Basic Method of Meditation (1-A) - အေျခခံတရား႐ႈမွတ္နည္း (၁-က)

တရား႐ႈမွတ္တယ္ဆိုတာ သဘာ၀အတိုင္း လႊတ္ေပးလိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ တရား႐ႈမွတ္ရာမွာ တည္ၿငိမ္တဲ့ အဇၩတၱေလာကကို ေရာက္ႏိုင္ဖို႔ ႐ႈပ္ေထြးတဲ့ ဗဟိဒၶေလာကကို လႊတ္ေပးလိုက္ပါတယ္။ ဘာသာတရား အားလံုးနဲ႔ မ်ားစြာေသာ ဓေလ့ထံုးတမ္းေတြမွာ ဒီ႐ႈမွတ္မႈကို “သန္႔စင္ၿပီး စြမ္းအားျပည့္၀တဲ့ စိတ္ကို ရရွိဖို႔ နည္းလမ္း”အျဖစ္ သိၾကပါတယ္။ ေလာကကလြတ္ေျမာက္တဲ့၊ စင္ၾကယ္တဲ့ ဒီစိတ္ကို ေတြ႔ၾကံဳ ခံစားလိုက္ရတာဟာ အံ့ၾသစရာ ေကာင္းပါတယ္။ ႏွစ္သက္စရာလည္း ေကာင္းပါတယ္။

တရားအားထုတ္ရာမွာ အစပိုင္းေတာ့ အခက္အခဲေတြ ရွိပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီ အခက္အခဲက အလြန္လွပၿပီး အဓိပၸာယ္ ျပည့္၀တဲ့ အေျခအေနေတြဆီ ဦးေဆာင္သြားလိမ့္မယ္လို႔ နားလည္ၿပီး အခက္အခဲကို သည္းခံစိတ္လည္း ရွိလာပါလိမ့္မယ္။ အားထုတ္ရက်ိဳး နပ္ပါလိမ့္မယ္။

အားစိုက္မႈ မရွိဘဲ မတိုးတက္ႏိုင္ဘူးဆိုတဲ့ အခ်က္ဟာ သဘာ၀နိယာမ ျဖစ္ပါတယ္။ လူပဲျဖစ္ျဖစ္ ရွင္ရဟန္းပဲျဖစ္ျဖစ္ အားထုတ္မႈ မပါဘဲနဲ႔ ဘာမွ မရႏိုင္ပါဘူး။ တရား ႐ႈမွတ္ရာမွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ တစ္ျခား ဘယ္ကိစၥမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ေပါ့။ အားစိုက္မႈ တစ္ခုတည္းနဲ႔လည္း မလံုေလာက္ေသးပါဘူး။ အားစိုက္မႈမွာ ကၽြမ္းက်င္မႈပါဖို႔ လိုပါတယ္။ ဆိုလိုတာက စြမ္းအင္ကို ေနရာမွန္ဆီ ဦးတည္ေပးလိုက္ဖို႔နဲ႔ သူ႔တာ၀န္ မၿပီးဆံုးမခ်င္း အဲဒီ ေနရာမွန္မွာပဲ ဆက္လက္ ထားရွိဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြမ္းက်င္တဲ့ အားစိုက္မႈက ဟန္႔တားတာ၊ ေႏွာင္ယွက္တာမ်ိဳး မရွိပါဘူး။ နက္နဲတဲ့ ကမၼ႒ာန္းရဲ့ လွပတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကိုသာ ထုတ္လုပ္ဖန္တီး ေပးပါတယ္။

အားစိုက္မႈကို ဘယ္ေနရာမွာ ဦးတည္ေပးရမလဲဆိုတာ သိႏိုင္ဖို႔ တရား႐ႈမွတ္မႈရဲ့ ပန္းတိုင္ကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သိနားလည္ထားရပါမယ္။ တရား႐ႈမွတ္မႈရဲ့ ပန္းတိုင္ဟာ လွပတိတ္ဆိတ္တဲ့ စိတ္ဓာတ္၊ တည္ၿငိမ္ၿပီး သန္႔စင္တဲ့ စိတ္ဓာတ္ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီပန္းတိုင္ကို သိနားလည္တယ္ဆိုရင္ အားစိုက္ရမယ့္ ေနရာနဲ႔ ပန္းတိုင္ ေရာက္ေအာင္ အားထုတ္ရမယ့္ နည္းလမ္းဟာ တကယ့္ကို ထင္ရွားလာပါတယ္။ သဘာဝအတိုင္း လႊတ္ေပးထားလိုက္ဖို႔၊ စြန္႔လႊတ္ဖို႔ အလားအလာရွိတဲ့ စိတ္ကို ဖြံ႕ၿဖိဳးေအာင္ လုပ္ဖို႔ အားစိုက္ရပါတယ္။

ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္ မိန္႔ေတာ္မူခဲ့တဲ့၊ ႐ိုးရွင္းေပမယ့္ ေလးနက္တဲ့ တရားမ်ားစြာထဲက တစ္ခုကေတာ့ “စြန္႔လိုစိတ္ ရွိတဲ့သူဟာ (တရား႐ႈမွတ္မႈရဲ့ ပန္းတိုင္) သမာဓိ ရလြယ္ပါတယ္” တဲ့။ ဒီလို ေယာဂီမ်ိဳးဟာ အလြန္ အမင္း ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ အဇၩတၱ အေျခအေနကို အလိုအေလ်ာက္နီးပါး ရရွိပါတယ္။ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္ ေဟာေတာ္မူတာက ေလးနက္တဲ့ ကမၼ႒ာန္းကို ေရာက္ဖို႔၊ စြမ္းအင္ ျပည့္ဝတဲ့ အေျခအေနကို ေရာက္ဖို႔ အဓိက အေၾကာင္းဟာ စြန္႔လႊတ္လိုျခင္း၊ သဘာဝအတိုင္း ျဖစ္ခြင့္ ေပးလိုက္ျခင္းနဲ႔ စြန္႔လႊတ္လိုက္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္တဲ့။

အားထုတ္ေနတဲ့ ကာလအတြင္းမွာ စုေဆာင္းသိုမွီးတဲ့စိတ္၊ ပစၥည္းဝတၳဳေတြအေပၚ ဆုပ္တြယ္ထားတဲ့ စိတ္ကို တိုးပြားေအာင္လုပ္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ စြန္႔လႊတ္တဲ့စိတ္၊ ဝန္ထုပ္ေတြ ခ်ပစ္လိုက္တဲ့စိတ္ကို ဖြံ႔ၿဖိဳးေအာင္ပဲ လုပ္ရပါမယ္။ ကမၼ႒ာန္းရဲ့ အျပင္ဘက္မွာေတာ့ ေလးလံတဲ့ အထုပ္အပိုးလိုမ်ိဳး တာဝန္ဝတၱရား ဝန္ထုပ္မ်ားစြာကို သယ္ေဆာင္ ထမ္းရြက္ထားရပါတယ္။ တရားစခန္းမွာေတာ့ ဝန္စည္စလယ္ေတြ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေလွ်ာ့ခ်ထားရဲ့လားလို႔ ဆန္းစစ္ၾကည့္လိုက္ပါ။ ကိုယ့္ကို အေပၚကေန ဖိခ်ထားတဲ့၊ အခ်ိန္စီးတဲ့ တကယ့္ ဝန္ထုပ္ဝန္ပိုးေတြလို႔ မွတ္လိုက္ပါ။ သူတို႔ကို ျပန္မၾကည့္ဘဲ စြန္႔ပစ္လိုက္ရင္းနဲ႔ပဲ အဲဒီပစၥည္းေတြကို သဘာဝအတိုင္း လႊတ္ေပးလိုက္ဖို႔အတြက္ မွန္ကန္တဲ့ သေဘာထား ရရွိပါတယ္။ ဒီအားစိုက္မႈ၊ ဒီသေဘာထား၊ စြန္႔လႊတ္မႈဆီ ဦးတည္တဲ့ စိတ္ရဲ့ ဒီေျပာင္းလဲမႈက နက္႐ိႈင္းတဲ့ ကမၼ႒ာန္းဆီ ပို႔ေပးပါလိမ့္မယ္။

တရားစခန္းရဲ့ ပထမဆံုး အဆင့္ေတြမွာပဲ စြန္႔ခြာမႈ ေနကၡမၼစြမ္းအင္ကို ထုတ္လုပ္ႏိုင္ရဲ့လား၊ ပစၥည္း ဝတၳဳေတြကို စြန္႔ပစ္လိုစိတ္ ေမြးႏိုင္ရဲ့လား ဆန္းစစ္ၾကည့္ပါ။ လႊတ္ေပးလိုက္တဲ့ သဘာဝဟာ နည္းနည္းခ်င္း နည္းနည္းခ်င္း ေပၚလာပါလိမ့္မယ္။ စိတ္ထဲမွာ ပစၥည္းဝတၳဳေတြကို စြန္႔လိုက္တဲ့အခါ ပိုၿပီး ေပါ့ပါးလာတာကို ခံစားရပါလိမ့္မယ္။ ဝန္ထုပ္ဝန္ပိုးေတြ ကင္းသြားပါမယ္။ လြတ္လပ္သြားပါမယ္။ ကမၼ႒ာန္း တရားလမ္းစဥ္မွာ ဒီလို ပစၥည္းဝတၳဳေတြကို စြန္႔လႊတ္ျခင္းဟာ သူ႔အဆင့္နဲ႔သူ တစ္ဆင့္ခ်င္း တစ္ဆင့္ခ်င္း ေပၚလာပါတယ္။

