၂၀ဝ၄-ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာ ၉-ရက္မွ ၁၁-ရက္အထိ
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ကမၻာေအးကုန္းေျမ၊ မဟာဆ႒ပါသာဏလိုဏ္ဂူေတာ္ႀကီးအတြင္း က်င္းပေသာ ကမၻာ့ဗုဒၶဘာသာထိပ္သီးညီလာခံ-၌
ဝိပႆနာဆရာႀကီး ဦးဂိုအင္ဂါ ေျပာၾကားသည့္မိန္႔ခြန္း (တတိယပိုင္း) ဘာသာျပန္
သံဃာေတာ္ အရွင္ျမတ္မ်ားနဲ႔ ဓမၼမိတ္ေဆြ ေပါင္းတို႔ ... ...။ ဒီေဟာေျပာခ်က္မွာ ဗုဒၶတရားေတာ္ရဲ့ အေရးပါဆံုး အခ်က္ျဖစ္တဲ့ လက္ေတြ႔အသိ “ပညာ”ကို ေဆြးေႏြးပါ့မယ္။
ဗုဒၶတရားေတာ္ဟာ လက္ေတြ႔ က်င့္သံုးတဲ့အခါမွသာ အက်ိဳးရွိပါတယ္။ ဘုရားရွင္က ဣသိပတန မိဂဒါဝုန္မွာ သူရဲ့ ေနာက္လိုက္ ပဥၥဝဂၢီတို႔ကို တရားဦး ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ “တိပရိဝ႗ံ ဒြါဒသာကာရံ” ဆိုတဲ့အတိုင္း သစၥာေလးပါးကို နည္းသံုးမ်ိဳးစီနဲ႔ ေတြ႔ၾကံဳရတဲ့အခါ သစၥာေလးပါးဟာ တကယ့္ အရိယသစၥာ ျဖစ္တယ္လို႔ မိန္႔ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။
ဗုဒၶအလိုေတာ္အရ ဒုကၡဆိုတာ ဘာလဲ။ “ယံကိဥၥိ ေဝဒယိတံ တံ ဒုကၡသၼိ”ႏၲိတဲ့။ ပင္မအေျခခံ ခႏၶာမွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ေတြ႔ၾကံဳရသမွ်ဟာ ဒုကၡပါပဲ။ ႐ုပ္နာမ္နယ္ပယ္ တစ္ခုလံုးကို ေက်ာ္လြန္ၿပီ၊ ျဖစ္ေပၚလာတာ ပ်က္သုဥ္းသြားတာ မရွိတဲ့ ေသဆံုးရတာ ေမြးဖြားရတာလည္း မရွိတဲ့ ႐ုပ္နာမ္နယ္ရဲ့ ဟိုတစ္ဘက္က နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွက္ျပဳၿပီ ဆိုရင္ေတာ့ ဒုကၡသစၥာနယ္ အျပည့္အစံုကို နားလည္ၿပီလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဒုကၡနယ္ကို ေက်ာ္လြန္ၿပီး ျဖစ္လို႔ပါပဲ။
တစ္ဦးတစ္ေယာက္ရဲ့ ကိုယ္ပိုင္အေတြ႔အၾကံဳဟာ အလြန္ ေရးႀကီးပါတယ္။ ကိတ္မုန္႔ဟာ ခ်ိဳတယ္လို႔ တစ္ဦးတစ္ေယာက္က ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီလို ေျပာ႐ံုနဲ႔ တစ္ျခားတစ္ေယာက္က လက္ခံႏိုင္ပါတယ္။ “ကိတ္မုန္႔ ထဲမွာ သၾကားပါတဲ့အတြက္ ခ်ိဳတာပါ”လို႔ တစ္ဆင့္တက္ စဥ္းစားႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တကယ္ ပါးစပ္ထဲ ထည့္စားတဲ့အခါမွပဲ ကိတ္မုန္႔အရသာကို သိႏိုင္ပါတယ္။ ပူတင္းရဲ့ အရသာဟာ ပူတင္းကို စားသံုးမႈမွာ တည္ပါတယ္။
သစၥာေလးပါးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း ဒီအတိုင္းပါပဲ။ ေနရာတိုင္းမွာ ဒုကၡရွိတယ္ဆိုတာ လက္ခံႏိုင္ပါတယ္။ ဆင္းရဲခ်မ္းသာ၊ ပညာတတ္မတတ္၊ က်ားမ မေရြး အားလံုးဟာ ဒုကၡကို ေတြ႔ၾကံဳၾကရပါတယ္။ ဇရာ၊ ဗ်ာဓိ၊ မရဏ၊ ေသာက၊ ပရိေဒဝ ... ... ... ႏွစ္သက္ျမတ္ႏိုးသူနဲ႔ ကြဲကြာ၊ မႏွစ္မ်ိဳ႕သူနဲ႔ ဆံုးဆည္း၊ ေမွ်ာ္လင့္တာေတြျဖစ္မလာ၊ မေမွ်ာ္လင့္တာေတြနဲ႔ၾကံဳရ။ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ခႏၶာငါးပါးအေပၚ တြယ္တာမႈ။ ဒါေတြဟာ ဒုကၡပါပဲ။
ဗုဒၶ ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္ “ဒုကၡံ အရိယသစၥံ ပရိေညယ်ံ ... ... ဒုကၡံ အရိယသစၥံ ပရိေညယ်ံ”တဲ့။ ဒုကၡကုန္ရာ အဆံုးစြန္အထိ၊ ဒုကၡနယ္ တစ္ခုလံုးကို ေဖာ္ထုတ္ရပါမယ္။ ႐ုပ္နာမ္နယ္ တစ္ခုလံုး ျခံဳၾကည့္ရပါမယ္။
အစပိုင္းမွာေတာ့ က်ိဳးေၾကာင္းဆင္ျခင္မႈကို အေျခခံတဲ့ စိႏၲာမယ အဆင့္ထိပဲ နားလည္ပါလိမ့္မယ္။ ဝိပႆနာသင္တန္း ေရာက္လာၾကတဲ့အခါ အစပိုင္းမွာေတာ့ နာက်င္မႈ၊ စိတ္ဖိစီးမႈ၊ ေလးလံမႈ၊ ပူေလာင္မႈ၊ ယားယံမႈ-ဆိုတဲ့ မသက္သာမႈ ဒုကၡေဝဒနာ မ်ားစြာကို ခံစားၾကရပါတယ္။ ႏွစ္သက္စရာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ မႏွစ္သက္ စရာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အာ႐ံုခံစားမႈ မွန္သမွ်ဟာ အေႏွးနဲ႔အျမန္ ကြယ္ေပ်ာက္သြားၾကတယ္ဆိုတာ ဒီအဆင့္မွာ ကိုယ္တိုင္ နားလည္ၾကပါတယ္။ ျဖစ္ေပၚလာမႈ (ဥဒယ)နဲ႔ ပ်က္သုဥ္းသြားမႈ (ဝယ)တို႔ကို ေတြ႔ၾကံဳၾကရ ပါတယ္။
ရက္နည္းနည္းရလာေတာ့ သင္တန္းသား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ခႏၶာကိုယ္ အစိုင္ခဲတစ္ခုလံုး ေပ်ာ္ဝင္ေက်ေပ်ာက္သြားတဲ့ အဆင့္ကို ေရာက္ၾကပါတယ္။ ႐ုပ္နာမ္နယ္အတြင္းမွာ ရွိသမွ် အရာအားလံုးဟာ အဆက္မျပတ္ တုန္ခါလႈပ္ေရြ႕ေနမႈမွ်သာ ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ၾကံဳေတြ႔ရပါတယ္။ ခိုက္အတန္႔အတြင္း ေပၚလိုက္ေပ်ာက္လိုက္ ေပၚလိုက္ေပ်ာက္လိုက္ ျဖစ္ေနတဲ့ တုန္ခါမႈ အဖြဲ႕အစည္းသာ ျဖစ္တယ္လို႔ ၾကံဳေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါကို သတိပ႒ာနသုတ္မွာ “သမုဒယဝယဓမၼာႏုပႆီ ဝိဟရတိ”လို႔ ေဟာေတာ္မူပါတယ္။
အရာရာဟာ အနိစၥသာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခိုက္အတန္႔သာ တည္ပါတယ္။ ခိုင္မာမႈ မရွိပါဘူး။ ဒုကၡ ေဝဒနာကို “ဒုကၡ”လို႔လက္ခံရတာ လြယ္ပါတယ္။ မသက္သာမႈ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒုကၡလို႔ လက္ခံႏိုင္ပါတယ္။
