ါဒ (၅၀၀)။
အျငင္းအခံု (၂၁၆)ခ်က္၊ (၂၃)ခန္းပါ၀င္။


၆။ ယမိုက္
အေမး-အေျဖ အစံုအစံု။
(၁၀)ခန္းပါ၀င္။
မူလ၊ ခႏၶ၊ အာယတန၊ ဓာတ္၊ သစၥာ၊ သခၤါရ၊ အႏုသယ၊ စိတ္၊ ဓမၼ၊ ဣေျႏၵ။


၇။ ပ႒ာန္း
အေရးအႀကီးဆံုး၊ အေရအတြက္ အႀကီးဆံုး၊ အခက္ခဲ အနက္နဲဆံုး။
ဘုရားရွင္မွတစ္ပါး မည္သူမွ စီမံႏိုင္မည္ မဟုတ္။
ဘုရားရွင္ ပ႒ာန္းကို ဆင္ျခင္မွ ေရာင္ျခည္ေတာ္ထြက္ေၾကာင္း ဓမၼသဂၤဏီအ႒ကထာဆို။
ပ = မ်ားစြာေသာ၊ ႒ာန (႒ာန္း) = အေၾကာင္း။
(၂၄)ပစၥည္းကို တိက္၊ ဒုက္တို႔ျဖင့္ေ၀ဖန္ျပ။
သက္ရွိ၊ သက္မဲ့တို႔၏ က်ိဳးေၾကာင္းဆက္စပ္ပံုကို ေဖာ္ျပ။


အဘိဓမၼတၳသဂၤဟ - အဘိဓမၼာသၿဂႋဳဟ္က်မ္း
အဘိဓမၼာခုနစ္က်မ္း၏ အႏွစ္ခ်ဳပ္။
က်စ္လစ္သိပ္သည္း၍ စနစ္က်ေသာ အဘိဓမၼာက်မ္း။
သီဟုိဠ္ကၽြန္း အရွင္အႏု႐ုဒၶါမေထရ္ျမတ္ ေရးသားစီရင္။


:)
ရွင္အာစာရ
10Oct11

No comments:

Post a Comment