ဒီအေျခခံ အဆင့္ကို ျမန္ျမန္ေလး ေက်ာ္လိုက္ခ်င္ရင္လည္း ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလို ေက်ာ္တယ္ ဆိုရင္ေတာ့ သတိရွိပါေစ။ တစ္ခါတစ္ခါ အေျခခံ အဆင့္ေတြကို ျမန္ျမန္ေက်ာ္လိုက္ရင္ အေျခခံ မဲ့ေနတတ္ ပါတယ္။ အလြန္အားနည္းၿပီး အလ်င္စလို ျပဳလုပ္ထားတဲ့ အုတ္ျမစ္ေပၚမွာ အိမ္ေဆာက္တာနဲ႔ တူေနပါတယ္။ အေဆာက္အဦဟာ ျမန္ျမန္ တက္သြားေပမယ့္ ျမန္ျမန္ ၿပိဳက်တတ္ပါတယ္။ သန္သန္မာမာ ခိုင္ခိုင္ျမဲျမဲ ျပဳလုပ္ထားတဲ့ အေျခခံနဲ႔ ပထမအဆင့္မွာ အခ်ိန္ယူျခင္းဟာ ပညာသား ပါပါတယ္။ အထက္အထက္က ေက်နပ္ႏွစ္သက္စရာ ကမၼ႒ာန္း အဆင့္ေတြ ေရာက္တဲ့အခါမွာ အထက္အဆင့္ ေတြဟာလည္း တည္ၿငိမ္ ခိုင္ျမဲ ေနပါလိမ့္မယ္။

ဘုန္းႀကီးတို႔ သင္ျပေပးတဲ့ ကမၼ႒ာန္းနည္းမွာေတာ့ အတိတ္နဲ႔ အနာဂတ္က ဝန္စည္စလယ္ အထုပ္အပိုးေတြကို စြန္႔လႊတ္တဲ့၊ အလြန္႐ိုးရွင္းတဲ့ အဆင့္က စတာကို ႀကိဳက္ပါတယ္။ ဒီကိစၥဟာ အေျခခံ က်လြန္းတယ္၊ အလြန္လြယ္ကူတယ္လို႔ ထင္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပစၥဳပၸန္ အခိုက္အတန္႔မွာ အာ႐ံုစိုက္ျခင္း ျဖစ္တဲ့ ပထမ ပန္းတိုင္ကို စနစ္တက် မေရာက္ေသးခင္ အထက္အဆင့္ကို လွမ္းမေက်ာ္ဘဲ အေျခခံ အဆင့္မွာ အင္အားအျပည့္ ထည့္လိုက္ရင္ အထက္အဆင့္အတြက္ အလြန္ခိုင္မာတဲ့ အေျခခံကို တည္ေဆာက္ ထားလိုက္ၿပီလို႔ ေနာက္က်ေတာ့ နားလည္လာပါလိမ့္မယ္။

အတိတ္ကို စြန္႔လႊတ္ျခင္းဆိုတာ ကိုယ္လုပ္ေနတဲ့ အလုပ္၊ ကိုယ့္မိသားစု၊ ကိုယ္ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ ကိစၥ၊ ကိုယ့္တာဝန္ဝတၱရား၊ ကိုယ့္သမိုင္းေၾကာင္း၊ ကေလးဘဝက ကိုယ္ၾကံဳခဲ့ရတဲ့ ကာလဆိုးေကာင္း၊ ဒါေတြ ကိုေတာင္ ထည့္မစဥ္းစားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အတိတ္က အေတြ႔အၾကံဳေတြကို လံုးဝ စိတ္မဝင္စားေတာ့ဘဲ စြန္႔ လႊတ္လိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ တရားအားထုတ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ သမိုင္းေၾကာင္း မရွိတဲ့သူ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဘယ္က လာခဲ့တယ္၊ ဘယ္မွာ ေမြးဖြားခဲ့တယ္၊ မိဘေတြက ဘယ္သူ၊ ဘယ္လို ႀကီးပ်င္းခဲ့ရတယ္ ဆိုတာေတာင္ ထည့္မစဥ္းစား ပါနဲ႔ေတာ့။ အဲဒီ သမိုင္းေၾကာင္းေတြကို တရားအားထုတ္တဲ့ အခါမွာ စြန္႔ပစ္လိုက္ရပါတယ္။ ဒီနည္းအားျဖင့္ တရားအားထုတ္တဲ့ သူေတြဟာ တူညီလာၾကပါတယ္။ အားထုပ္သူ ေယာဂီေတြသာ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ေယာဂီ အေဟာင္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ အသစ္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ေပါ့။ ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာ အားထုတ္ဖူးၿပီ ဆိုတာဟာ အေရး မႀကီးေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီ သမိုင္းေၾကာင္းကို စြန္႔လိုက္ႏိုင္ရင္ အားလံုးဟာ တူမွ်ပါတယ္။ လြတ္လပ္ပါတယ္။