အားထုတ္တဲ့ ေယာဂီဟာ ဉာဏ္နည္းမယ္ဆိုရင္ေတာ့ လံုးလံုးလ်ားလ်ား ပ်က္သုဥ္းမႈကို ျမင္ႏိုင္တဲ့ ဘဂၤဉာဏ္ အေတြ႔အႀကံဳ အေပၚမွာ သာယာၿပီး စိတ္ကို မထိန္းကြပ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ဉာဏ္ရွိတဲ့ ေယာဂီကေတာ့ ဘဂၤဉာဏ္အဆင့္ရဲ့ အနိစၥသေဘာကို နားလည္ၿပီး သခၤါ႐ုေပကၡာဉာဏ္ ေရာက္ေအာင္ ဆက္လက္ အားထုတ္ပါတယ္။ အပ်က္ျမင္မႈမွာ တြယ္တာသာယာ ေနျခင္းဟာ အလြန္ အႏၲရာယ္ႀကီးတဲ့အတြက္ ဘဂၤဉာဏ္အဆင့္ဟာ ေၾကာက္စရာေကာင္းေသးတယ္၊ အႏၱရာယ္ရွိေသးတယ္လို႔ သူ နားလည္ပါတယ္။ အေတြ႔အၾကံဳဟာ သာယာစရာေကာင္းေလ တြယ္တာမႈ ႀကီးလာေလပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ သာယာဖြယ္ အေတြ႔အၾကံဳ ေပ်ာက္ပ်က္သြားတဲ့အခါမွာ အႀကီးအက်ယ္ စိတ္ဆင္းရဲရေတာ့တာပါပဲ။ ဥပၸဇၨိတြာ နိ႐ုဇၩႏၲိ၊ ဥပၸဇၨိတြာ နိ႐ုဇၩႏၲိ-တဲ့။
အနိစၥ၊ ဒုကၡ၊ အနတၱသေဘာကို လက္ေတြ႔အဆင့္မွာ နားလည္ၿပီး ဥေပကၡာ႐ႈႏိုင္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ နက္နက္႐ိႈင္း႐ိႈင္း အျမစ္တြယ္ေနတဲ့ သခၤါရေတြဟာ ေပၚလြင္ထင္ရွားလာၿပီး သုတ္သင္ပယ္သတ္ျခင္း ခံလိုက္ရပါတယ္။ ေပၚလာတဲ့ သခၤါရ အေဟာင္းေတြကို တံု႔ျပန္ၿပီး သခၤါရအသစ္ကိုလည္း မဖန္တီး ေတာ့ပါဘူး။ “ငါ” “ငါ့ဥစၥာ”လို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ အရာဟာ ဘာမွ အႏွစ္သာရ မရွိပါလားလို႔ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သိျမင္လာပါတယ္။ “ငါ” “ငါ့ဥစၥာ”ဆိုတဲ့ သတ္မွတ္မႈဟာ လွည့္စားမႈမွ်သာ ျဖစ္ပါတယ္။ သုညာမိဒံ အေတၱန ဝါ အတၱနိေယန ဝါ-တဲ့။ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ လံုးဝ ဝိသုဒၶိ ျဖစ္သြားပါတယ္။ ေသာတာပန္ကေန ရဟႏၲာအထိ လြတ္ေျမာက္မႈ အဆင့္ေလးခုျဖစ္တဲ့ မဂ္ဖိုလ္ကို ဆိုက္ေရာက္ သြားပါတယ္။
အပ်က္ျမင္တဲ့ ဘဂၤဉာဏ္ကိုရမွ ဒုကၡကို နယ္ကုန္ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ၿပီလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ဒုကၡံ အရိယသစၥံ ပရိညာတံ-တဲ့။ အလားတူပါပဲ။ ဒုတိယအရိယသစၥာကိုလည္း ဗုဒၶက “ဒုကၡသမုဒယံ အရိယသစၥံ ပဟာတဗၺံ၊ ဒုကၡသမုဒယံ အရိယသစၥံ ပဟီနံ”လို႔ ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ “ဤကား ဒုကၡ၏ ေၾကာင္းရင္းတည္း။ အေၾကာင္းရင္းကို ပယ္သတ္အပ္၏။ အေၾကာင္းရင္းကို ပယ္သတ္ၿပီးၿပီ။ ဤသို႔ ဒုတိယအရိယသစၥာကို အျခင္းရာသံုးပါးျဖင့္ နားလည္၏”တဲ့။
ေနာက္ၿပီး တတိယအရိယသစၥာကိုလည္း ဗုဒၶက “ဒုကၡနိေရာဓံ အရိယသစၥံ၊ ဒုကၡနိေရာဓံ အရိယသစၥံ သစၧိကာတဗၺံ၊ ဒုကၡနိေရာဓံ အရိယသစၥံ သစၧိကတံ”လို႔ ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ “ဤကား ဒုကၡခ်ဳပ္ရာ အမွန္တရားတည္း။ ဒုကၡခ်ဳပ္ရာတရားကို မ်က္ေမွာက္ျပဳရမည္။ ဒုကၡခ်ဳပ္ရာတရားကို မ်က္ေမွာက္ျပဳၿပီးၿပီ။ ဤသို႔ တတိယအရိယသစၥာကို အျခင္းရာသံုးပါးျဖင့္ နားလည္၏”တဲ့။
ေနာက္ဆံုး ဗုဒၶက သူ႔အေတြ႔အၾကံဳျဖစ္တဲ့ စတုတၳအရိယသစၥာကို “ဒုကၡနိေရာဓဂါမိနီပဋိပဒါအရိယသစၥံ၊ ဒုကၡနိေရာဓဂါမိနီပဋိပဒါအရိယသစၥံ ဘာေဝတဗၺံ၊ ဒုကၡနိေရာဓဂါမိနီပဋိပဒါအရိယသစၥံ ဘာဝိတံ”လို႔ ေဟာေတာ္ မူခဲ့ပါတယ္။ “ဤကား ဒုကၡခ်ဳပ္ရာေၾကာင္း အမွန္တရားတည္း။ ဒုကၡခ်ဳပ္ေၾကာင္းတရားကို ပြားမ်ားက်င့္သံုးရမည္။ ဒုကၡခ်ဳပ္ေၾကာင္းတရားကို ပြားမ်ားက်င့္သံုးျပီးၿပီ။ ဤသို႔ စတုတၳအရိယသစၥာကို အျခင္းရာသံုးပါးျဖင့္ နားလည္၏”-တဲ့။
ဝိပႆနာဘာဝနာမွာ အၾကမ္းစား “ဩဠာရိက”ကေန အႏုစား “သုခုမ”ေရာက္ေအာင္ သြားရပါတယ္။ ဗုဒၶတရားေတာ္ဟာ အၾကမ္းစား “ဩဠာရိက”ကေန အႏုစား “သုခုမ”ေရာက္ေအာင္ ပို႔ေပးပါတယ္။ ပိုၿပီး သိမ္ေမြ႔တဲ့အဆင့္၊ ႐ုပ္နာမ္နယ္ အလြန္မွာရွိတဲ့ အသိမ္ေမြ႔ဆံုး အဆင့္ထိ ပို႔ေပးပါတယ္။ ႐ုပ္နာမ္တို႔ရဲ့ အေပၚယံ အမွန္တရား၊ အၾကမ္းစား အမွန္တရား၊ အစိုင္အခဲ အမွန္တရားျဖစ္တဲ့ ပညတ္နဲ႔ စရပါတယ္။ အနိစၥျမင္တဲ့ဉာဏ္ကို အေျခခံၿပီး ႐ုပ္နာမ္အေပၚတင္ထားတဲ့ ပညတ္ကို ကြဲကြဲျပားျပား နားလည္ေအာင္ ပိုင္းျခားေလ့လာ ႐ႈမွတ္ရပါတယ္။ ႐ုပ္နာမ္တို႔ရဲ့ ပရမတၳသဘာအထိ ေရာက္ဖို႔၊ ေနာက္ဆံုး ႐ုပ္နာမ္နယ္ အလြန္မွာရွိတဲ့ နိဗၺာန္ပရမတ္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳႏိုင္ဖို႔ ႐ုပ္နာမ္တို႔ရဲ့ ေပၚယံမွန္ကန္မႈ ပညတ္ကို ေက်ာ္လြန္ ရပါမယ္။
ဗုဒၶတရားေတာ္မွာ ခံစားမႈ ေဝဒနာဟာ အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္။ ဗုဒၶဟာ ထူျခားဆန္းသစ္တဲ့ ေလ့လာမႈတစ္ခု ျပဳလုပ္ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ “ေဝဒနာသေမာသရဏာ သေဗၺ ဓမၼာ”တဲ့။ “စိတ္မွာ ေပၚလာ သမွ်ဟာ ႐ုပ္ခႏၶာအေပၚ သိရွိခံစားတဲ့ ေဝဒနာနဲ႔ တြဲလ်က္သား ရွိေနပါတယ္”တဲ့။ စိတ္ထဲေပၚလာတဲ့ အေတြးတစ္ခုေတာင္မွ ႐ုပ္ခႏၶာအေပၚ သိရွိခံစားတဲ့ ေဝဒနာနဲ႔ တြဲေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဝဒနာနဲ႔ အလုပ္လုပ္ေနျခင္းဟာ စိတ္ရဲ့ အနက္႐ိႈင္းဆံုး တစ္ေနရာမွာ အလုပ္လုပ္ေနျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
“အာ႐ံုခံစားမႈကို တံု႔ျပန္တဲ့အေနနဲ႔ ေလာဘတဏွာ ျဖစ္ပြားေစၾကတယ္”ဆိုတဲ့အခ်က္ဟာ ဗုဒၶရဲ့ ႀကီးက်ယ္တဲ့ ေဖာ္ထုတ္ေတြ႔ရွိမႈႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒၶမတိုင္မီကေရာ၊ ဗုဒၶေခတ္ကေရာ၊ ဗုဒၶမရွိေတာ့တဲ့ ေနာက္မွာပါ ဘယ္ဆရာမွ ဒီအခ်က္ကို မသိခဲ့ၾကပါဘူး။ ထိုထိုဆရာေတြဟာ မ်က္စိနဲ႔အဆင္း၊ ႏွာေခါင္းနဲ႔အနံ႔၊ နားနဲ႔အသံ စသည္အားျဖင့္ ပသာဒနဲ႔အာ႐ံု ထိခိုက္မႈ အေပၚမွာ မပါဝင္ မတံု႔ျပန္ဖို႔ကိုသာ သြန္သင္ခဲ့ၾကပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ အာ႐ံုေတြေပၚမွာ တံု႔ျပန္ေနၾကတာ မဟုတ္တဲ့အေၾကာင္း ဗုဒၶ မိန္႔ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ (အာ႐ံုနဲ႔ ပသာဒကို ကိုယ္စားျုပဳၿပီး) အတူတြဲခ်ည္ထားတဲ့ ႏြားျဖဴ-ႏြားနက္ ဥပမာကို ေပးေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ႏြားနက္ဟာ အေႏွာင္အဖြဲ႔ မဟုတ္သလို ႏြားျဖဴဟာလည္း အေႏွာင္အဖြဲဲ႔ မဟုတ္ပါဘူး။ ခ်ည္ႀကိဳးကသာ အေႏွာင္အဖြဲ႔ ျဖစ္ပါတယ္-တဲ့။ တဏွာဆိုတဲ့ႀကိဳးဟာ အေႏွာင္အဖြဲ႔ ျဖစ္တယ္-လို႔ ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။
(ပဋိစၥသမုပၸါဒ္မွာ) ေဝဒနာပစၥယာ တဏွာ၊ ေဝဒနာကို တံု႔ျပန္တဲ့အေနနဲ႔ (ေလာဘ သို႔မဟုတ္ ေဒါသ) တဏွာကို ျဖစ္ေစတယ္-လို႔ ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ဒီရွာေဖြေတြ႔ရွိမႈေၾကာင့္ ဘုရားျဖစ္လာခဲ့တာပါ။ ဗုဒၶဟာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ နားလည္မႈနဲ႔ ဓမၼအေပၚနားလည္မႈကို ထပ္တူျပဳေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ဒုကၡသံသရာကို လႊမ္းမိုတာဟာ သဘာဝတရား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုကၡသံသရာက လြတ္ေျမာက္မယ့္ လမ္းဟာလည္း သဘာဝတရားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
“ေယာ ပဋိစၥသမုပၸါဒံ ပႆတိ၊ ေသာ ဓမၼံ ပႆတိ။
ေယာ ဓမၼံ ပႆတိ၊ ေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒံ ပႆတိ”လို႔ ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။
“ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ျမင္ရင္ ဓမၼကိုျမင္ပါတယ္။ ဓမၼကိုျမင္ရင္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ ျမင္ပါတယ္”တဲ့။ တစ္ျခား ဆရာေတြက “ေလာဘ၊ ေဒါသ မျဖစ္ေစရဘူး”လို႔ ေဟာၾကပါတယ္။ ဗုဒၶကေတာ့ “ေလာဘ၊ ေဒါသတို႔ဟာ ေမာဟရွိသမွ် ရွိေနမယ္”လို႔ ရွင္းျပေတာ္မူပါတယ္။
ေမာဟဆိုတာ ဘာလဲ။ ေမာဟဆိုတာ မသိမႈ ျဖစ္ပါတယ္။ ေမာဟဆိုတာ အဝိဇၨာ ျဖစ္ပါတယ္။ ခႏၶာထဲမွာ ဘာျဖစ္ေနတယ္လို႔ မသိပါဘူး။ ဒုကၡရဲ့ သေဘာမွန္ကို မသိပါဘူး။ ေလာဘ၊ ေဒါသတို႔ရဲ့ အေၾကာင္းရင္းကို မသိပါဘူး။
ပဋိစၥသမုပၸါဒ္မွာ အေရးပါတဲ့ အဆက္အစပ္ သံုးခု ရွိပါတယ္။ ပထမ ဆက္စပ္မႈက အဝိဇၨာပစၥယာ တဏွာ။ အတိတ္တုန္းက အဝိဇၨာေၾကာင့္ လက္ရွိဘဝျဖစ္တဲ့ နာမ္-႐ုပ္ဆီ ဦးတည္ၿပီး သခၤါရကို ဖန္တီးခဲ့ပါတယ္။ အာ႐ံုခံစားမႈ ေဝဒနာရဲ့ သေဘာမွန္ကို မသိတဲ့ အဝိဇၨာ ရွိေနရင္ တဏွာပြားဦးမွာပါ။ ေဝဒနာပစၥယာ တဏွာ-တဲ့။ ဒီတဏွာက အနာဂတ္မွာျဖစ္မယ့္ ဥပါဒါန္ (တပ္စြဲမႈ)နဲ႔ ဘဝ (ေမြးဖြားမႈ)ဆီ ဦးတည္ေပးပါတယ္။
ေဝဒနာကို တံု႔ျပန္တဲ့အခါ (ခဏမစဲ အျမဲမတည္မႈကို သိတဲ့ဉာဏ္) အနိစၥ-ဝိဇၨာ ပြားမိတယ္ဆိုရင္ အဝိဇၨာ မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ ပစၥဳပၸန္ အခိုက္တန္႔မွာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ကြင္းဆက္ ျပတ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ တဏွာ ျဖစ္ပြားရာ ေနရာျဖစ္တဲ့ ေဝဒနာ အေပၚမွာ လုပ္ငန္းခြင္တင္ၿပီး ျပႆနာရင္းျမစ္ကို ေျဖရွင္းျခင္းအားျဖင့္ ေမြးေသသံသရာက လြတ္ေျမာက္ပါတယ္။
ေဝဒနာရဲ့ သေဘာကို နားမလည္ေသးသမွ် ျပင္ပ႐ုပ္ဝတၳဳေတြေၾကာင့္ ေလာဘနဲ႔ ေဒါသ ျဖစ္ရတယ္လို႔ ထင္ေနဦးမွာပါ။ “ဒါဟာ ႏွစ္သက္ဖြယ္ျဖစ္တယ္”၊ ဒါမွမဟုတ္ “ဒါဟာ မႏွစ္သက္ဖြယ္ ျဖစ္တယ္”လို႔ ထင္မွတ္ပါတယ္။ အေပၚယံလႊာမွာ တင္ေနပါတယ္။ ႏြားနက္ကို ႏြားျဖဴရဲ့ အေႏွာင္အဖြဲ႔လို႔ ထင္တယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ႏြားျဖဴကို ႏြားနက္ရဲ့ အေႏွာင္အဖြဲ႔လို႔ ထင္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ေဝဒနာအေပၚမွာ တံု႔ျပန္တဲ့ ေလာဘနဲ႔ ေဒါသဟာ အေႏွာင္အဖြဲ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ အရက္စြဲသူက သူဟာ အရက္ကို စြဲလမ္းေနတာလို႔ ထင္ပါတယ္။ အမွန္က အရက္ေသာက္တဲ့ အခါမွာ ခံစားရတဲ့ အာ႐ံုခံစားမႈကို သူစြဲေနတာပါ။
အနိစၥသေဘာ နားလည္းမႈကို ဖြံ႕ၿဖိဳးေစျခင္းအားျဖင့္ ေဝဒနာအေပၚ တံု႔ျပန္တဲ့ ေနရာမွာ ပညာကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒီလိုပံုစံနဲ႔ ေဝဒနာအေပၚမွာ သံုးသပ္တဲ့အခါ အဝိဇၨာကေန စတင္လြတ္ေျမာက္ပါတယ္။ သဘာဝဥပေဒသ၊ ဓမၼနိယမတာ ဆိုတဲ့ သဘာဝျဖစ္စဥ္ရဲ့ ေနာက္ကြယ္က ဥပေဒသကို နားလည္ပါတယ္။
အာ႐ံုကို ခံစားတဲ့ ေဝဒနာဟာ ဦးတည္ခ်က္မတူတဲ့ လမ္းေၾကာင္းႏွစ္ခုရဲ့ အဓိကဆံုမွတ္ ျဖစ္ပါတယ္။ သာယာဖြယ္၊ မသာယာဖြယ္ျဖစ္တဲ့ အာ႐ံုခံစားမႈေတြ အေပၚမွာ ပညာမပါဘဲ တံု႔ျပန္ေနမယ္ ဆိုရင္ တပ္မက္မႈ (ေလာဘ)၊ မေက်နပ္မႈ (ေဒါသ)ဆိုတဲ့ သခၤါရေတြကို ဖန္တီးၿပီး ဒုကၡကို ဆပြား တိုးေစပါတယ္။ သာယာဖြယ္၊ မသာယာဖြယ္ အာ႐ံုခံစားမႈေတြ ရွိေနေပမယ့္ ဥေပကၡာ ထူေထာင္ဖို႔ ေလ့လာတယ္ဆိုရင္ အနက္႐ိႈင္းဆံုး အဆင့္မွာရွိေနတဲ့၊ အသားက်ေနတဲ့ အေလ့အက်င့္ကို ေျပာင္းလဲဖို႔ စတင္လိုက္ျခင္း ပါပဲ။