အားလံုးကို ထိန္းခ်ဳပ္ ကန္႔သတ္ထားတဲ့၊ သဘာဝအတိုင္း လြတ္ေပးလိုက္ျခင္းကေန ျဖစ္ေပၚလာမယ့္ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကို မတိုးတက္ မဖြံ႔ၿဖိဳးႏိုင္ေအာင္ တားျမစ္ထားတဲ့ စိုးရိမ္ပတ္သက္မႈေတြ၊ သေဘာထား အျမင္ေတြ၊ ေတြးထင္မႈေတြကေန လြတ္ေျမာက္ေအာင္ ကိုယ္တိုင္ ႀကိဳးစားေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာ ကိုယ့္သမိုင္းေၾကာင္း အစိတ္အပိုင္း အားလံုးကို လႊတ္ပစ္လိုက္ရပါမယ္။ တရား အားထုတ္တဲ့ အခ်ိန္အထိ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အျဖစ္အပ်က္၊ အခုေလးတင္ ျဖစ္ေပၚခဲ့တဲ့ အမွတ္သညာကိုေတာင္ လႊတ္ေပးလိုက္ရပါတယ္။

ဒီနည္းအားျဖင့္ အတိတ္က ဝန္ထုပ္ကို ပစၥဳပၸန္ထိ သယ္မလာေတာ့ပါဘူး။ အခုေလးတင္ ဘာျဖစ္ခဲ့သလဲ ဆိုတာ စိတ္မဝင္စား ေတာ့ပါဘူး။ လႊတ္ေပးလိုက္ပါတယ္။ အတိတ္ကို စိတ္မွာ ပဲ့တင္အထပ္ မခံပါဘူး။ စိတ္ဟာ အ႐ူးေထာင္မွာ စိတ္ေဝဒနာရွင္ေတြ ထိခိုက္နာက်င္မႈ မျဖစ္ရေအာင္ စီမံထားတဲ့ နံရံေပ်ာ့ေပ်ာ့ အခန္းလို ျဖစ္လာပါတယ္။ ဘယ္လိုသေဘာထား ဘယ္လိုေတြးထင္မႈမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ေပၚလာပါေစ နံရံေပ်ာ့ေပ်ာ့မွာ ဝင္တိုက္မိ ပါတယ္။ ျပန္ၿပီး ကန္ထြက္ မလာေတာ့ပါဘူး။ နံရံေပ်ာ့မွာ နစ္ျမဳတ္ၿပီး အဲဒီမွာတင္ ရပ္တန္႔ သြားပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ အတိတ္ကို စိတ္မွာ ပဲ့တင္ထပ္ခြင့္ မေပးပါဘူး။ မေန႔တစ္ေန႔က အတိတ္တင္ မကပါဘူး ၿပီးခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ေတြ အားလံုးကို ခြင့္မေပးတာပါ။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ ဝန္မရွင္း တာေတြကို ပယ္စြန္႔ ေနၾကတာ၊ သဘာဝအတိုင္း လႊတ္ေပးလိုတဲ့ စိတ္ကို ဖြံ႔ၿဖိဳးေအာင္ လုပ္ေနၾကတာ ျဖစ္လို႔ပါပဲ။

Ajahn Brahmavamso ရဲ့ “The Basic Method of Meditation”ကို ဘာသာျပန္ပါတယ္။

အပၸမာဒဓမၼရသမဂၢဇင္းမွာ ထည့္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ အတြဲအမွတ္ မမွတ္မိေတာ့ပါ။

[ဆက္ရန္ . . .]

Ref (2 March 2011):

http://www.buddhanet.net/budsas/ebud/ebmed035.htm

Picture from (3 March 2011):

http://buddhisttorrents.blogspot.com/2008/10/ajahn-brahms-dhamma-talks.html