အာ႐ံုခံစားမႈေတြဟာ အရင္းအျမစ္ ျဖစ္ပါတယ္။ အျမစ္ကို မ်က္ကြယ္ျပဳေနသမွ် ကာလပတ္လံုး အကိုင္းအခက္ကို ျဖတ္ေတာက္ရင္ေတာင္မွ အဆိပ္ပင္က ျပန္ေပါက္လာဦးမွာပါပဲ။
“ယထာပိ မူေလ အႏုပဒၵေ၀ ဒေဠႇ၊ ဆိေႏၷာပိ ႐ုေကၡာ ပုနေရ၀ ႐ူဟတိ။
ဧ၀မၸိ တဏွာႏုသေယ အႏူဟေတ၊ နိဗၺတၱတီ ဒုကၡမိဒံ ပုနပၸဳနံ။”လို႔ ဗုဒၶ ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။
“အျမစ္ခိုင္မာသည့္ သစ္ပင္သည္ အကိုင္းကို ျဖစ္လိုက္ေသာ္မွလည္း ျပန္လည္ ေပါက္ေရာက္ႏိုင္၏။ ထို႔အတူ အႏုသယေလာဘအျမစ္ကို မႏႈတ္ရေသးသမွ် ဒုကၡအပင္ ျပန္၍ျပန္၍ ေပါက္ေရာက္ေနမည္”တဲ့။
ဒါေၾကာင့္ ကိေလသာကေန လံုးဝ လြတ္ေျမာက္ႏိုင္ေရးအတြက္ စိတ္ရဲ့ အရင္းအက်ဆံုး ေနရာမွာ လုပ္ငန္းခြင္ တင္ရမယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို မဟာ့မဟာ သိပၸံပညာရွင္ႀကီး ဗုဒၶက ေဖာ္ထုတ္ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ တဏွာႏုသယ အျမစ္အရင္းကို ႏုတ္ႏုတ္ခုတ္စင္း ပစ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဗုဒၶတရားေတာ္ကို နားလည္ေရး၊ လက္ေတြ႔သေဘာမွာ ေဝဒနာအေရးပါတဲ့ ဗုဒၶတရားေတာ္ကို နားလည္ေရးဆီ ဦးတည္တဲ့ ကြ်န္ေတာ့္ကိုယ္ေတြ႔ ခရီးဟာ ဒီ ဓမၼႏိုင္ငံေတာ္ ျမန္မာမွာ စတင္ခဲ့ပါတယ္။ “စိတ္ဓာတ္ကို သုတ္သင္ျခင္းဟာ ဘာသာတရား အားလံုးရဲ့ တူမွ်တဲ့ အေျခခံမူႀကီး ျဖစ္တယ္”လို႔ ကြ်န္ေတာ့္ဆရာႀကီး ဦးဘခင္ မၾကာခဏ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
ကိေလသာကို အျမစ္ျပတ္ပယ္ရွင္းၿပီး စိတ္ကိုစယ္ၾကယ္ေအာင္ သုတ္သင္ရမယ္ဆိုတဲ့ ဒီရည္ရြယ္ခ်က္ဟာ ဗုဒၶတရားေတာ္နဲ႔ မထိေတြ႔ခင္ကလည္း ကြ်န္ေတာ္မွာ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဝဒနာကို ႐ႈမွတ္ဖို႔ အေျပာခံရေတာ့ “ဒါဟာ ငါ့အတြက္ ဘာအေထာက္အပံ့ ေပးသလဲ”ဆိုတဲ့ သံသယအေတြးေတြ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အမွန္တရားကို ကိုယ္ေတြ႔သိေအာင္ ဆရာႀကီးက ကြ်န္ေတာ့္ကို သင္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္မွာ က်ေရာက္တဲ့ အာ႐ံုခံစားမႈကေန ရလာတဲ့ အမွန္တရား အေတြ႔အၾကံဳဟာ လက္ေတြ႔ အက်ိဳးေပးခဲ့ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္ကို ယံုၾကည္မႈ တိုးပြားေစခဲ့ပါတယ္။
စစ္မွန္တဲ့ အေထာက္အကူပစၥည္း၊ ခႏၶာကိုယ္မွာ က်ေရာက္တဲ့ အာ႐ံုခံစားမႈဟာ ကြ်န္ေတာ့္ကို ယံုၾကည္မႈေတြ ေပးခဲ့ပါတယ္။ စိတ္ဓာတ္ကို အၿပီးအျပတ္ သုတ္သင္ျခင္းဆိုတဲ့ တန္ဖိုးႀကီးတဲ့ ပန္းတိုင္ကို ကြ်န္ေတာ္ ေရာက္ႏိုင္တယ္လို႔ ယံုၾကည္ေစခဲ့ပါတယ္။
ေဝဒနာကို တံု႔ျပန္ၿပီး တဏွာ ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ ဗုဒၶသာဝက မဟုတ္တဲ့သူေတြ အပါအဝင္ တဏွာကို ဒုကၡရင္းျမစ္အျဖစ္ လက္ခံတဲ့သူေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေရးႀကီးတဲ့ ကြင္းဆက္တစ္ခု လိုေနပါတယ္။ ေဝဒနာနဲ႔ တဏွာအၾကား ဘယ္လိုဆက္စပ္မႈ ရွိတယ္ဆိုတာ သူတို႔ထဲက ဘယ္သူမွ မေဆြးေႏြး ၾကပါဘူး။
တဏွာဆိုတာ တပ္မက္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏွစ္သက္ဖြယ္ကို ရယူလိုမႈ၊ ဆပြားလိုမႈ ဒါမွမဟုတ္ တည္ျမဲေစလိုမႈနဲ႔ မႏွစ္သက္ဖြယ္ကို သုတ္သင္လိုမႈ ဒါမွမဟုတ္ ဖယ္ရွားလိုမႈ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ တဏွာဆိုတာ ေက်နပ္မႈ မေက်နပ္မႈ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးကို ဆိုလိုပါတယ္။ တဏွာရဲ့ အေၾကာင္းရင္း အစစ္ဟာ ေဝဒနာမွာ တည္တယ္လို႔ ဗုဒၶ ရွင္းျပေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ဒီ ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္မႈ တစ္ခုနဲ႔ပဲ ဗုဒၶဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ အဇၩတၱမွာရွိတဲ့ လြတ္ေျမာက္မႈ တံခါးကို ဖြင့္လွစ္ဖို႔ ေသာ့ေပးေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။
ေဝဒနာကို တံု႔ျပန္တဲ့ အေနနဲ႔ တဏွာျဖစ္တယ္ဆိုေတာ့ တဏွာအျမစ္ရင္းထိ ေရာက္ဖို႔၊ တဏွာ ပယ္သတ္ဖို႔ အားထုတ္တိုင္း ေဝဒနာကို နားလည္မႈ၊ ေဝဒနာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေတြ႔အၾကံဳ၊ ေဝဒနာေၾကာင့္ ေလာဘနဲ႔ေဒါသ ဘယ္လို ျဖစ္ေပၚလာတယ္ဆိုတဲ့ အသိ၊ တဏွာပယ္သတ္ရာမွာ ေဝဒနာကို ဘယ္လို အသံုးျပဳႏိုင္တယ္လို႔သိတဲ့ ပညာ ပါဝင္ေနရမယ္-ဆိုတဲ့အခ်က္ဟာ က်ိဳးေၾကာင္းဆီေလ်ာ္ပါတယ္။
“သမာဟိေတာ သမၸဇာေနာ၊ သေတာ ဗုဒၶသ သာ၀ေကာ။
ေ၀ဒနာ စ ပဇာနာတိ၊ ေ၀ဒနာနဉၥ သမၻ၀ံ။”
“သမာဓိရွိ သတိေကာင္းၿပီး အနိစၥသေဘာကို တည္ၿငိမ္တိက်စြာ သိျမင္နားလည္ႏိုင္တဲ့ ဗုဒၶသာဝကဟာ ေဝဒနာကို သိပါတယ္။ ေဝဒနာေတြ ေပၚလာတာကို သိပါတယ္။ ေဝဒနာေတြ ခ်ဳပ္သြားတာကို သိပါတယ္။ ေဝဒနာဆံုးေအာင္ က်င့္နည္းကို သိပါတယ္”တဲ့။
“ယတၳ ေစတာ နိ႐ုဇၥၽႏၲ၊ မဂၢဉၥ ခယဂါမိနံ။
ေ၀ဒနာနံ ခယာ ဘိကၡဳ၊ နိစၧာေတာ ပရိနိဗၺဳေတာ။”
“(ေဝဒနာ ျဖစ္စဥ္အားလံုးကို ႀကံဳေတြ႔ၿပီးတဲ့) ေဝဒနာအဆံုးကို ေရာက္ၿပီးတဲ့၊ (႐ုပ္နာမ္ရယ္လို႔ မရွိတဲ့ အတြက္ ေဝဒနာမရွိေတာ့တဲ့ အဆင့္ကို ေက်ာ္လြန္ၿပီးတဲ့) ေယာဂီဟာ တဏွာက လြတ္ေျမာက္ပါတယ္။ လံုးဝ လြတ္ေျမာက္သြားပါတယ္”တဲ့။
သုတၱံတစ္ခုမွာ ေဝဒနာ အေရးပါပံုကို ေဟာခဲ့တာက “ယံ ကိဉၥိ ဒုကၡံ သေမၻာတိ သဗၺံ ေ၀ဒနာ ပစၥယာတိ၊ အယေမကာ ႏုပႆနာ။ ေ၀ဒနာနံ ေတြ၀ အေသသ၀ိရာဂနိေရာဓာ နတၳိ ဒုကၡႆ သမၻေ၀ါတိ၊ အယံ ဒုတိယာႏုပႆနာ”တဲ့။
“ေပၚလာသမွ် ဒုကၡတိုင္းမွာ ေဝဒနာဆိုတဲ့ အရင္းခံအေၾကာင္း ရွိပါတယ္။ ဒါဟာ ဝိပႆနာရဲ့ ပထမအဆင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ (႐ုပ္နာမ္နယ္ကို ေက်ာ္လြန္းၿပီး ျဖစ္တဲ့အတြက္) ေဝဒနာ လံုးဝခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားၿပီမို႔ ဒုကၡျဖစ္ေပၚမႈ မရွိေတာ့ပါဘူး။ ဒါဟာ ဝိပႆနာရဲ့ ဒုတိယအဆင့္ ျဖစ္ပါတယ္”တဲ့။
ဒါေၾကာင့္ ဗုဒၶက ႐ုပ္နာမ္ (နာမ႐ူပ)ကို ေစာင့္ၾကည့္တဲ့ နည္းကို က်င့္ခဲ့ပါတယ္။ ေဟာလည္း ေဟာခဲ့ပါတယ္။
“႐ူပ”ထဲမွာ “ကာယ” (ကိုယ္ခႏၶာ)နဲ႔ ကာယအေပၚခံစားတဲ့ “ေဝဒနာ”တို႔ ပါဝင္ပါတယ္။ ေဝဒနာမရွိဘဲနဲ႔ ႐ူပကို ေတြ႔ႀကံဳခံစားလို႔ မရပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကာယာႏုပႆနာ၊ ေဝဒနာႏုပႆနာ ႏွစ္ခုလံုးမွာ ေဝဒနာဟာ အေရးႀကီးပါတယ္။ “နာမ”ထဲမွာ “စိတၱ”(သိမႈ)နဲ႔ စိတ္နဲ႔တြဲျဖစ္တဲ့ “ဓမၼ”(ေစတသိက္)တို႔ ပါဝင္ပါတယ္။ ေဝဒနာဟာလည္း (စိတ္နဲ႔ယွဥ္တဲ့) ေစတသိက္ ျဖစ္ပါတယ္။ သတိပ႒ာနသုတ္မွာ လာတဲ့၊ စိတ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အေတြ႔ အႀကံဳဟာ စိတ္မွာ ျဖစ္ေပၚတဲ့ တရားေတြ မရွိဘဲနဲ႔ မရႏိုင္ပါဘူး။
“သရာဂံ ဝါ စိတၱံ “သရာဂံ စိတၱ”ႏၲိ ပဇာနာတိ။ ဝီတရာဂံ ဝါ စိတၲံ “ဝီတရာဂံ စိတၱ”ႏၲိ ပဇာနာတိ-တဲ့။ “ရာဂစိတ္ျဖစ္ရင္ ရာဂစိတ္ျဖစ္တယ္လို႔ ေကာင္းေကာင္းသိတယ္။ ရာဂကင္းတဲ့စိတ္ျဖစ္ရင္ ရာဂကင္းတဲ့ စိတ္ ျဖစ္တယ္လို႔ ေကာင္းေကာင္းသိတယ္” စသည္ေပါ့။
စိတ္နဲ႔ ေစတသိက္ေတြဟာ အတူျဖစ္ၿပီး အတူခ်ဳပ္ၾကပါတယ္။ ေစတသိက္ေတြ ျဖစ္ေပၚတိုင္း ေဝဒနာနဲ႔ ယွဥ္တြဲၿပီး ျဖစ္ေပၚပါတယ္။ “ေဝဒနာသေမာသရဏာ သေဗၺ ဓမၼာ”လို႔ ဗုဒၶေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ေစတသိက္နဲ႔ ဆိုင္တဲ့ အေတြအႀကံဳ အားလံုးမွာ ေဝဒနာ ပါပါတယ္။ ေဝဒနာနဲ႔ ခြဲလို႔မရပါဘူး။
ဒါေၾကာင့္ ကာယာႏုပႆနာနဲ႔ ေဝဒနာႏုပႆနာမွာတင္ ေဝဒနာကိုသိမွတ္မႈ ပါဝင္တာမဟုတ္ပါဘူး။ ဓမၼာႏုပႆနာနဲ႔ စိတၱာႏုပႆနာမွာလည္း ေဝဒနာ အေရးႀကီးတာပါပဲ။ ေယာဂီပုဂၢိဳလ္ဟာ ကာယာႏုပႆနာ၊ ေဝဒနာႏုပႆနာ၊ စိတၱာႏုပႆနာ၊ ဓမၼာႏုပႆနာ ဘာကိုပဲက်င့္က်င့္ ေဝဒနာကို ႐ႈမွတ္ေနရပါတယ္။
ေယာဂီဟာ ေဝဒနာရဲ့ အနိစၥသဘာဝကို နားလည္မႈနဲ႔အတူ ေဝဒနာကို ႐ႈမွတ္ေနျခင္းအားျဖင့္ ေပၚလာတာေတြကို သိပါတယ္ (သမုဒဓမၼာႏုပႆီ)။ ခ်ဳပ္ေပ်ာက္သြားတာကိုလည္း သိပါတယ္ (ဝယဓမၼာႏုပႆီ)။ ဒါေၾကာင့္ သူဟာ ေဝဒနာကို တံုျပန္တဲ့အေနနဲ႔ တဏွာျဖစ္ခြင့္ မေပးေတာ့ပါဘူး။ သာယာဖြယ္ အာ႐ံုခံစားမႈ အေပၚမွာ သာယာမႈ မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ မသာယာဖြယ္ အာ႐ံုခံစားမႈ အေပၚမွာလည္း မေက်နပ္မႈ မျဖစ္ေတာ့ ပါဘူး။ (မတည္ျမဲမႈ) အနိစၥသဘာဝကို နားလည္ျခင္းအေပၚမွာ အေျခခံၿပီး (ညီမွ်မႈ) ဥေပကၡာကို ပြားမ်ားေနပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ “ဣမာသံ ေခါ, ဘိကၡေ၀, တိႆႏၷံ ေ၀ဒနာနံ ပရိညာယ ဣေမ စတၱာေရာ သတိပ႒ာနာ ဘာေ၀တဗၺာ”လို႔ ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ (ကိုယ္ေတြ႔အဆင့္မွာ) ေဝဒနာသံုးပါးကို (အကုန္အစင္၊ အစံုအလင္) ျပည့္ျပည့္ဝ၀ နာလည္ျခင္းအားျဖင့္ သတိပ႒ာန္ေလးပါလံုးကို က်င့္ရပါမယ္-တဲ့။
အားတူပါပဲ “ဣမာသံ ေခါ, ဘိကၡေ၀, တိႆႏၷံ ေ၀ဒနာနံ ပရိညာယ အရိေယာ အ႒ဂႋေကာ မေဂၢါ ဘာေ၀တေဗၺာ”လို႔လည္း ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ (ကိုယ္ေတြ႔အဆင့္မွာ) ေဝဒနာသံုးပါးကို (အကုန္အစင္၊ အစံုအလင္) ျပည့္ျပည့္ဝ၀ နာလည္ျခင္းအားျဖင့္ အရိယာမဂ္ ရွစ္ဆင့္ကို က်င့္ရပါမယ္-တဲ့။
သိ၍ျဖစ္ေစ မသိ၍ျဖစ္ေစ ခႏၶာကိုယ္မွာ က်ေရာက္တဲ့ အာ႐ံုခံစားမႈဆီကို သာယာမႈ မသာယာမႈနဲ႔ တံု႔ျပန္တဲ့ေနရာျဖစ္တဲ့ ေမာဟအမိုက္တိုက္မွာ အသားက်ေနတဲ့ အျပဳအမူကို ပံုေဖာ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အနက္႐ိႈင္းဆံုး ေနရာမွာ အာ႐ံုခံစားမႈကို တံု႔ျပန္ခံစားေနရင္းနဲ႔ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ဟာ ကိုယ့္အျပဳအမူရဲ့ ေက်းကြ်န္ ျဖစ္လာပါတယ္။
အႏုသယကိေလသာေတြဟာ အာ႐ံုခံစားမႈကို အရမ္းကာေရာ တံုျပန္တတ္တဲ့ ၿငိမ္ေနတဲ့ မီးေတာင္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အသားက် ပုန္းကြယ္ေနတဲ့ အျပဳအမူပံုစံေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒၶရဲ့ ေတြ႔ရွိေဖာ္ထုတ္မႈဟာ ဒီလို တံု႔ျပန္မႈက လြတ္ေျမာက္ဖို႔ ေယာဂီကို ပံ့ပိုးေပးပါတယ္။
႐ုပ္နာမ္ဓမၼရဲ့ အနိစၥသဘာဝကို သိတဲ့ သုတမယပညာဟာ သိမႈကို အတိုင္းတာတစ္ခုေလာက္ပဲ သန္႔စင္ ေပးႏိုင္ပါတယ္။ အာ႐ံုခံစားမႈကို တံု႔ျပန္ခံစားရင္းနဲ႔ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ ကိုယ့္အျပဳအမူရဲ့ ေက်းကြ်န္ျဖစ္ရတဲ့ အခ်က္၊ စိတ္ရဲ့ အနက္႐ိႈင္းဆံုးေနရာမွာ ေျပာင္းလဲမေပးႏိုင္ပါဘူး။ ေမာဟအျပည့္နဲ႔ တံု႔ျပန္ေစပါတယ္။
ဗုဒၶဟာ ေယာဂီပုဂၢိဳလ္ကို ဒီလိုမ်ိဳး ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျပတ္ျပတ္သားသား တိုက္တြန္းညႊန္ၾကား ေတာ္မူ ခဲ့ပါတယ္။
“သုခါယ, ဘိကၡေ၀, ေ၀ဒနာယ ရာဂါႏုသေယာ ပဟာတေဗၺာ, ဒုကၡာယ ေ၀ဒနာယ ပဋိဃာႏုသေယာ ပဟာတေဗၺာ, အဒုကၡမသုခါယ ေ၀ဒနာယ အ၀ိဇၨာႏုသေယာ ပဟာတေဗၺာ”တဲ့။
“(၎တို႔၏ ေျပာင္းလဲမႈ သဘာဝကို ဥေပကၡာ႐ႈျခင္းအားျဖင့္) သာယာဖြယ္ အာ႐ံုခံစားမႈကို အသံုးျပဳ၍ ေလာဘအႏုသယကို သုတ္သင္ႏိုင္၏။ ထို႔အတူ မသာယာဖြယ္ အာ႐ံုခံစားမႈကို အသံုးျပဳ၍ အႏုသယေဒါသကို သုတ္သင္ႏိုင္၏။ အလယ္အလတ္အာ႐ံု ခံစားမႈကို အသံုးျပဳ၍ အႏုသယေမာဟကို သုတ္သင္ႏိုင္၏”တဲ့။
အိႏၵိယနဲ႔ တစ္ျခားေနရာေတြက ဘာသာေရး ဆရာေတြ အၾကားမွာ ေလာဘကိေလသာ၊ ေဒါသ ကိေလသာတို႔ရဲ့ အရင္းျမစ္ထိ ေရာက္တဲ့သူ၊ အဲဒီကိေလသာေတြကို သုတ္သင္ႏိုင္တဲ့သူ မရွိပါဘူး။ တစ္ျခား နည္းစနစ္ေတြမွာ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ ကိေလသာအႏုသယေတြကို ဒီလို အေျပာင္ သုတ္သင္တဲ့နည္း မရွိပါဘူး။
ဒုကၡကို သုတ္သင္ဖို႔အတြက္ ေဝဒနာဟာ အဓိက က်ပါတယ္။ ဒါဟာ ဗုဒၶရဲ့ အသစ္ ေတြ႔ရွိမႈ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒၶ ပြင့္ေတာ္မမူမီက ရွိခဲ့တဲ့ အိႏၵိယ စာေပတစ္ခုလံုး အပါအဝင္ တစ္ျခားေသာ ဘယ္ဘာသာေရး အဆံုးအမေတြထဲမွာမွ ဒီလို ရွင္းျပခ်က္မ်ိဳး မရွိပါဘူး။
ေဝဒနာဆိုတာ အတိအက် ဘာကိုဆိုလိုသလဲ အခု ၾကည့္လိုက္ၾကရေအာင္။ ဗုဒၶတရားေတာ္ေတြမွာ ေဝဒနာဟာ (သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဥ္-ဆိုတဲ့ တစ္ျခားခႏၶာ သံုးခုနဲ႔အတူ) နာမကၡႏၶာေလးပါးထဲက တစ္ပါးျဖစ္တယ္၊ ေဝဒနာဟာ ဒုကၡက လြတ္ေျမာက္ေရးမွာ အဓိကက်တဲ့ အခန္းမွာ ရွိတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ဟာ ထင္ရွားပါတယ္။
႐ုပ္ခႏၶာအေပၚမွာ ခံစားရတဲ့ ေဝဒနာကို ဗုဒၶက အေလးေပးေတာ္မူခဲ့ ပါတယ္။ ႐ုပ္ခႏၶာအေပၚမွာ က်ေရာက္ရတဲ့ ခံစားမႈကို နာမ္တရားျဖစ္တဲ့ ေဝဒနကၡႏၶာနဲ႔ ၾကံဳေတြ႔နားလည္ရပါတယ္။ အဲဒါဟာ နာမကၡႏၶာ ထိုက္တဲ့ ေဝဒနာပါ။ ႐ုပ္ခႏၶာသက္သက္ဟာ သူ႔မွာေပၚတဲ့ ေဝဒနာကို မေတြ႔ၾကံဳ မခံစားႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ႐ုပ္ခႏၶာဟာ အေရးႀကီးပါတယ္။ နာမ္တရားရဲ့ ခံစားမႈ (ေသာမနႆ နဲ႔ ေဒါမနႆ)ေတြကို ပစ္ပယ္ရမယ္လို႔ေတာ့ မဆိုလိုပါဘူး။ နာမ္ခံစားမႈဟာ ကိုယ္ခႏၶာခံစားမႈနဲ႔ တၿပိဳင္တည္း ဆက္ျဖစ္ေနပါတယ္။
လယ္တီဆရာေတာ္က ဆင္းသက္ခဲ့တဲ့ ဝိပႆနာနည္းကို ကြ်န္ေတာ္ ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ ဒီနည္းဟာ ကိုယ္ခႏၶာမွာ ခံစားရတဲ့ အာ႐ံုကို အလြန္ပဲ အေရးေပးပါတယ္။ ဝိပႆနာအားထုတ္ေတာ့ အမွန္တရား အေတြ႔အၾကံဳ စစ္စစ္အေပၚမွာ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္ ဘယ္လို အေရးထားတယ္ ဆိုတာကို ကြ်န္ေတာ္ နားလည္ခဲ့ပါတယ္။
ကြ်န္ေတာ့္ရဲ့ ကေလးဘဝနဲ႔ ေစာေစာပိုင္း လူရြယ္ဘဝမွာ “ဗုဒၶဆိုတာ ဗႆႏိုးနတ္မင္းရဲ့ မ႐ိုးသားမႈ၊ အသိဉဏ္မဲ့မႈေတြရွိတဲ့ ကိုယ္ပြားတစ္ခု ျဖစ္တယ္၊ ဒါ့ေၾကာင့္ ဗုဒၶရဲ့ တရားေတြဟာ လွည့္စားမႈ မာယာေတြသာ ျဖစ္တယ္။ သူ႔ေနာက္လိုက္ေတြ ငရဲ က်လိမ့္မယ္”လို႔ ႐ိုက္သြင္း ခံခဲ့ရပါတယ္။
ဝိပႆနာ အားထုတ္ၿပီးေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ ကိုယ့္ဟာကို စဥ္းစားမိတယ္။ “ဒီလိုမ်ိဳး တကယ့္ အမွန္တရားကို အေျခခံထားတဲ့ တရားတစ္ခုက လွည့္စားမႈေတြ မာယာေတြ ျပည့္ႏွက္ေနတယ္ဆိုတာ ဘယ္လိုျဖစ္ႏိုင္မွာလဲ။ ဘယ္ဟုတ္မလဲ၊ အဲဒီတရားက လွည္းစားမႈေတြ မာယာေတြက လြတ္ေျမာက္ေအာင္ လုပ္ေပးတာ”ေပါ့။ ဒီ တရားနည္းလမ္းမွာ မွားယြင္းမႈ အရိပ္အေရာင္ မေတြ႔ရပါဘူး။
ဘာဝိေတာ ဗဟုလီကေတာ၊ ကိုယ္ေတြ႔အသိနဲ႔ သိပါ။ ေနာက္ၿပီး ပညာ တိုးပြားပါေစ-ဆိုတဲ့ စကားကို ပိဋကတ္ေတာ္မွာ မၾကာမၾကာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဗုဒၶတရားေတာ္ေတြကို ဆက္လက္ေလ့လာေတာ့ ကာယိကေဝဒနာကို အေလးေပးတဲ့ ကြ်န္ေတာ့္ဆရာရဲ့ သြန္သင္မႈဟာ ဒီေဒသနာေတာ္နဲ႔ ကိုက္ညီခိုင္ျမဲတယ္ ဆိုတာ ထင္ရွားလာပါတယ္။
ဒုကၡနဲ႔ စပ္လ်ဥ္းၿပီး “ကတမဉၥ, ဘိကၡေ၀, ဒုကၡံ? ယံ ေခါ, ဘိကၡေ၀, ကာယိကံ ဒုကၡံ ကာယိကံ အသာတံ ကာယသမၹႆဇံ ဒုကၡံ အသာတံ ေ၀ဒယိတံ, ဣဒံ ၀ုစၥတိ, ဘိကၡေ၀, ဒုကၡံ”လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
“ရဟန္းတို႔ ဒုကၡေဝဒနာဟူသည္ အဘယ္နည္း။ ရဟန္းတို႔ ကာယသမၹႆ၏ အက်ိဳးဆက္အျဖစ္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ မသာယာဖြယ္ျဖစ္ေသာ၊ နာက်င္ခံခက္ေသာ၊ မႏွစ္သက္ဖြယ္ျဖစ္ေသာ ကာယိကဒုကၡေဝဒနာ မွန္သမွ် ဒုကၡေဝဒနာမည္၏”တဲ့။
ေနာက္ၿပီး ဒုကၡေဝဒနာကို ဗုဒၶ ေဟာေတာ္မူတဲ့အခါမွာ ကာယိကေဝဒနာကို မိန္႔ေတာ္မူတာ ျဖစ္တယ္ ဆိုတာလည္း ထင္ရွားပါတယ္။ သတိပ႒ာနသုတ္မွာ “အာတာပီ သမၸဇာေနာ သတိမာ”လို႔ ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ သမၸဇာန-ဆိုတာ “ကာယ”နဲ႔ “မန”တို႔ရဲ့ မတည္ျမဲမႈ သဘာဝ (အထူးသျဖင့္ေဝဒနာ)ကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ဆက္တိုက္ နားလည္မႈ၊ စနစ္တက် နားလည္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။ “ကာယ”အေပၚမွာ ေဝဒနာကို ခံစားတာျဖစ္ေပမယ့္ အဲဒီေဝဒနာဟာ “မန”ရဲ့ အစိတ္အပိုင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေဝဒနာကို ႐ႈမွတ္တယ္ဆိုတာ ႐ုပ္နာမ္ဓမၼကို ႐ႈမွတ္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ေအာက္ပါေဒသနာေတာ္ေတြဟာ ေဝဒနာဆိုတာ ကာယအေပၚမွာ ခံစားတာျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပေနပါ တယ္။
“ယထာပိ ၀ါတာ အာကာေသ၊ ၀ါယႏၲိ ၀ိ၀ိဓာ ပုထူ။
ပုရတၳိမာ ပစၧိမာ စာပိ၊ ဥတၱရာ အထ ဒကၡိဏာ။
သရဇာ အရဇာ စပိ၊ သီတာ ဥဏႇာ စ ဧကဒါ။
အဓိမတၱာ ပရိတၱာ စ၊ ပုထူ ၀ါယႏၲိ မာလုတာ။
တေထ၀ိမသၼႎ ကာယသၼႎ၊ သမုပၸဇၨႏၲိ ေ၀ဒနာ။
သုခဒုကၡသမုပၸတၱိ၊ အဒုကၡမသုခါ စ ယာ။
ယေတာ စ ဘိကၡဳ အာတာပီ၊ သမၸဇညံ န ရိဉၥတိ။
တေတာ ေသာ ေ၀ဒနာ သဗၺာ၊ ပရိဇာနာတိ ပ႑ိေတာ။
ေသာ ေ၀ဒနာ ပရိညာယ၊ ဒိေ႒ ဓေမၼ အနာသေ၀ါ။
ကာယႆ ေဘဒါ ဓမၼေ႒ာ၊ သခ်ႍ ေနာေပတိ ေ၀ဒဂူ”တိ - တဲ့။
“ေကာင္းကင္ျပင္၌ အေရွ႕ေလ၊ အေနာက္ေလ၊ ေတာင္ေလ၊ ေျမာက္ေလ၊ ဖုန္မႈန္႔ပါေသာေလ၊ ဖုန္မႈန္႔ကင္းေသာေလ၊ ေအးေသာေလ၊ ပူေသာေလ၊ ျပင္းထန္ေသာေလ၊ ညင္သာေသာေလ၊ ေလအမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ တိုက္ခတ္ေန၏။
ထို႔အတူ ခႏၶာကိုယ္၌ ႏွစ္သက္ဖြယ္၊ မႏွစ္သက္ဖြယ္ႏွင့္ အလယ္အလတ္ အာ႐ံုခံစားမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚ ၾက၏။
ျပင္းစြာအားထုတ္ေသာ ရဟန္းသည္ သိျမင္နာလည္မႈ သမၸဇဥ္ကို မစြန္႔သည္ရွိေသာ္ အာ႐ံုခံစားမႈ အားလံုးကို အျပည့္အစံုနားလည္၏။
ထိုသို႔ ျပည့္စံုစြာ နားလည္ၿပီး၍ ဤဘဝ၌ အာသေဝါတရားတို႔မွ လြတ္ေျမာက္၏။ ထိုသို႔ေသာ ပုဂၢိဳလ္သည္ ဘဝအဆံုးဝယ္ တရား၌ တည္ၿပီးျဖစ္၍၊ ေဝဒနာကို အျပည့္အစံု နားလည္ၿပီးျဖစ္၍ ညႊန္းဆို ေဖာ္ျပရန္ မစြမ္းသာေသာ အဆင့္သို႔ ေရာက္၏”တဲ့။
“ေသယထာပိ, ဘိကၡေ၀, အာဂႏၲဳကာဂါရံ။ တတၳ ပုရတၳိမာယပိ ဒိသာယ . . ., ပစၧိမာယပိ ဒိသာယ . . ., ဥတၱရာယ ဒိသာယ . . ., ဒကၡိဏာယ ဒိသာယ အာဂႏ႖ာ ၀ါသံ ကေပၸႏၲိ။ ခတၱိယာပိ . . ., ျဗာဟၼဏာပိ . . ., ေ၀ႆာပိ . . ., သုဒၵါပိ အာဂႏ႖ာ ၀ါသံ ကေပၸႏၲိ။ ဧ၀ေမ၀ ေခါ, ဘိကၡေ၀, ဣမသၼႎ ကာယသၼႎ ၀ိ၀ိဓာ ေ၀ဒနာ ဥပၸဇၨႏၲိ။ သုခါပိ . . ., ဒုကၡာပိ . . ., အဒုကၡမသုခါပိ ေ၀ဒနာ ဥပၸဇၨတိ။ သာမိသာပိ သုခါ . . ., သာမိသာပိ ဒုကၡာ . . . သာမိသာပိ အဒုကၡမသုခါ ေ၀ဒနာ ဥပၸဇၨတိ။ နိရာမိသာပိ သုခါ . . ., နိရာမိသာပိ ဒုကၡာ . . ., နိရာမိသာပိ အဒုကၡမသုခါ ေ၀ဒနာ ဥပၸဇၨတီ”တိ - တဲ့။
“သာလာယံဇရပ္၌ အေရွ႕အရပ္၊ အေနာက္အရပ္၊ ေတာင္အရပ္၊ ေျမာက္အရပ္မွ ဧည့္သည္မ်ား လာေရာက္ တည္းခိုၾက၏။ ခတၱိယ၊ ျဗာဟၼဏ၊ ေဝႆ၊ သုဒၵတို႔ လာေရာက္ တည္းခိုၾက၏။ ရဟန္းတို႔ ထို႔အတူပင္ ကိုယ္ကာယ၌ ႏွစ္သက္ဖြယ္၊ မႏွစ္သက္ဖြယ္ႏွင့္ အလယ္အလတ္ အာ႐ံုခံစားမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာၾက၏။ သာယာတြယ္တာမႈႏွင့္ တကြျဖစ္ေသာ ႏွစ္သက္ဖြယ္၊ မႏွစ္သက္ဖြယ္ႏွင့္ အလယ္အလတ္ အာ႐ံုခံစားမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာၾက၏။ သာယာတြယ္တာမႈကင္းေသာ ႏွစ္သက္ဖြယ္၊ မႏွစ္သက္ဖြယ္ႏွင့္ အလယ္အလတ္ အာ႐ံုခံစားမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာၾက၏”တဲ့။
ေဝဒနာကို ေဟာေတာ္မူတဲ့ အခါမွာ ခႏၶာကိုယ္နဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ကယိကေဝဒနာကို ဗုဒၶရည္ညႊန္းေတာ္မူေၾကာင္း ကြ်န္ေတာ္ ေနာက္ထပ္ သက္ေသသာဓကျပစရာ မလိုေတာ့ပါဘူး။ ဒီေဟာၾကားခ်က္ေတြဟာ ကြ်န္ေတာ့္သံသယကို ရွင္းေပး႐ံုတင္ မကပါဘူး။ ဗုဒၶကိုယ္ေတာ္တိုင္က ကာယိကေဝဒနာကို အေလးေပးဖိို႔ ညႊန္ၾကားေနသလို ခံစားရေစပါတယ္။
တိကပ႒ာန္း ေဒသနာေတာ္ကို ေလ့လာၾကည့္ရင္ ကာယိကေဝဒနာေတြ (ကာယိကသုခႏွင့္ ကာယိက ဒုကၡ)ဟာ ဥပနိႆယပစၥည္းနဲ႔ နိဗၺာန္အထိ ေထာက္ပံ့ေပးေၾကာင္း ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျပတ္ျပတ္သားသား လမ္းညႊန္ေဟာၾကားထားတာကို ေတြ႔ရပါမယ္။
“ပကတူပနိႆေယာ - ကာယိကံ သုခံ ကာယိကႆ သုခႆ, ကာယိကႆ ဒုကၡႆ, ဖလသမာပတၱိယာ ဥပနိႆယပစၥေယန ပစၥေယာ။ ကာယိကံ ဒုကၡံ ကာယိကႆ သုခႆ, ကာယိကႆ ဒုကၡႆ, ဖလသမာပတၱိယာ ဥပနိႆယပစၥေယန ပစၥေယာ”တဲ့။
“ကာယိကသုခေဝဒနာသည္ ကာယိကသုခေဝဒနာ၊ ကာယိကဒုကၡေဝဒနာႏွင့္ ဖလသမာပတ္ (နိဗၺာန္)တို႔ ျဖစ္ေပၚရန္ အားႀကီးေသာ မွီရာအေၾကာင္းအေထာက္အပံ့ျဖစ္၏။ ကာယိကဒုကၡေဝဒနာသည္ ကာယိကသုခေဝဒနာ၊ ကာယိကဒုကၡေဝဒနာႏွင့္ ဖလသမာပတ္ (နိဗၺာန္)တို႔ ျဖစ္ေပၚရန္ အားႀကီးေသာ မွီရာအေၾကာင္း အေထာက္အပံ့ျဖစ္၏”တဲ့။
“ပကတူပနိႆေယာ - ကာယိကံ သုခံ ဥပနိႆာယ . . . ကာယိကံ ဒုကၡံ ဥပနိႆာယ . . . ၀ိပႆနံ ဥပၸါေဒတိ, မဂၢံ ဥပၸါေဒတိ, အဘိညံ ဥပၸါေဒတိ, သမာပတၱႎ ဥပၸါေဒတိ”တဲ့။
“ကာယိကသုခေဝဒနာကို အမွီျပဳ၍၊ ကာယိကဒုကၡေဝဒနာကို အမွီျပဳ၍ .. .. .. ဝိပႆနာ၊ မဂ္၊ အဘိဉာဥ္၊ သမာပတ္ (နိဗၺာန္)တို႔ ျဖစ္ေပၚ၏”တဲ့။
ေဝဒနာဟာ နာမ္တရား ျဖစ္တဲ့အတြက္ ခႏၶာကိုယ္ေပၚ က်ေရာက္တဲ့ အာ႐ံုခံစားမႈနဲ႔ ဆက္စပ္မႈ မရွိဘူးလို႔ တစ္ခ်ိဳ႕က ဆိုၾကပါတယ္။ ပ႒ာန္းပါဠိေတာ္ဟာ နိဗၺာန္ေရာက္မယ့္ အက်င့္မွာ ခႏၶာကိုယ္ေပၚ က်ေရာက္တဲ့ အာ႐ံုခံစားမႈေတြ တကယ္အေရးပါေၾကာင္း ျငင္းစရာ မရွိတဲ့ အာဂမယုတၱိ ေနာက္တစ္မ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။
“ႏွစ္သက္ဖြယ္စိတ္ခံစားမႈ” နဲ႔ “မႏွစ္သက္ဖြယ္စိတ္ခံစားမႈ”တို႔အတြက္ “ေသာမနႆ” နဲ႔ “ေဒါမနႆ”ဆိုတဲ့ စကားေတြကို အသီးသီး အသံုးျပဳပါတယ္။ “သုခ” နဲ႔ “ဒုကၡ”တို႔ကိုေတာ့ “စိတ္ခ်မ္းသာမႈ” နဲ႔ “စိတ္မခ်မ္းေျမ့မႈ”တို႔ရဲ့ က်ယ္ျပန္တဲ့ သေဘာအဓိပၸာယ္ အျဖစ္ အသံုးျပဳပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ “ကာယိကသုခေဝဒနာ” နဲ႔ “ကာယိကဒုကၡေဝဒနာ”တို႔ အတြက္လည္း ဗုဒၶ အသံုးျပဳေတာ္မူခဲ့ပါေသးတယ္။
“တိေႆာ ဣမာ, ဘိကၡေ၀, ေ၀ဒနာ။ ကတမာ တိေႆာ? သုခါ ေ၀ဒနာ, ဒုကၡာ ေ၀ဒနာ, အဒုကၡမသုခါ ေ၀ဒနာ - ဣမာ ေခါ, ဘိကၡေ၀, တိေႆာ ေ၀ဒနာ”တဲ့။
“ေဝဒနာသံုးမ်ိဳးရွိ၏။ အဘယ္သံုးမ်ိဳးနည္း။ သုခေဝဒနာ၊ ဒုကၡေဝဒနာႏွင့္ (သုခလည္းမဟုတ္ ဒုကၡလည္း မဟုတ္ေသာ) ဥေပကၡာေဝဒနာတို႔ ျဖစ္၏”တဲ့။
ဗုဒၶဟာ ေဝဒနာသံုးမ်ိဳးကို ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ ပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ အျမဲတမ္း သ႐ုပ္ထုတ္ျပေတာ္ မူပါတယ္။ ေဝဒနာငါးမ်ိဳး ေရတြက္တဲ့ အခါမွာပဲ ေသာမနႆိေျႏၵနဲ႔ ေဒါမနႆိေျႏၵကို ထည့္သြင္းေတာ္ မူပါတယ္။ ဒါဟာ ဗုဒၶတရား ေတာ္မွာ ကာယိကေဝဒနာက ေစတသိကေဝဒနာထက္ ပိုၿပီး အေရးပါပံုကို ညႊန္ျပတာပါ။
“ကတမာ စ, ဘိကၡေ၀, တိေႆာ ေ၀ဒနာ? သုခါ ေ၀ဒနာ, ဒုကၡာ ေ၀ဒနာ, အဒုကၡမသုခါ ေ၀ဒနာ - ဣမာ ၀ုစၥႏၲိ, ဘိကၡေ၀, တိေႆာ ေ၀ဒနာ”တဲ့။ ကတမာ စ, ဘိကၡေ၀, ပဉၥ ေ၀ဒနာ? သုခိျႏၵိယံ, ဒုကၡိျႏၵိယံ, ေသာမနႆိျႏၵိယံ, ေဒါမနႆိျႏၵိယံ, ဥေပကၡိျႏၵိယံ - ဣမာ ၀ုစၥႏၲိ, ဘိကၡေ၀, ပဉၥ ေ၀ဒနာ”တဲ့။
ဗုဒၶဟာ သတိပ႒ာန္တရားေတြအေၾကာင္း ေဟာေတာ္မူတဲ့အခါမွာ “ေဝဒနာ”ကို “သုခ” “ဒုကၡ”တို႔နဲ႔ အထူးျပဳေတာ္မူပါတယ္။ သမၸဇဉ္ ဒါမွမဟုတ္ သတိပ႒ာန္တရားေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ “ေသာမနႆေဝဒနာ” “ေဒါမနႆေဝဒနာ”တို႔ကို ေဟာေတာ္မမူခဲ့ပါဘူး။ ပိဋိကတ္သံုးပံု တစ္ခုလံုးမွာ “ေဝဒနာ” နဲ႔ “ေသာမနႆ” ပူးတြဲေနတာ နည္းနည္းပဲ ရွိပါတယ္။ “သုခ-ေဝဒနာ” “ဒုကၡ-ေဝဒနာ”လို႔ ဗုဒၶ ေဟာေတာ္မူခဲ့တာကေတာ့ အႀကိမ္ရာေပါင္းမ်ားစြာ ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ သတိပ႒ာန္ အလုပ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေပါ့။
ဒါေၾကာင့္ ေဝဒနာဆိုတာ အဓိကအားျဖင့္ ကာယိကေဝဒနာ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ထင္ရွားပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ပဲ အ႐ူပျဗဟၼာ့ဘံုက ျဗဟၼာႀကီးေတြ ဝိပႆနာတရား အားမထုတ္ႏိုင္ၾကတာပါ။ ေနာက္ၿပီး အ႐ူပစ်ာန္ (သမာပတ္ ခုနစ္ပါးနဲ႔ သမာပတ္ရွစ္ပါး) ရၾကတဲ့ သူ႔ဆရာေဟာင္းေတြကို ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္ တရားေဟာလို႔ မရခဲ့ တာလည္း ဒါ့ေၾကာင့္ပါပဲ။
ပဉၥမ သမာပတ္ကေန အ႒မသမာပတ္အတြင္းမွာ စိတ္ဟာ ႐ုပ္ခႏၶာကို အာ႐ံုမျပဳပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကာယိကေဝဒနာကို ေတြ႔ၾကံဳခံစားမႈ မရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ႐ုပ္တရားမရွိတဲ့ ျဗဟၼာေတြဟာ ကာယိကေဝဒနာကို မေတြ႔ၾကံဳ မခံစားႏိုင္ပါဘူး။ သမၼာသမာဓိကို က်င့္သံုးတဲ့အခါ တတိယစ်ာန္မွာ ေသာမနႆနဲ႔ ေဒါမနႆ ကြယ္ေပ်ာက္သြားပါတယ္။ အဒုကၡမသုခါေဝဒနာကေတာ့ စတုတၳစ်ာန္အထိ ရွိေနပါေသးတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ကာယိကေဝဒနာဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို တဏွာရဲ့အရင္းခံ အေၾကာင္းတရားမွာ ခိုင္ခိုင္မာမာ စြဲစြဲျမဲျမဲ ဆုပ္တြယ္ထားေစပါတယ္။ ကာယိကေဝဒနာဟာ လက္ေတြ႔အက်င့္အတြက္ စစ္မွန္တဲ့ အေထာက္အကူ ပစၥည္းတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ ဂုဏ္သေရရွိမ်ား တက္ေရာက္ၾကတဲ့၊ ခမ္းနားတဲ့ ဒီအစည္းအေဝးႀကီးမွာ ကာယိကေဝဒနာရဲ့ အေရးပါပံုကို သိလိုသူမ်ား ဝိပႆနာအက်င့္ကို လာေရာက္ စမ္းသပ္ ေလ့က်င့္ ၾကည့္ၾကဖို႔ ႐ို႐ိုက်ိဳးက်ိဳး ေတာင္းပန္တိုက္တြန္းပါတယ္။ ဗုဒၶတရားေတာ္နဲ႔ ကိုက္ညီမႈ ရွိမရွိ ကိုယ္ေတြ႔သိရေအာင္၊ စမ္းသပ္ စစ္ေဆး ၾကည့္ရေအာင္လို႔ပါ။
တန္ဖိုးမျဖတ္ႏိုင္တဲ့ ဒီဓမၼလက္ေဆာင္အတြက္ ဒီဓမၼႏိုင္ငံေတာ္၊ ဗုဒၶတရားေတာ္ေတြ မေပ်ာက္ပ်က္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းထားၾကတဲ့ သံဃာေတာ္မ်ားနဲ႔ ကြ်န္ေတာ့္ဆရားႀကီး ဦးဘခင္တို႔ ေက်းဇူးအထူး ႀကီးမားလွပါေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကား အပ္ပါတယ္။
ဘဝတု သဗၺမဂၤလံ
အားလံုး ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ့ၾကပါေစ။
(ဂိုအင္ဂါ)
အပၸမာဒဓမၼရသမဂၢဇင္းမွာ ထည့္ခဲ့တယ္ဆိုတာပဲ မွတ္မိပါေတာ့တယ္။ အတြဲ အမွတ္ မမွတ္မိေတာ့ပါ။
:)
ရွင္အာစာရ
Related - “ဆရာၾကီးဦးဘခင္၏ဝိပႆနာခရီးစဥ္ . . .”
http://www.dhammaweb.net/video/UBaKhin/U_Ba_Khin4.mpg
No comments:
Post a Comment